UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

czarność

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny:

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	czarność	czarności
D.	czarności	czarności

C.	czarności	czarnościom
B.	czarność	czarności
N.	czarnością	czarnościami
Ms.	czarności	czarnościach
W.	czarności	czarności

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. czarny

1. kolor

Definicja

kolor czarny

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	czerń
	hiperonimy:	barwa, kolor

Cytaty

Sam lepił swoje rzeźby. [...] Ale czarności swoim wazom nie mógł dać, pomimo że jeździł po glinkę w rozmaite etruskie zakątki i dodawał do niej to, co tam właśnie i wtedy mogło się znajdować.

źródło: NKJP: Monika Żeromska: Wspomnienia, 2007

Gdy malarz chce oddać jaskrawo jasność, to dodaje ze 3 czarne kropki. Wtedy kontrast z czarnością stwarza tym silniejsze w obrazie wrażenie światła.

źródło: NKJP: Internet

Cała podłoga trzeszczy nam pod stopami od łup tłuczonych pestek i lśni, gdzie spojrzeć, mokrą czarnością kawonowych ziarnek.

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Składnia

czarność

(CZEGO)

2. ciemność

Definicja

całkowita ciemność

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	egipskie ciemności
	hiperonimy:	ciemność

Cytaty

Noc zapadła już dawno, ale dopiero teraz robi się na prawdę ciemno. [...] W majaczących z dala drzewach, w pobliskich krzakach, w płaskiej podniebnej przestrzeni pól zaczaiła się nieruchoma, gęsta czarność.

źródło: NKJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961

Gorąco jest jak w piecu. I ciemno jak w piecu. W czarności tej roi się od [...] zziajanych kobiet, chcących zdobyć najlepsze miejsce, a niemających pojęcia, gdzie tego najlepszego miejsca szukać po omacku.

źródło: NKJP: Beata Obertyńska: W domu niewoli, 2005

Wiał silny wiatr i dęby chrzęściły suchymi liśćmi. Ognie w wiosce już pogasły i była tylko czarność i ten szum.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Dolina Issy, 1955

Składnia

czarność

(CZEGO)

3. skóry

Definicja

ciemne zabarwienie skóry człowieka należącego do odmiany czarnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

Cytaty

B. O.[...] nie jest typowym Afroamerykaninem [...]. Wychowany przez białą matkę i białych dziadków na dalekich od czarnych gett Hawajach, dorastał, nie znając nawet swego afrykańskiego ojca. Jego czarność jest właściwie symboliczna.

źródło: NKJP: Krzysztof Szymborski: Czarny jak ja, Polityka, 2008-11-15

Kasia patrzyła [...] na Antka, wprawdzie te same chabrowe oczy, [...] ale skóra czarna i murzyńskie [...] włosy...
– Kasiu, nie da się ukryć, widać gołym okiem, jestem czarny! – Antek uśmiechnął się wesoło, już mu ta czarność nie doskwierała.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006

Data ostatniej modyfikacji: 21.06.2016