mąka

  • proszek powstały z drobno zmielonych ziaren niektórych zbóż, rzadziej z owoców lub innych części roślin, używany do pieczenia
  • CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA

    Jedzenie i jego przygotowanie

    rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

  • synonimy:  mączka
    hiperonimy:  proszek
    • biała, ciemna; drobna, gruba mąka; mąka gryczana, jęczmienna, kartoflana, kukurydziana, owsiana, pszenna, sojowa, ziemniaczana, żytnia; pełnoziarnista; pytlowa, razowa; poznańska, tortowa
    • trochę mąki
    • mąka krupczatka
    • kilogram, tona mąki
    • mąka z jęczmienia, z kukurydzy, z owsa, z pszenicy
    • mąka z proszkiem do pieczenia
    • produkcja; sprzedaż; zapas; gatunek, rodzaj; cena; jakość; garść, kwaterka, łyżeczka, łyżka, odrobina, paczka, szklanka, torebka, worek mąki
    • bułki, ciasto, makaron, pieczywo, pierogi, placki z jakiejś mąki
    • miska, torebka, worek z mąką
    • mąka zdrożała
    • używać; komuś zabrakło mąki
    • dodać, dosypać, sypać, wsypać/wysypać; przesiać; rozprowadzić; wymieszać; uprażyć mąkę
    • obsypać, oprószyć, posypać coś mąką; zagęścić coś mąką
    • dodać/dodawać coś do mąki; piec z jakiejś mąki
    • mielić (zboże) na mąkę
    • rozmieszać, wymieszać, zmieszać coś z mąką
    • obtoczyć, panierować coś w mące
  • Podstawowym surowcem makaronów jest semolina - mąka z twardej pszenicy (grano duro), podczas gdy mąka z pszenicy miękkiej służy do wypieku słodyczy i chleba.

    źródło: NKJP: Alicja Dąbrowska: Alicja w krainie makaronów, Gazeta Wyborcza,1994-06-15

    Był to młyn typu „gospodarczego”, który mełł zboże na mąkę pszenną i żytnią.

    źródło: NKJP: Tomasz Kuźnicki: Młyny powiatu radomszczańskiego Młyn przy Piłsudskiego, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-22

    Ciasto urabiamy drewnianą łyżką, aż będzie od niej odchodzić. Dodać roztopiony, ciepły smalec. Urabiać tak długo, aż ciasto przestanie się świecić. Dodać sparzone, odsączone i obtoczone w mące rodzynki. Ciasto posypujemy mąką, przykrywamy ściereczką i odstawiamy.

    źródło: NKJP: (rysz): Placek drożdżowy „babuni”, Czas Ostrzeszowski, 2006

    Mąkę przesiać na stolnicę. Drożdże rozmieszać z cukrem, odstawić na 3-4 minuty. Do mąki dodać masło, posiekać szerokim nożem [...].

    źródło: NKJP: St. Berger: KULEBIAKI I PASZTECIKI, Mazowieckie To i Owo, 2002-12-23

    Zimne masło pokroić na 4 słupki, na każdym kotlecie położyć kawałek masła i zawinąć. Kotlety panierować w mące, zanurzyć w roztrzepanym jajku i panierować w bułce tartej.

    źródło: NKJP: Internet

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: ż

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. mąka
    mąki
    D. mąki
    mąk
    C. mące
    mąkom
    B. mąkę
    mąki
    N. mąką
    mąkami
    Ms. mące
    mąkach
    W. mąko
    mąki

    Inne uwagi

    Zwykle lp

  • psł. *mǫka 'rozgniecione, roztarte, stłuczone, zmielone ziarna, mąka'

    Psł. *mǫka już w epoce prasłowiańskiej było rozczepione na dwa leksemy różniące się akcentuacją i znaczeniem: jako nazwa czynności z akcentem na sylabie pierwszej (męka) i jako nazwa rezultatu czynności 'rozgniecione, stłuczone, roztarte, zmielone ziarna' (mąka) z akcentem na ostatniej sylabie; w języku polskim odbiciem prasłowiańskiego zróżnicowania akcentowo-iloczasowego etymologicznie tożsamych wyrazów są postaci z różnymi rdzennymi samogłoskami nosowymi: męka z -ę- kontynuującym staropolską krótką samogłoskę nosową oraz mąka z -ą- kontynuującym staropolską długą samogłoskę nosową (Bor); zob. męka

CHRONOLOGIZACJA:
SStp
SPXVI
SKN
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2011