UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

mdleć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. mdły

1. z upływu krwi

Definicja

tracić przytomność

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

omdlewać

Połączenia

chory, pacjent, ranny mdleje; ludzie mdleją
mdleć na lekcji, na słońcu, na ulicy; na widok czegoś
mdleć od gorąca, od smrodu, od upału
mdleć w ścisku, w tłoku, w zaduchu
mdleć !?z bólu, !?z głodu, !?z przemęczenia, !?ze strachu, !?z upływu krwi, !?z wysiłku, !?ze zdenerwowania, !?ze zmęczenia

Cytaty

	Był upał, ludzie mdleli, konwojenci wykazywali absolutną obojętność, wdrożeni do tego zawodu. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi, 1947
	Ewa czuła, że mdleje. źródło: KWSJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004
	W tym czasie, kiedy ludzie mdleli !?z głodu na ulicach, a u nas w domu jadło się trzy razy dziennie kartofle i chleb z marmoladą, oni wyjechali z Warszawy na wieś. źródło: KWSJP: Józef Kozak: Dziwoląg, 1966
	Tego było już za wiele, nogi się pode mną ugięły. Nigdy w życiu nie mdlałem, ale teraz czułem się jak w malignie czy w narkozie. źródło: KWSJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	Reb Icchok mdlał i leciał im przez ręce ze zwieszoną głową. źródło: KWSJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mdleję	mdlejemy
2 os.	mdlejesz	mdlejecie
3 os.	mdleje	mdleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałem +(e)m mdlał	mdlałam +(e)m mdlała	mdlałom +(e)m mdlało	mdleliśmy +(e)śmy mdleli	mdlałyśmy +(e)śmy mdlały
2 os.	mdlałeś +(e)ś mdlał	mdlałaś +(e)ś mdlała	mdlałoś +(e)ś mdlało	mdleliście +(e)ście mdleli	mdlałyście +(e)ście mdlały
3 os.	mdlał	mdlała	mdlało	mdleli	mdlały

bezosobnik: mdlano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mdlał będę mdleć	będę mdlała będę mdleć	będę mdlało będę mdleć	będziemy mdleli będziemy mdleć	będziemy mdlały będziemy mdleć
2 os.	będziesz mdlał będziesz mdleć	będziesz mdlała będziesz mdleć	będziesz mdlało będziesz mdleć	będziecie mdleli będziecie mdleć	będziecie mdlały będziecie mdleć
3 os.	będzie mdlał będzie mdleć	będzie mdlała będzie mdleć	będzie mdlało będzie mdleć	będą mdleli będą mdleć	będą mdlały będą mdleć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mdlejmy
2 os.	mdlej	mdlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałbym bym mdlał	mdlałabym bym mdlała	mdlałobym bym mdlało	mdlelibyśmy byśmy mdleli	mdlałybyśmy byśmy mdlały
2 os.	mdlałbyś byś mdlał	mdlałabyś byś mdlała	mdlałobyś byś mdlało	mdlelibyście byście mdleli	mdlałybyście byście mdlały
3 os.	mdlałby by mdlał	mdlałaby by mdlała	mdlałoby by mdlało	mdleliby by mdleli	mdlałyby by mdlały

bezosobnik: mdlano by

bezokolicznik: mdleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: mdlejąc

gerundium: mdlenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mdlenie	mdlenia
D.	mdlenia	mdleń
C.	mdleniu	mdleniom
B.	mdlenie	mdlenia
N.	mdleniem	mdleniami
Ms.	mdleniu	mdleniach
W.	mdlenie	mdlenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mdlejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejąca
D.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącej
C.	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącej
B.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejący	mdlejące	mdlejącą
N.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącą
Ms.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejące
D.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących
C.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym
B.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejące
N.	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi
Ms.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących

odpowiedniki aspektowe: zemdleć , omdleć

Składnia

Rz_osobowy

mdleć

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: mdleć z czegoś

2. ręce

Definicja

tracić siłę i zdolność ruchu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

omdlewać

Połączenia

ciało, dłoń, ręka mdleje; nogi, palce, ramiona mdleją

Cytaty

	Fala podrzuciła ich w górę. Spływając z nią, zamachał ramionami. Słabe były, mdlały, jakoś chyba dobrnie do brzegu o własnych siłach. źródło: KWSJP: Eugeniusz Paukszta: Ich trzech i dziewczyna, 1978
	Kobieta z ręki do ręki przekładała ciężki sztucer, od którego mdlały jej dłonie. źródło: KWSJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981
	Rozgorzała bitwa tak zaciekła, że nawet ranni, już leżący na ziemi, podnosili się ostatkiem sił, by mdlejącą ręką ugodzić wroga. źródło: KWSJP: Aleksander Krawczuk: Julian Apostata, 1987
	Gdy zacisnął dłoń na dłoni Katarzyny, poczuł, jak palce jej mdleją, lecz wyswobodziła je po chwili. źródło: KWSJP: Włodzimierz Odojewski: Zasypie wszystko, zawieje..., 1967
	Mdlały mu nogi, zmęczone źrenice ślepły kurzawą. źródło: KWSJP: Franciszek Fenikowski: Długie morze, 1963

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mdleję	mdlejemy
2 os.	mdlejesz	mdlejecie
3 os.	mdleje	mdleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałem +(e)m mdlał	mdlałam +(e)m mdlała	mdlałom +(e)m mdlało	mdleliśmy +(e)śmy mdleli	mdlałyśmy +(e)śmy mdlały
2 os.	mdlałeś +(e)ś mdlał	mdlałaś +(e)ś mdlała	mdlałoś +(e)ś mdlało	mdleliście +(e)ście mdleli	mdlałyście +(e)ście mdlały
3 os.	mdlał	mdlała	mdlało	mdleli	mdlały

bezosobnik: mdlano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mdlał będę mdleć	będę mdlała będę mdleć	będę mdlało będę mdleć	będziemy mdleli będziemy mdleć	będziemy mdlały będziemy mdleć
2 os.	będziesz mdlał będziesz mdleć	będziesz mdlała będziesz mdleć	będziesz mdlało będziesz mdleć	będziecie mdleli będziecie mdleć	będziecie mdlały będziecie mdleć
3 os.	będzie mdlał będzie mdleć	będzie mdlała będzie mdleć	będzie mdlało będzie mdleć	będą mdleli będą mdleć	będą mdlały będą mdleć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mdlejmy
2 os.	mdlej	mdlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałbym bym mdlał	mdlałabym bym mdlała	mdlałobym bym mdlało	mdlelibyśmy byśmy mdleli	mdlałybyśmy byśmy mdlały
2 os.	mdlałbyś byś mdlał	mdlałabyś byś mdlała	mdlałobyś byś mdlało	mdlelibyście byście mdleli	mdlałybyście byście mdlały
3 os.	mdlałby by mdlał	mdlałaby by mdlała	mdlałoby by mdlało	mdleliby by mdleli	mdlałyby by mdlały

bezosobnik: mdlano by

bezokolicznik: mdleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: mdlejąc

gerundium: mdlenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mdlenie	mdlenia
D.	mdlenia	mdleń
C.	mdleniu	mdleniom
B.	mdlenie	mdlenia
N.	mdleniem	mdleniami
Ms.	mdleniu	mdleniach
W.	mdlenie	mdlenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mdlejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejąca
D.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącej
C.	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącej
B.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejący	mdlejące	mdlejącą
N.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącą
Ms.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejące
D.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących
C.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym
B.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejące
N.	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi
Ms.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących

odpowiedniki aspektowe: zemdleć , omdleć

Składnia

Rz_nieżywotny

mdleć

(KOMU)

3. z wrażenia

Definicja

na skutek jakichś bodźców doznawać silnych emocji, które odbierają zdolność działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

kobiety mdleją
mdleć na czyjś widok
mdleć z podniecenia, z rozkoszy, z wrażenia, z zachwytu
ktoś niemal mdleje

Cytaty

Czasem ten czar zdaje się czynić go bezbronnym. Jest silny, ale delikatny, pewny siebie, lecz skromny. Kobiety prawie mdleją na jego widok.

źródło: KWSJP: Jola Czaderska-Hayek: Mój Hollywood, 1990

Gdziekolwiek się pojawia, wszystkim poprawia się humor, jej ulubione piosenki podbijają świat, a mężczyźni w jej objęciach mdleją z zachwytu.

źródło: Internet

Siedział więc nieco zasępiony, tym bardziej że dziewczyny nie chciały jakoś mdleć z wrażenia słuchając jego opowieści o tym, jak kilka razy tylko cudem uniknął śmierci.

źródło: KWSJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	mdleję	mdlejemy
2 os.	mdlejesz	mdlejecie
3 os.	mdleje	mdleją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałem +(e)m mdlał	mdlałam +(e)m mdlała	mdlałom +(e)m mdlało	mdleliśmy +(e)śmy mdleli	mdlałyśmy +(e)śmy mdlały
2 os.	mdlałeś +(e)ś mdlał	mdlałaś +(e)ś mdlała	mdlałoś +(e)ś mdlało	mdleliście +(e)ście mdleli	mdlałyście +(e)ście mdlały
3 os.	mdlał	mdlała	mdlało	mdleli	mdlały

bezosobnik: mdlano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę mdlał będę mdleć	będę mdlała będę mdleć	będę mdlało będę mdleć	będziemy mdleli będziemy mdleć	będziemy mdlały będziemy mdleć
2 os.	będziesz mdlał będziesz mdleć	będziesz mdlała będziesz mdleć	będziesz mdlało będziesz mdleć	będziecie mdleli będziecie mdleć	będziecie mdlały będziecie mdleć
3 os.	będzie mdlał będzie mdleć	będzie mdlała będzie mdleć	będzie mdlało będzie mdleć	będą mdleli będą mdleć	będą mdlały będą mdleć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		mdlejmy
2 os.	mdlej	mdlejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	mdlałbym bym mdlał	mdlałabym bym mdlała	mdlałobym bym mdlało	mdlelibyśmy byśmy mdleli	mdlałybyśmy byśmy mdlały
2 os.	mdlałbyś byś mdlał	mdlałabyś byś mdlała	mdlałobyś byś mdlało	mdlelibyście byście mdleli	mdlałybyście byście mdlały
3 os.	mdlałby by mdlał	mdlałaby by mdlała	mdlałoby by mdlało	mdleliby by mdleli	mdlałyby by mdlały

bezosobnik: mdlano by

bezokolicznik: mdleć

imiesłów przysłówkowy współczesny: mdlejąc

gerundium: mdlenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	mdlenie	mdlenia
D.	mdlenia	mdleń
C.	mdleniu	mdleniom
B.	mdlenie	mdlenia
N.	mdleniem	mdleniami
Ms.	mdleniu	mdleniach
W.	mdlenie	mdlenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: mdlejący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejąca
D.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącego	mdlejącej
C.	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącemu	mdlejącej
B.	mdlejącego	mdlejącego	mdlejący	mdlejące	mdlejącą
N.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącą
Ms.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	mdlejący	mdlejący	mdlejące	mdlejące
D.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących
C.	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym	mdlejącym
B.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejące
N.	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi	mdlejącymi
Ms.	mdlejących	mdlejących	mdlejących	mdlejących

Składnia

Rz_osobowy

mdleć

z CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 26.11.2010