UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zapał

Chronologizacja

XV w., Bor

Pochodzenie

ogsł. *zapalъ 'zapalenie, rozpalenie'

Od: psł. przedrostkowego czasownika *za-paliti 'rozniecić, wzniecić ogień, spowodować, że coś zaczyna się palić'; zob. palić

Definicja

stan psychiczny osoby, która ma wielką chęć robienia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  entuzjazm, gorliwość

Połączenia

  • bojowy, miłosny, misyjny, patriotyczny, religijny, rewolucyjny, twórczy, wojenny; młodzieńczy; duży, gorący, niesłychany, niesłabnący, ogromny, rosnący, wielki, zdwojony; mniejszy, umiarkowany; dziwny, szczery, święty; ogólny, szczególny zapał
  • zapał do działania, do robienia czegoś; do czytania, do ćwiczeń, do gry, do kupowania, do nauki, do pracy, do walki, do życia, do zakupów
  • pełen zapału
  • zapał gaśnie, minął/mija, opuścił kogoś, ostygł/ostyga, udziela się
  • komuś brakło/brakuje, zabrakło zapału
  • mieć; stracić; ożywić; hamować, osłabiać, ostudzić, studzić, tracić; widzieć; wykorzystać zapał
  • porwany zapałem
  • czytać, mówić, opowiadać, powiedzieć, przytaknąć, zawołać; pracować, oddać/oddawać się czemuś, wykonywać coś, zabrać się do czegoś z zapałem

Cytaty

Pięknie się wysławiał, o wszystkim umiał mówić z zapałem i pewnością siebie, grywał na skrzypcach, świetnie pływał [...].

źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Gdy owoc dojrzewa, 1958

[...] młodzi ludzie sami przychodzą pomagać przy organizacji wszystkiego, malowaniu i dekoracjach. Ich zapał udziela się wszystkim.

źródło: NKJP: wr: Kawa z Bartkiem i ciekawą imprezą, Dziennik Łódzki, 2003-02-03

Poczucie własnej godności i zapał do nauki wzrasta, gdy uczeń pozostaje w dobrych stosunkach z innymi.

źródło: NKJP: Janusz Mastalski: Zasady edukacyjne w katechezie, 2002

Natchnieni religijnym zapałem i przesiąknięci mistycyzmem wojownicy muzułmańscy w ciągu trzech dekad podbili całą północno-zachodnią Afrykę od Maroka po rzeki Senegal i Niger [...].

źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. zapał
zapały
D. zapału
zapałów
C. zapałowi
zapałom
B. zapał
zapały
N. zapałem
zapałami
Ms. zapale
zapałach
W. zapale
zapały

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

bez ograniczeń + zapał +
(do CZEGO)

Frazeologizmy

słomiany zapał
z uporem godnym lepszej sprawy
z zapałem wartym lepszej sprawy
z zapałem godnym lepszej sprawy
Data ostatniej modyfikacji: 08.07.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj