-
1.
uznawany za ostatni, czyli siódmy dzień tygodnia, następujący po sobocie a przed poniedziałkiem, wolny od pracy, w którym katolicy i członkowie niektórych innych kościołów mają obowiązek uczestnictwa w nabożeństwach -
KATEGORIE FIZYCZNE
Cechy i właściwości czasu
kalendarz i miary czasu -
hiperonimy: dzień
-
- miniona, ostatnia, poprzednia, ubiegła, zeszła; nadchodząca, najbliższa, przyszła; każda, pierwsza; cała; upalna, słoneczna; pamiętna niedziela: wszystkie niedziele
- niedziela wieczorem, wczesnym popołudniem
- niedziele i święta
- jest, była niedziela
- mamy niedzielę
- co niedzielę, co niedziela, na niedzielę, od niedzieli, do niedzieli, w niedzielę, z wyjątkiem niedziel, w nocy z niedzieli na poniedziałek
-
Naturalnie zaprosiliśmy ich, rozbawieni, na najbliższą niedzielę na kawę, na godzinę dwunastą w południe. Przyszli z bukietami, odsiedzieli etykietalne 15 minut, po czym poderwali się i zaczęli żegnać.
źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004
- O czym ty mówisz? - spytała Grażyna. - Byłyście w ostatnią niedzielę w kościele? - Dostrzegł lekkie skinienie głowami, więc ciągnął: - No właśnie, Bóg nad nami czuwa.
źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008
Owej pamiętnej niedzieli było pochmurno i zimno, jak to się często zdarza w pierwszej połowie maja.
źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
Była piękna słoneczna niedziela, już się zaczęła tradycyjna rewia i wybrałem się na spacer z kolegami po Theatinerstrasse.
źródło: NKJP: Jerzy Odrowąż-Pieniążek: Więcej niż świadek, 2007
Na tych pełnych gotowości chęciach wujenki Jadwini kończyło się jednak i jedliśmy, co jedliśmy, żur, kartoflankę, kluski z serem, kaszę z mlekiem, ze słoniną, czasami pierogi, i tylko na niedzielę zabijało się koguta.
źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996
-
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza liczba mnoga M. niedziela
niedziele
D. niedzieli
kwestion. niedzieli
neut niedziel
char C. niedzieli
niedzielom
B. niedzielę
niedziele
N. niedzielą
niedzielami
Ms. niedzieli
niedzielach
W. niedzielo
niedziele
-
ogsł. *nedělja
Wyraz wywodzi się od prasłowiańskiego zaprzeczonego czasownika *ne dělati 'nie pracować' z przyrostkiem *-ja; do języka polskiego przeszedł prawdopodobnie za pośrednictwem czeskim.