UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

deputat

Chronologizacja

1587, SPXVI

1. sędzia

Definicja

sędzia trybunału, którego w czasach demokracji szlacheckiej w dawnej Rzeczpospolitej wybierano spośród szlachty i duchownych

Pochodzenie

p.-łac. deputatio 'delegacja'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa sąd

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

sędzia

Cytaty

Sprawy przeciwko szlachcie rozpatrywali tylko deputaci szlacheccy, przy czym obradowali i ferowali wyroki zawsze łącznie [...].

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2004

Dopiero w początkach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego zarówno pisarzom, jak i sędziom (deputatom) naznaczono stałe pensje.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	deputat	deputaci	ndepr
M.	deputat	deputaty	depr
D.	deputata	deputatów
C.	deputatowi	deputatom
B.	deputata	deputatów
N.	deputatem	deputatami
Ms.	deputacie	deputatach
W.	deputacie	deputaci	ndepr
W.	deputacie	deputaty	depr

2. węgiel

Definicja

część wynagrodzenia za pracę, które jest wypłacane nie pieniędzmi, lecz w naturze

Noty o użyciu

Częste w okresie PRL.

Pochodzenie

łac. deputatus 'przeznaczony, wyznaczony'

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca wynagrodzenie za pracę

Połączenia

deputat mięsny, węglowy, żywnościowy
deputat drewna, węgla
pobierać, wydawać deputat

Cytaty

Miał deputaty – żywnościowy i węglowy – kupony mundurowe i możliwość stosunkowo tanich zakupów nawet takich produktów, o których większość mogła tylko pomarzyć.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Dyrektor żwirowni odniósł się życzliwie, przyznał deputat, a na alejki i drogę dojazdową przyrzucono trochę żwiru z wału o przeznaczeniu antypowodziowym.

źródło: NKJP: Janusz Głowacki: Nie mogę narzekać, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	deputat	deputaty
D.	deputatu	deputatów
C.	deputatowi	deputatom
B.	deputat	deputaty
N.	deputatem	deputatami
Ms.	deputacie	deputatach
W.	deputacie	deputaty

Składnia

	+	deputat	+	(JAKI)
	+	deputat	+	(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 21.09.2020