lato

  • najcieplejsza, często upalna pora roku, okres kwitnienia większości kwiatów, czas zbioru zbóż, według kalendarza na półkuli północnej czas między 21 czerwca a 23 września
  • Forma latem używana w znaczeniu 'w czasie lata'.

  • KATEGORIE FIZYCZNE

    Cechy i właściwości czasu

    kalendarz i miary czasu


    CZŁOWIEK I PRZYRODA

    Pogoda

    warunki atmosferyczne

    • ciepłe, duszne, gorące, parne, prawdziwe, skwarne, suche, upalne; chłodne, deszczowe, mokre, zimne; cudowne, fatalne, niezapomniane, straszne, wymarzone; urodzajne, żyzne; całe, kalendarzowe, pełne, późne, wczesne; kolejne, następne, ostatnie, tegoroczne, ubiegłe, zeszłoroczne lato
    • lato w pełni
    • lato i jesień, między latem i zimą; wiosna, lato, jesień, zima; wiosna i lato, zima czy lato
    • koniec, nadejście, pełnia, początek, rozkwit, schyłek, środek lata, przełom lata i jesieni;
    • dni, bogactwa, przebój, wspomnienie lata, upał pełnego lata
    • blezer, buty, pulower, sukienka na lato; kolekcja, makijaż; napoje, pensjonaty; plany na lato
    • lato idzie, kończy się, mija, nadchodzi, powraca, przedłuża się, psuje się, trwa, wraca, zbliża się, odchodzące lato
    • przebiedować, przepracować, przetrwać, przeżyć, spędzić; pożegnać; kwitnąć (całe) lato
    • kwitnąć, owocować, wyjeżdżać latem; pachniało, pachnący latem
    • opuścić/opuszczać (miasto), przyjechać/przyjeżdżać, ściągnąć/ściągać, wyjechać/wyjeżdżać gdzieś, wysłać/wysyłać kogoś dokądś, zaprosić/zapraszać kogoś dokądś; zostać/zostawać gdzieś; wynająć/wynajmować, zapowiedzieć/zapowiadać coś na lato
    • gorąco jak w lecie
    • grzało (mocno) jak w lecie
    • co lato, do lata, od lata, po lecie, pod koniec lata, podczas lata, przez (całe) lato, w lecie; następnego, ubiegłego, zeszłego lata
  • Deszczowe lato nie było dobrą porą do polowania.

    źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963

    Pełnia lata, a my musimy mieć wszystkie okna pozamykane. Jak jedzie tramwaj, to robi taki hałas, że zagłusza wszystko [...].

    źródło: NKJP: (PG): Dlaczego tramwaje tak hałasują?, Dziennik Zachodni, 2004-09-09

    Młodzi ludzie, którzy szukają pracy na lato, zdają sobie sprawę, że nie zarobią wielkich pieniędzy [...].

    źródło: NKJP: MAG: Operatywni zarobią więcej, Gazeta Poznańska, 2003-06-27

    Ludzie chodzą i zawsze będą chodzili po górach, latem i zimą.

    źródło: NKJP: Miał doświadczenie i przygotowanie, Dziennik Polski, 2003-01-30

    Święto Czyżyn to największa dzielnicowa impreza w plenerze. Tradycyjnie odbywa się w lecie.

    źródło: NKJP: (mst): Święto Czyżyn, Gazeta Krakowska, 2006-12-05

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: n2

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. lato
    lata
    D. lata
    lat
    C. latu
    latom
    B. lato
    lata
    N. latem
    latami
    Ms. lecie
    latach
    W. lato
    lata
  • psł. *lěto 'ciepła pora roku'

    Pierwotne znaczenie psł. *lěto to zapewne 'czas łagodny, okres, kiedy zelżało zimno'; początkowo wyraz mógł oznaczać całą cieplejszą część roku po ustąpieniu chłodów, czyli wiosnę i lato.

CHRONOLOGIZACJA:
1391, SStp
Z tego roku pochodzą użycia liczby podwójnej i mnogiej w znaczeniu 'lata, anni'.
Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2023