stosować - Wielki słownik języka polskiego PAN

używać czegoś w jakiejś sytuacji w celu osiągnięcia określonego celu

ATEMATYCZNY

spółka stosuje coś; ludzie stosują coś
stosować kosmetyk, krem, lek, preparat, substancję, środek (antykoncepcyjny), związek; dawkę, roztwór; urządzenie; chwyt, formę, metodę, narzędzie, podejście, politykę, praktykę, procedurę, rozwiązanie, sposób, strategię, system, taktykę, technikę, technologię, terapię, zabieg; model, typ; kryterium, mechanizm, normę, podział, prawo, regułę, skalę, standardy, wskaźnik, zależność, zasadę; termin, terminologię; instrumenty; karę; aresztowanie, przemoc, przymus, represje, torturę; podatek; stawkę; medytację
stosować do oczyszczania
stosować w praktyce; w rachunkowości; w produkcji; w badaniach; w leczeniu; w stężeniach; w przypadku czegoś
stosować z powodzeniem
stosować odpowiednio, właściwie; łącznie; dawniej, wówczas; dotąd, dotychczas; obecnie; często; głównie, powszechnie, wyłącznie, zazwyczaj, zwykle; szeroko; konsekwentnie; rzadko
zacząć; można, należy, warto, wolno; powinien stosować; bywa stosowany
konieczność, obowiązek, zakaz; efekt, skutek stosowania

- Jeśli szpital stosuje preparat dezynfekcyjny, który firma zarejestrowała według niezweryfikowanych norm wprowadzonych przez jedną panią magister, to czy za bezpieczeństwo pacjentów nadal odpowiada personel szpitala? - zastanawia się Piotr Chmielowski.

źródło: NKJP: Paweł Walewski: Odkażanie ze skazą, Polityka, nr 2345, 2002-04-13

Gwałtowni skazańcy nigdy nie powiedzą sami z siebie, że byli krzywdzeni lub zaniedbywani, bo przecież oni stosują przemoc właśnie po to, by zanegować doznaną dawniej krzywdę.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: O zbrodniach i karach, 2003

Golenie czy stosowanie kremów do depilacji likwiduje wyłącznie zewnętrzną część włosa - po zabiegu odrastają niemal od razu.

źródło: NKJP: Agnieszka Fedorczyk: Laserem pod włos, Gazeta Wyborcza, 1999-04-24

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	stosuję	stosujemy
2 os.	stosujesz	stosujecie
3 os.	stosuje	stosują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stosowałem +(e)m stosował	stosowałam +(e)m stosowała	stosowałom +(e)m stosowało	stosowaliśmy +(e)śmy stosowali	stosowałyśmy +(e)śmy stosowały
2 os.	stosowałeś +(e)ś stosował	stosowałaś +(e)ś stosowała	stosowałoś +(e)ś stosowało	stosowaliście +(e)ście stosowali	stosowałyście +(e)ście stosowały
3 os.	stosował	stosowała	stosowało	stosowali	stosowały

bezosobnik: stosowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę stosował będę stosować	będę stosowała będę stosować	będę stosowało będę stosować	będziemy stosowali będziemy stosować	będziemy stosowały będziemy stosować
2 os.	będziesz stosował będziesz stosować	będziesz stosowała będziesz stosować	będziesz stosowało będziesz stosować	będziecie stosowali będziecie stosować	będziecie stosowały będziecie stosować
3 os.	będzie stosował będzie stosować	będzie stosowała będzie stosować	będzie stosowało będzie stosować	będą stosowali będą stosować	będą stosowały będą stosować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		stosujmy
2 os.	stosuj	stosujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	stosowałbym bym stosował	stosowałabym bym stosowała	stosowałobym bym stosowało	stosowalibyśmy byśmy stosowali	stosowałybyśmy byśmy stosowały
2 os.	stosowałbyś byś stosował	stosowałabyś byś stosowała	stosowałobyś byś stosowało	stosowalibyście byście stosowali	stosowałybyście byście stosowały
3 os.	stosowałby by stosował	stosowałaby by stosowała	stosowałoby by stosowało	stosowaliby by stosowali	stosowałyby by stosowały

bezosobnik: stosowano by

bezokolicznik: stosować

imiesłów przysłówkowy współczesny: stosując

gerundium: stosowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	stosowanie	stosowania
D.	stosowania	stosowań
C.	stosowaniu	stosowaniom
B.	stosowanie	stosowania
N.	stosowaniem	stosowaniami
Ms.	stosowaniu	stosowaniach
W.	stosowanie	stosowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: stosujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stosujący	stosujący	stosujący	stosujące	stosująca
D.	stosującego	stosującego	stosującego	stosującego	stosującej
C.	stosującemu	stosującemu	stosującemu	stosującemu	stosującej
B.	stosującego	stosującego	stosujący	stosujące	stosującą
N.	stosującym	stosującym	stosującym	stosującym	stosującą
Ms.	stosującym	stosującym	stosującym	stosującym	stosującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stosujący	stosujący	stosujące	stosujące
D.	stosujących	stosujących	stosujących	stosujących
C.	stosującym	stosującym	stosującym	stosującym
B.	stosujących	stosujących	stosujących	stosujące
N.	stosującymi	stosującymi	stosującymi	stosującymi
Ms.	stosujących	stosujących	stosujących	stosujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: stosowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	stosowany	stosowany	stosowany	stosowane	stosowana
D.	stosowanego	stosowanego	stosowanego	stosowanego	stosowanej
C.	stosowanemu	stosowanemu	stosowanemu	stosowanemu	stosowanej
B.	stosowanego	stosowanego	stosowany	stosowane	stosowaną
N.	stosowanym	stosowanym	stosowanym	stosowanym	stosowaną
Ms.	stosowanym	stosowanym	stosowanym	stosowanym	stosowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	stosowani	stosowani	stosowane	stosowane
D.	stosowanych	stosowanych	stosowanych	stosowanych
C.	stosowanym	stosowanym	stosowanym	stosowanym
B.	stosowanych	stosowanych	stosowanych	stosowane
N.	stosowanymi	stosowanymi	stosowanymi	stosowanymi
Ms.	stosowanych	stosowanych	stosowanych	stosowanych

odpowiednik aspektowy: zastosować

Składnia

Rz osobowy	+	stosować	+	CO + (w CZYM)
	+	stosować	+	CO + (do CZEGO)

Pochodzenie

z śr.-w.-niem. stôʒen 'uderzając dosuwać, poruszać, rozprzestrzeniać; ścieśniać, skupiać; ubijać, tłuc'

Por. współczesne niem. stoßen ‘uderzać, trącać, posuwać, wtykać, wpychać’.
Punktem wyjścia licznych wtórnych znaczeń powstałych już na gruncie polskim było dawne 'przytykać, przykładać, przysuwać, przystawiać'.