UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

znicz

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. znicz
znicze
D. znicza
zniczy
rzadziej zniczów
C. zniczowi
zniczom
B. znicz
znicze
N. zniczem
zniczami
Ms. zniczu
zniczach
W. zniczu
znicze

Pochodzenie

z brus. znič 'święty ogień u pogan'

Rzeczownik z przyrostkiem *-čь od psł. *zněti 'tlić się, słabo się palić, żarzyć się'. Inaczej Babik 65: wskazuje na związek z czasownikiem *niknǫti 'znikać, niknąć'

1. nagrobkowy

Definicja

plastikowe lub szklane naczynie wypełnione stearyną z knotem w środku, które zapalane jest na grobie lub w ogóle dla uczczenia pamięci osoby zmarłej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lampka, płomyk, światełko

Połączenia

  • duży, wielki znicz; małe; czerwone; plastikowe, szklane; cmentarne; symboliczne, żałobne; wypalone znicze; znicze nagrobkowe
  • jeden znicz; pięć, kilkadziesiąt, tysiące, wiele zniczy
  • znicze pod/przed budynkiem, pod/przed pomnikiem, pod/przed tablicą
  • znicz w kształcie czegoś; znicze na/przy cmentarzu; na grobach, na mogiłach
  • znicze i chryzantemy, znicze i wiązanki; krzyż i znicze; kwiaty i znicze, wieńce i znicze; świece i znicze, świeczki i znicze; modlitwy i znicze
  • sprzedaż; góra, setka zniczy; sprzedawcy; płomienie, światła zniczy
  • stoisko ze zniczami
  • znicz pali się, płonie, zapłonął; symbolizuje coś; znicze stoją
  • zapalić/zapalać, zgasić znicz; sprzedawać; kupić/kupować; stawiać znicze; znicze ułożone, ustawione w jakimś kształcie/w jakiś kształt
  • handlować; rozświetlać coś zniczami

Cytaty

Kiedy mężczyźni skończyli, Stanisław wyjął z kieszeni znicz, postawił na ziemi przed płytą i zapalił knot.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Pierwszego dnia po przyjeździe, gdy już zapalił znicz matce i przeżegnał się na grobie ojczyma, zabrał Urszulę i syna na spacer wspomnień [...].

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Do 3 listopada harcerze będą też sprzedawali znicze na oznaczonych stoiskach przy cmentarzach: Agrykoli i Dębicy.

źródło: NKJP: (G.W.): Harcerska opieka nad grobami, Dziennik Bałtycki, 2011

Zmarły raciborzanin miał w minioną sobotę wziąć ślub. Na miejscu jego śmierci palą się znicze.

źródło: NKJP: (w): Tragedia na drodze, Nowiny Raciborskie, 2004-09-14

2. wieczny

Definicja

umieszczana w miejscach otoczonych szczególną czcią specjalna konstrukcja, w której nieprzerwanie lub w czasie specjalnych uroczystości pali się ogień, będący symbolem pamięci o ważnych wydarzeniach czy ludziach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

Połączenia

  • znicz pamięci
  • znicz pod/przed pomnikiem
  • znicz pali się, płonie, zapłonął
  • zapalić/zapalać znicz

Cytaty

Wygląd pomnika miał być zbliżony do przedwojennego projektu. Zmieniono jednak położenie płyt na prostopadłe do ulicy, a znicz z wiecznym ogniem stanął w narożniku [...].

źródło: NKJP: Internet

Po mszy uczestnicy uroczystości przeszli przed Grób Nieznanego Żołnierza. Zapłonął znicz, a obok monumentu pojawiły się wiązanki kwiatów i wieńce.

źródło: NKJP: (ans): Kwiaty i wieńce na rocznicę, Gazeta Krakowska, 2007-09-28

Podczas wizyty w jerozolimskim Instytucie Pamięci Yad Vashem kanclerz Niemiec Gerhard Schroeder przypadkowo zgasił wieczny płomień znicza poświęconego milionom ofiar Holocaustu.

źródło: NKJP: Internet

[...] nieznani sprawcy uszkodzili gazowe znicze zainstalowane przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Brzesku. Kilka dni temu przetestowano sprawność zniczy, by te nie zawiodły podczas obchodów wybuchu II wojny światowej.

źródło: NKJP: (ans): Zabawa zniczami, Gazeta Krakowska, 2004-09-04

Frazeologizmy

znicz olimpijski
Data ostatniej modyfikacji: 25.09.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj