UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tutka

Chronologizacja

1618, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. tutka
tutki
D. tutki
tutek
C. tutce
tutkom
B. tutkę
tutki
N. tutką
tutkami
Ms. tutce
tutkach
W. tutko
tutki

Pochodzenie

niem. Tüte 'torebka papierowa'

z śr.-w.-niem. tūte 'róg, przedmioty w kształcie rogu, lejek, tuba, spiczasta fryzura lub nakrycie głowy'

1. na cukierki

Definicja

opakowanie wykonane z papieru lub innego materiału, zwinięte w kształcie stożka lub rurki

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:  tytka
hiperonimy:  opakowanie

Połączenia

  • papierowa tutka
  • tutka z papieru
  • zwinąć tutkę

Cytaty

Był marzec, lało okropnie, a ja stałam bez parasola i lizałam loda w tutce.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1994

Dla Jadzi miał a to lizaka kogutka, a to parę landrynek w papierowej tutce [...].

źródło: NKJP: Joanna Bator: Piaskowa Góra, 2009

14 lutego nie kojarzył im się z niczym, za to 8 marca kupowali tulipany w celofanowych tutkach.

źródło: NKJP: Małgorzata Gradkowska: Polskie kalendarze, Dziennik Bałtycki, 2011

Zrobił z dużego liścia tutkę i wkładał do niej najdojrzalsze poziomki.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993

Z Pałacu Spiskiego przynosiliśmy do domu także torebki pełne „kukułek” (tutaj, w sklepie porządnym, cukierki wsypywano do torebek, w prywatnych sklepach, w wiejskich sklepikach, sprzedawcy sprawnie formowali tutki z pakunkowego papieru lub z kawałka gazety).

źródło: NKJP: Andrzej Kozioł: Zapomniany Kraków, 2007

2. do oddychania

Definicja

przedmiot w kształcie rurki - cienkiej rury

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Cytaty

Przyszedł. Podłubał, okazało się, że to nie wina uszczelki, pękła plastikowa tutka.
- Te plastiki to nic niewarte. Poszedł ją wymienić.

źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Chamowo, 2010

Jeśli to jest standardowa wizyta, to nic specjalnego - zaglądanie do gardełka (pomaganie sobie patykiem ), nosa - bezinwazyjnie, no i do uszu, co dzieci troszkę przeraża, bo lekarz bierze takie tutki i przez nie spogląda.

źródło: NKJP: Internet

3. do papierosa

Definicja

przest. 
kawałek cienkiego papieru, na którym umieszcza się tytoń, a następnie zwija w rurkę, formując w ten sposób papierosa

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie używki

Relacje znaczeniowe

synonimy:  gilza

Połączenia

  • papierosowa tutka
  • fabryka tutek
  • nabijać tutkę

Cytaty

Za dwadzieścia lat, gdy wypali pan już setki tysięcy tych tutek i ktoś pana skutecznie przestraszy, zechce pan wrócić do dzisiejszego dnia i nie zaczynać tego koszmarnego nałogu.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Czerwony byk, 2007

Wyjął papierosa i zaczął gnieść go palcami. W zupełnej ciszy słychać było, jak w jego palcach szeleści tęgo nabita - tutka.

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Krąg Pierwszy, 1996

Choinki ustawione obok klejów i tutek do papierosów można tu nabyć już za 80 zł.

źródło: NKJP: Marcin Płaszczyca: Lepsze bo sztuczne?, Gazeta Krakowska, 2004-12-22

Data ostatniej modyfikacji: 15.09.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj