UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

amonit

Chronologizacja

1842, St. Gieszkowski, Rocznik Wydziału Lekarskiego w Uniwersytecie Jagiellonskim, books.google.pl

1. zwierzę

Definicja

paleont. 
żyjące w morzu zwierzę kopalne o czterech oskrzelach i spiralnej muszli, którego skamieniałości odkrywane są współcześnie w skałach pochodzenia morskiego

Pochodzenie

może fr. ammonite

z n.-łac. ammonites (l.mn.)

N.łac. nazwa ammonites pochodzi z łac. cornu Ammonis - róg Amona, egipskiego boga przedstawianego m.in. jako człowiek z głową barana z zakręconymi rogami.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwierzęta wodne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zwierzę

Połączenia

  • skamieniałe amonity
  • amonity i jeżowce
  • muszle amonitów

Cytaty

Za największe swe osiągnięcie uznaje odkrycie nowego gatunku amonita (rodzaj prehistorycznego głowonoga), co zresztą stało się przez przypadek.

źródło: NKJP: Milena Rachid Chehab: Kość w dom, Ozon, 2005

Ściany Wielkiej Świstówki to częsty obiekt badań paleontologów. Występują w nich duże ilości najlepiej w całych Karpatach zachowanych muszli amonitów z okresu jury.

źródło: NKJP: Internet

Napędzany odrzutowo głowonóg ma głowę z tyłu i chcąc schwytać zdobycz, musi się zatrzymać i odwrócić, ale nie inaczej przecież pływały amonity i porusza się dzisiejszy łodzik.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na ziemi: wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. amonit
amonity
D. amonita
amonitów
C. amonitowi
amonitom
B. amonita
amonity
N. amonitem
amonitami
Ms. amonicie
amonitach
W. amonicie
amonity

2. minerał

Definicja

miner. 
minerał powstały ze skorup amonitów - zwierząt kopalnych

Pochodzenie

Od: amonit 1

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  minerał

Połączenia

  • kolekcje amonitów

Cytaty

Ogromny amonit od niedawna eksponowany jest w Muzeum Historii Naturalnej w Ogrodzieńcu Cementowni. – W swych zbiorach mamy amonity z masą perłową sprzed 180 mln lat i spirytyzowane, czyli otoczone tzw. złotem głupców [...].

źródło: NKJP: PS: Amonit rekordzista Polski, Trybuna Śląska, 2002-08-09

„Kamyczki” dają większe możliwości poznawcze, może sobie człowiek zebrać dokładnie cały świat. Z kolei skamieniałości są fascynujące, kiedy odłupuje się kolejne warstewki skały i wyłaniają się prążki albo kolce amonitu.

źródło: NKJP: (JOL): Na kamyczki, Dziennik Polski, 2005-08-06

To naprawdę fascynujące, że np. otoczak, który z zewnątrz wygląda niezbyt ciekawie, może w środku kryć piękny amonit, który powstawał przez miliony lat.

źródło: NKJP: Jarosław Orzeł: Ozdoby, które mogą leczyć, Dziennik Zachodni, 2004-04-16

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. amonit
amonity
D. amonitu
amonitów
C. amonitowi
amonitom
B. amonit
amonity
N. amonitem
amonitami
Ms. amonicie
amonitach
W. amonicie
amonity

3. materiał wybuchowy

Definicja

chem. 
substancja będąca mieszaniną pewnej odmiany saletry i trotylu, wykorzystywana jako materiał wybuchowy

Pochodzenie

Od: amoniak

Nazwa od amonowy, amonu - drugiego członu nazw złożonych głównego składnika substancji: saletra amonowa, azotan amonu. Amon - 'jon amonowy, – kation powstający przez przyłączenie jonu wodorowego do cząsteczki amoniaku'.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  substancja

Połączenia

  • ładunki amonitu

Cytaty

Kilkanaście tygodni temu zatrzymano człowieka, u którego znaleziono szereg materiałów potrzebnych do wykonania ładunków wybuchowych. Mimo, że do dzisiaj śledztwo prowadzone w tej sprawie utrzymywane jest w ścisłej tajemnicy, wiadomo, że do konstrukcji bomb zatrzymany mężczyzna stosował amonit.

źródło: NKJP: Tajemnice tragedii w Chochołowie, Tygodnik Podhalański, 1996

Zastępca komendanta wojewódzkiego policji zna już dokładnie konstrukcję bomby: trzy ładunki wybuchowe typu rurowego, wypełnione amonitem, zapalniki górnicze, pojemnik z benzyną, minutnik, akumulator.

źródło: NKJP: Bogdan Wróblewski: Raport, Gazeta Wyborcza, 1994-12-16

Karol Wojtyła pracował w Zakładach Sodowych „Solvay” w latach 1940-1944, początkowo jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku (wysadzał tam wapień, roznosił ładunki amonitu, był też pomocnikiem maszynisty przy kolejce wąskotorowej), a następnie w oczyszczalni wody przy kotłowni.

źródło: NKJP: (PSZ): Pamięci Jana Pawła II, Dziennik Polski, 2005-06-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. amonit
amonity
D. amonitu
amonitów
C. amonitowi
amonitom
B. amonit
amonity
N. amonitem
amonitami
Ms. amonicie
amonitach
W. amonicie
amonity

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 01.06.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj