monarcha

  • władca państwa, zwykle dziedziczny, sprawujący władzę bezterminowo
  • CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Funkcjonowanie państwa

    władza państwowa

  • hiperonimy:  władca
    • dotychczasowy, nowy, obecny,poprzedni, ostatni; koronowany, tytularny; dziedziczny, elekcyjny, obieralny, prawowity; konstytucyjny, oświecony, suwerenny; angielski, brytyjski, czeski, francuski, hiszpański, polski, szwedzki; hojny, nieudolny, pobożny, sprawiedliwy, szczodrobliwy monarcha; monarcha absolutny; obcy; wszyscy monarchowie; monarchowie europejscy
    • obaj, obydwaj monarchowie
    • monarchowie Austrii, Polski, Prus, Rosji...; Europy
    • monarcha z dynastii Habsburgów, Przemyślidów, Stuartów, Tudorów...; z linii Andegawenów
    • monarcha i parlament, monarcha i sejm; monarchowie i książęta, monarchowie i monarchinie
    • córka, małżonka, rodzina, syn, wnuk; osoba; pozycja, rola; autorytet, prawa, uprawnienia, władza, własność; wybór; następca, reprezentant, przedstawiciel, zastępca; dwór, straż przyboczna; śmierć monarchy; zjazd monarchów
    • lojalność wobec monarchy
    • bunt przeciwko monarsze
    • układ między monarchami
    • monarcha decyduje, mianuje, nadaje (ordery), panuje, podejmuje decyzje, powierza funkcję, powołuje, rezyduje, rozwiązuje parlament, rządzi, stanął na czele, wstępuje na tron, zlecił coś; nosi tytuł (arcyksięcia, cara, króla, księcia) / przydomek; zmarł
    • przedłożyć, przedstawić monarsze
    • obalony monarcha
    • spiskować, wystąpić przeciwko monarsze
    • w imieniu monarchy
  • W brytyjskim dramacie historycznym Justina Chadwicka „Kochanice króla” w centrum uwagi staje druga z kolei wybranka monarchy Anna Boleyn, poślubiona przez niego w 1533 r.

    źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Kochanice króla, Polityka, 2008-06-07

    Krajem rządził monarcha otoczony grupą arystokratów i rzeszą rodowej szlachty.

    źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Heban, 2004

    Zmarł 81-letni władca Monako Rainier III, najstarszy i najdłużej panujący monarcha w Europie.

    źródło: NKJP: Głosy i glosy, Polityka, 2005-04-16

    Najsłynniejsza z polskich uczt odbyła się jednak ponad 300 lat później, w Krakowie, w roku 1364. Przybyłych do Krakowa monarchów [...] podejmować miał wówczas nie tylko król Kazimierz Wielki, ale także krakowski rajca, Mikołaj Wierzynek.

    źródło: NKJP: Za stołem, Dziennik Polski, 2003-01-25

    Sztolnie odwadniająco-transportowe w XVIII i XIX w. uważano za cud górniczej techniki. Zwiedzali je monarchowie i opiewali w swoich utworach ówcześni twórcy.

    źródło: NKJP: Marek Henzler: Zejdźmy do podziemia!, Polityka, 2005-07-23

  • część mowy: rzeczownik

    rodzaj gramatyczny: m1

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    M. monarcha
    monarchowie
    ndepr
    monarchy
    depr
    D. monarchy
    monarchów
    C. monarsze
    monarchom
    B. monarchę
    monarchów
    N. monarchą
    monarchami
    Ms. monarsze
    monarchach
    W. monarcho
    monarchowie
    ndepr
    monarchy
    depr
  • gr. mónarchos 'jedynowładca'

CHRONOLOGIZACJA:
SPXVI
SJPXVII
STR
SL
SWil
SJPWar
SJPDor
SJPSz
SJPDun
ISJP
PSWP
USJP
Data ostatniej modyfikacji: 15.08.2011