UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zuchwałość

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. zuchwały

1.a bezczelność człowieka

Definicja

cecha kogoś, kto jest pewny siebie do tego stopnia, że robiąc coś, nie liczy się z nikim i niczym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  arogancja, bezczelność
hiperonimy:  śmiałość

Połączenia

  • duża, wyjątkowa; rosnąca zuchwałość
  • zuchwałość bandytów, przestępców

Cytaty

Tupetowi, bezczelności i zuchwałości kompana „zawdzięcza” pan 25-letni wyrok skazujący - powiedział sędzia Adam Kabziński.

źródło: NKJP: Agnieszka Ogonek: Sprawiedliwość ich dosięgła, Echo Dnia, 2005-07-05

Zuchwałość husytów przekroczyła granice, tak bezczelnej herezji nie zniesie ani papież, ani Luksemburczyk, ani kurfirst saski, ani landgrafowie Miśni i Turyngii, ba, całej Europie solą w oku jest husyckie odstępstwo.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Przykry jest jednak fakt, że dopiero szok wywołany śmiercią funkcjonariusza i zuchwałością przestępców uświadomił rządowi konieczność zaostrzenia kar.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.05.2002

[...] mamy do czynienia z jednej strony z coraz większą brutalnością przestępców, a z drugiej - z bezbronnością służb, które mają bandytów unieszkodliwiać. Rosnąca zuchwałość bandytów nie powinna być dla policjantów zaskoczeniem.

źródło: NKJP: Czas wilków, Dziennik Polski, 2002-06-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zuchwałość
zuchwałości
D. zuchwałości
zuchwałości
C. zuchwałości
zuchwałościom
B. zuchwałość
zuchwałości
N. zuchwałością
zuchwałościami
Ms. zuchwałości
zuchwałościach
W. zuchwałości
zuchwałości

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b bezczelność kradzieży

Definicja

cecha czegoś świadczącego o tym, że ktoś jest pewny siebie do tego stopnia, że robiąc coś, nie liczy się z nikim i niczym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bezczelność
hiperonimy:  śmiałość

Cytaty

Po niejakim czasie stał się hersztem rabusiów i szerzył postrach zuchwałością swoich wypraw łupieżczych.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

W poprawce nr 34 do art. 1 zmiana 67 Senat proponuje, aby szczególną zuchwałość kradzieży nie zaliczać do znamion czynu zabronionego.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.08.1998

To prawda, że nieposkromiona zuchwałość korupcji z czasem przeistoczyła się w zorganizowany i bezczelnie praktykowany system.

źródło: NKJP: Paolo Flores D'arcais: Wstecz Italio!, Gazeta Wyborcza, 1994-03-24

Może to była bezczelność i zuchwałość młodości, może przekora, a może jeszcze co innego?

źródło: NKJP: Cały świat to scena, Dziennik Polski, 2003-10-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zuchwałość
zuchwałości
D. zuchwałości
zuchwałości
C. zuchwałości
zuchwałościom
B. zuchwałość
zuchwałości
N. zuchwałością
zuchwałościami
Ms. zuchwałości
zuchwałościach
W. zuchwałości
zuchwałości

Inne uwagi

Zwykle lp

2. bezczelny czyn

Definicja

czyn świadczący o tym, że ktoś jest pewny siebie do tego stopnia, że robiąc coś, nie liczy się z nikim i niczym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

[...] wystąpienie pana posła Krolla jest zuchwałością obrażającą naród polski i mnie osobiście jako posła tego kraju i narodu.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.01.1992

Gdzie indziej taka zuchwałość nie mogłaby się zdarzyć! Co orzeknie czarownik, to święte!

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1974

W politycznym tyglu współczesnego świata, co dla jednych stał się wolnością dla innych samowolą, co zdaniem jednych jest zuchwałością dla drugich jest to demokracja.

źródło: Internet

[...] wszystko to czynił, bluźniąc przeciwko naszemu prawdziwemu i jedynemu Bogu, i przez rywalizację i odwet na Chrystusie, który usunął go z tronu w tym starym świecie, w którym władzę sobie uzurpował. Takimi to zuchwałościami godził wiele lat w cierpliwość Boga z jego niezbadanymi wyrokami.

źródło: NKJP: Adam Elbanowski: Nowe królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zuchwałość
zuchwałości
D. zuchwałości
zuchwałości
C. zuchwałości
zuchwałościom
B. zuchwałość
zuchwałości
N. zuchwałością
zuchwałościami
Ms. zuchwałości
zuchwałościach
W. zuchwałości
zuchwałości

3.a śmiałość człowieka

Definicja

cecha kogoś, kto jest odważny i lekceważy niebezpieczeństwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

Lubią się popisywać polityczną odwagą, nawet zuchwałością, ale w gruncie rzeczy są takim samym zespołem ludzi jak każdy inny.

źródło: NKJP: Stanisław Głąbiński: Polityka po amerykańsku, 1996

Granica między lękiem a zuchwałością była wtedy bardzo płynna.

źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1995

Czy nijakiej nie było przed nią ucieczki, nie było obrony? Ależ była, była: zacisnąć zadzierżyście pięści, nie dopuścić do siebie lęku, zwielokrotnić czujność, nie tracąc zuchwałości.

źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1990

Niemcy mają wysadzać w Vincennes jakieś składy i wszyscy ostrzegają się nawzajem z błyskami odwagi i zuchwałości w oczach: „No, nie trzeba się bać...”

źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zuchwałość
zuchwałości
D. zuchwałości
zuchwałości
C. zuchwałości
zuchwałościom
B. zuchwałość
zuchwałości
N. zuchwałością
zuchwałościami
Ms. zuchwałości
zuchwałościach
W. zuchwałości
zuchwałości

Inne uwagi

Zwykle lp

3.b śmiałość pomysłu

Definicja

cecha czegoś świadczącego o tym, że ktoś jest odważny i lekceważy niebezpieczeństwo

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Cytaty

Współczesny czytelnik nie bardzo sobie zdaje sprawę z zuchwałości pomysłu Wielkiego Poety, który w żartobliwy sposób ośmielił się przedstawić tak groźną i ponurą postać, jaką był przecież policmajster.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Silva rerum historicarum, 2002

Samo wnikanie w to, czym jest Bóg, odsłania zuchwałość pytania. Jak śmiesz pytać ty, który naprawdę nie istniejesz?

źródło: NKJP: Józef Tischner: Świat ludzkiej nadziei: wybór szkiców filozoficznych 1966-1975, 1975

[...] żołnierze nie ustawali w zapale i przekonywali go, by podjąć wyzwanie i zawojować owych gigantów, lecz rozsądek kapitana przeważył nad zuchwałością pragnień żołnierzy.

źródło: NKJP: Adam Elbanowski: Nowe królestwo Grenady. Historia naturalna, obyczajowa i domniemana, 2006

Oryginalność i zuchwałość propozycji Benigniego polegają na tym, że w swoim egocentryzmie domaga się on nieustannego podziwu dla wykreowanej przez siebie postaci.

źródło: NKJP: Tadeusz Sobolewski: Piątek wielkich filmowych premier, Gazeta Wyborcza, 1999-03-12

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zuchwałość
zuchwałości
D. zuchwałości
zuchwałości
C. zuchwałości
zuchwałościom
B. zuchwałość
zuchwałości
N. zuchwałością
zuchwałościami
Ms. zuchwałości
zuchwałościach
W. zuchwałości
zuchwałości

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj