UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

makrokosmos

Chronologizacja

1839, Tygodnik Literacki, nr 20, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	makrokosmos	makrokosmosy
D.	makrokosmosu	makrokosmosów
C.	makrokosmosowi	makrokosmosom
B.	makrokosmos	makrokosmosy
N.	makrokosmosem	makrokosmosami
Ms.	makrokosmosie	makrokosmosach
W.	makrokosmosie	makrokosmosy

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

ang. macrocosm

fr. macrocosme

niem. Makrokosmos

gr. makrós 'wielki, długi' + gr. kósmos 'porządek; porządek świata; wszechświat'

Od: kosmos

1. wszechświat

Definicja

fiz.

nieskończona przestrzeń, w której znajdują się różne galaktyki i ciała niebieskie, postrzegana jako jednolita całość

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat

Relacje znaczeniowe

antonimy:

mikrokosmos

Cytaty

Był wielkim uczonym [...]. A jego grzechem naukowym było to, że nie przyjmował i nienawidził fizyki kwantowej. Nie wierzył, że prócz makrokosmosu może istnieć drugi kosmos – wewnątrz atomu, który zachowuje się w sposób indywidualny i nieprzewidywalny.

źródło: NKJP: Katarzyna Kaczorowska: Nie chciał dziecka z Marily, Gazeta Krakowska, 2005-02-04

Nauka przyrody [...] to nauka o makrokosmosie, o wszechświecie. Do niej należy wiedza o przyrodzie ożywionej, o roślinach, zwierzętach, a więc botanika czy zoologia, i o przedmiotach martwych – a więc fizyka, chemia, geologia i astronomia.

źródło: Kazimierz Kubik: Joachim Pastorius, gdański pedagog XVII wieku, 1970 (books.google.pl)

Spotkanie z mocą Bożą jest możliwe zarówno przy obserwacji makrokosmosu, tj. miliardów ciał niebieskich podległych stałym prawom fizycznym, jak i przy wnikaniu we wnętrze atomu (mikrokosmos).

źródło: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1966 (books.google.pl)

Odesłania

Zob. też:

	wszechświat
	kosmos

2. wojny

Definicja

książk.

to, co jako otoczenie tworzące swoistą całość, jest przeciwstawiane jednemu ze swych elementów

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	W mikrokosmosie pola owsiannikowskiego ogniskuje się makrokosmos wojny, los Saszki to typowy los żołnierza radzieckiego. źródło: Alicja Wołodźko-Butkiewicz: Od pieriestrojki do laboratoriów netliteratury, 2004 (books.google.pl)
	- W naszym dokumencie obserwuje się przejście z makrokosmosu społeczeństwa do mikrokosmosu ludzi. źródło: NKJP: Łamanie tabu, Dziennik Polski, 2000-06-03
	W mikrokosmosie pozornie banalnych „scen z prowincjonalnego życia”, które obserwuje bohater, odbija się makrokosmos okrucieństwa. Bohater w końcu przyjmie na siebie niechciane dziedzictwo - zrozumie, że sam jest Afrykanerem, człowiekiem farmy, na której bije się kolorowych i zabija zwierzęta. źródło: NKJP: Juliusz Kurkiewicz: Dziwne dziecko, Polityka, 2007-04-21
	Mikrokosmos kuchenny był na miarę makrokosmosu domu i oba one w jakiś trudny do sprecyzowania sposób stanowiły żywą ilustrację do kosmogonii pisanej przez ojca z takim trudem i znojem, że niekiedy pot zalewał mu oczy. źródło: Kazimierz Truchanowski: Piekło nie zna snu, 1967 (books.google.pl)

Składnia

makrokosmos

(CZEGO)

3. w filozofii

Definicja

filoz.

w starożytnej filozofii greckiej: świat ciał niebieskich, przeciwstawiany światu człowieka i zbudowany analogicznie do niego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka filozofia

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat

Relacje znaczeniowe

antonimy:

mikrokosmos

Cytaty

	Myśl grecka ustalała analogie między mikro- i makrokosmosem, zakładając istnienie boskich prototypów, które są reprodukowane w przedmiotach ziemskich. źródło: NKJP: Zofia Mitosek (red.): Mimesis w literaturze, kulturze i sztuce, 1992
	[...] wspólnota rozumności kosmicznej pozwala przezwyciężać przeciwieństwo między człowiekiem a wszechświatem i sprawia, że makrokosmos odbija się w mikrokosmosie ludzkim, a mikrokosmos człowieka odzwierciedla strukturę makrokosmosu wszechświata. źródło: Jan Legowicz: Filozofia strożytna Grecji i Rzymu, 1968 (books.google.pl)
	[...] stoicy uważali, że [...] człowiek to świat w miniaturze, czyli mikrokosmos, będący odbiciem makrokosmosu. źródło: NKJP: Internet
	Analogia mikrokosmosu ludzkiego ciała i makrokosmosu Ziemi miała swoje korzenie w starożytności. źródło: NKJP: Internet

Składnia

makrokosmos

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 20.10.2020