UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

antynomia

Chronologizacja

1820, Kuryer Litewski, nr 120, polona.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. antynomia
antynomie
D. antynomii
antynomii
neut
antynomij
char
C. antynomii
antynomiom
B. antynomię
antynomie
N. antynomią
antynomiami
Ms. antynomii
antynomiach
W. antynomio
antynomie

Pochodzenie

fr. antinomie

niem. Antinomie

z gr. antìnomia 'dwuznaczność prawa'

1. sprzeczność

Definicja

książk. 
sprzeczność między parą wykluczających się twierdzeń lub pojęć, z których każde zdaje się równie prawdziwe i dobrze uzasadnione

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • prosta antynomia; wewnętrzne antynomie
  • antynomia występuje
  • przezwyciężyć, wykryć; rozwiązywać antynomię
  • antynomia prawdy i wolności, dobra i zła

Cytaty

We współczesnym świecie istnieje pewna antynomia. Wiara i życie stają się pojęciami wewnętrznie sprzecznymi. Ludzie chcą, by Bóg działał, a równocześnie nie zwracają na Niego uwagi, żyją na własny rachunek.

źródło: NKJP: Stanisław Biel: Gdzie jest Bóg w zagubionym świecie?, 2009

Praktycznie każda klatka filmu to samodzielny, skończony obraz. [...] same opowieści i ich przesłania budowane są na ciągłych, piętrzących się i wzajemnie przenikających antynomiach: fanatyzmu i tolerancji, marzenia i codzienności, wolności i zniewolenia, kobiety i mężczyzny, jednostki i grupy, wiary i zwątpienia, tradycji i nowoczesności.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Obce dobrze znane, Polityka, 2002-06-15

Składnia

bez ograniczeń + antynomia +
(CZEGO)

2. rozumowanie

Definicja

log. 
rozumowanie oparte na prawdziwych z pozoru założeniach, ale zawierające sprzeczność lub prowadzące do sprzecznych wniosków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

  • antynomia logiczna, semantyczna

Cytaty

Skoro [...] u podstaw doktryny liberalnej leży aksjologiczny wybór, to twierdzenia o etycznej równoważności konkurujących ze sobą wartości prowadzą doktrynę w pułapkę antynomii logicznej.

źródło: NKJP: Edmund Wnuk-Lipiński: Demokratyczna rekonstrukcja, 1996

Jest pierwszą w języku polskim mono­grafią o antynomiach i paradoksach [...]. Jej autor [...] przedstawił w niej problematykę dotyczącą owych rozumowań, które logikom sprawiają kłopot od starożytności.

źródło: Eugeniusz Żabski: O antynomiach, Filozofia Nauki, 2005 (bazhum.muzhp.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 04.02.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj