UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zrabować

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Od:  rabować 

1. biżuterię

Definicja

zabrać bezprawnie i z użyciem przemocy czyjąś własność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zagrabić
hiperonimy:  ukraść

Połączenia

  • bandyci, łupieżcy, napastnicy, piraci, rozbójnicy, przestępcy, szabrownicy, zbójcy, złodzieje; najeźdźcy, okupanci zrabowali coś; banda opryszków zrabowała coś
  • zrabować kolekcjonerom, konwojentom, kupcom, ofiarom, turystom
  • zrabować biżuterię, dzieła sztuki, pieniądze, precjoza, relikwie, skarb, sprzęt, zbiory biblioteczne, złoto
  • ziemie zrabowane Polakom
  • zrabować coś z banku, z kantoru, z kościoła, z muzeum, z sejfu, ze skarbca, ze statku
  • ziemie zrabowane przez najeźdźców
  • napadli i zrabowali coś; zbiory zrabowane i wywiezione
  • zrabowane łupy

Cytaty

Wśród setek wysp Karaibów zaroiło się od kryjówek piratów żyjących z rabowania Hiszpanom tego, co Hiszpanie zrabowali Indianom.

źródło: NKJP: Wśród 10 000 dziewic: Dziennik Polski, 2000-09-26

Policji udało się odzyskać wszystkie cenne rzeźby zrabowane z wrocławskiego kościoła.

źródło: NKJP: Odzyskane rzeźby apostołów: Dziennik Polski, 2003-09-18

Potwierdzają się wcześniejsze doniesienia „Dziennika Polskiego”, że na aukcję w Niemczech mogły trafić dzieła zrabowane z Biblioteki Jagiellońskiej.

źródło: NKJP: Kradziony Ptolemeusz: Dziennik Polski, 1999-10-02

Napastnicy po rozbrojeniu ochroniarza i sterroryzowaniu pracownic zrabowali z bankowego sejfu pieniądze.

źródło: NKJP: Rabusie i muzyk: Dziennik Polski, 1999-07-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrabuję
 zrabujemy
2 os. zrabujesz
 zrabujecie
3 os. zrabuje
 zrabują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrabowałem
+(e)m zrabował
 zrabowałam
+(e)m zrabowała
 zrabowałom
 zrabowaliśmy
+(e)śmy zrabowali
 zrabowałyśmy
+(e)śmy zrabowały
2 os. zrabowałeś
+(e)ś zrabował
 zrabowałaś
+(e)ś zrabowała
 zrabowałoś
 zrabowaliście
+(e)ście zrabowali
 zrabowałyście
+(e)ście zrabowały
3 os. zrabował
 zrabowała
 zrabowało
 zrabowali
 zrabowały

bezosobnik: zrabowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrabujmy
2 os. zrabuj
 zrabujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrabowałbym
bym zrabował
 zrabowałabym
bym zrabowała
 zrabowałobym
bym zrabowało
 zrabowalibyśmy
byśmy zrabowali
 zrabowałybyśmy
byśmy zrabowały
2 os. zrabowałbyś
byś zrabował
 zrabowałabyś
byś zrabowała
 zrabowałobyś
byś zrabowało
 zrabowalibyście
byście zrabowali
 zrabowałybyście
byście zrabowały
3 os. zrabowałby
by zrabował
 zrabowałaby
by zrabowała
 zrabowałoby
by zrabowało
 zrabowaliby
by zrabowali
 zrabowałyby
by zrabowały

bezosobnik: zrabowano by

bezokolicznik: zrabować

gerundium: zrabowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrabowany

odpowiednik aspektowy: rabować

Składnia

Rz osobowy + zrabować +
(KOMU) + CO + (SKĄD)

2. zamek

Definicja

książk. 
zabrać bezprawnie i z użyciem przemocy z jakiegoś pomieszczenia lub terenu wiele rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:  obrabować, ograbić
hiperonimy:  okraść

Połączenia

  • bandyci, łupieżcy, napastnicy, piraci, przestępcy, rozbójnicy, szabrownicy, zbójcy, złodzieje; najeźdźcy, okupanci zrabowali coś; banda opryszków zrabowała coś
  • zrabować dom, kościół, miasto, skarbiec, statek, wieś
  • zrabowany przez najeźdźców
  • zrabować doszczętnie
  • wieś zrabowali i puścili z dymem; zrabowane i spalone miasta; dwór zrabowany i zdewastowany
  • zrabowane zamki

Cytaty

Tułaczka większości wysiedlonych trwała do końca wojny, a ci, którzy wrócili do rodzinnych wsi, znajdowali gospodarstwa doszczętnie zrabowane albo tylko zgliszcza.

źródło: NKJP: Z nadzieją na odszkodowania: Dziennik Polski, 2002-01-18

Oddziały kozackie Bohdana Chmielnickiego zrabowały i spaliły zarówno zamek, jak i miasto.

źródło: NKJP: Maria Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski: Znane i nieznane. Rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

W 1656 miasto zniszczyli Tatarzy, a w okresie powstania kościuszkowskiego było zrabowane przez Prusaków.

źródło: NKJP: Jan Bałdowski: Warmia, Mazury, Suwalszczyzna, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrabuję
 zrabujemy
2 os. zrabujesz
 zrabujecie
3 os. zrabuje
 zrabują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrabowałem
+(e)m zrabował
 +(e)m zrabowała
 zrabowałom
+(e)m zrabowało
 zrabowaliśmy
+(e)śmy zrabowali
 zrabowałyśmy
+(e)śmy zrabowały
2 os. zrabowałeś
+(e)ś zrabował
 zrabowałaś
+(e)ś zrabowała
 zrabowałoś
+(e)ś zrabowało
 zrabowaliście
+(e)ście zrabowali
 zrabowałyście
+(e)ście zrabowały
3 os. zrabował
 zrabowała
 zrabowało
 zrabowali
 zrabowały

bezosobnik: zrabowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zrabujmy
2 os. zrabuj
 zrabujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zrabowałbym
bym zrabował
 zrabowałabym
bym zrabowała
 zrabowałobym
bym zrabowało
 zrabowalibyśmy
byśmy zrabowali
 zrabowałybyśmy
byśmy zrabowały
2 os. zrabowałbyś
byś zrabował
 zrabowałabyś
byś zrabowała
 zrabowałobyś
byś zrabowało
 zrabowalibyście
byście zrabowali
 zrabowałybyście
byście zrabowały
3 os. zrabowałby
by zrabował
 zrabowałaby
by zrabowała
 zrabowałoby
by zrabowało
 zrabowaliby
by zrabowali
 zrabowałyby
by zrabowały

bezosobnik: zrabowano by

bezokolicznik: zrabować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zrabowawszy

gerundium: zrabowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zrabowany

odpowiednik aspektowy: rabować

Składnia

Rz osobowy + zrabować +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN