UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sprzęgło

Chronologizacja

1890, Bolesław Weryha Darowski, Ignacy Kempiński, Słownik kolejowy, books.google.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. sprzęgło
sprzęgła
D. sprzęgła
sprzęgieł
C. sprzęgłu
sprzęgłom
B. sprzęgło
sprzęgła
N. sprzęgłem
sprzęgłami
Ms. sprzęgle
sprzęgłach
W. sprzęgło
sprzęgła

Pochodzenie

Zob. sprzęgać

1. urządzenie

Definicja

urządzenie umożliwiające przeniesienie ruchu obrotowego z jednego wału na drugi, stosowane w różnego rodzaju maszynach

Noty o użyciu

W języku ogólnym używane najczęściej w odniesieniu do tego rodzaju urządzenia w samochodach i innych pojazdach, rozłączającego silnik i skrzynię biegów i umożliwiającego przez to zmianę biegu.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  urządzenie

Połączenia

  • sprzęgło automatyczne, elektromagnetyczne, hydrauliczne, odśrodkowe
  • hamulec i sprzęgło
  • amortyzator, pedał; awaria sprzęgła
  • włączyć/włączać, wyłączyć/wyłączać; spalić sprzęgło

Cytaty

Już na starcie wyścigu stracił [...] cztery pozycje z powodu awarii sprzęgła, potem samochód nie miał przyczepności.

źródło: NKJP: Oskar Berezowski: BMW: anatomia upadku - Warszawa, Polska The Times, 2009-05-25

Każdy prowadzący taki kurs musi liczyć się z dużym zużyciem pojazdu. Najszybciej psuje się skrzynia biegów i sprzęgło.

źródło: NKJP: A.S.: Usługi Kobyłki, Wieści Podwarszawskie, nr 21, 1998

Dopiero po dodaniu gazu sprzęgło odśrodkowe przekazuje moment obrotowy na przednie koła.

źródło: NKJP: Łukasz Kifer, Motomagazyn, 1999

Każde z 9 gniazd odpowiada określonemu poleceniu przesyłanemu do zespołów wykonawczych frezarki, np. do sprzęgieł elektromagnetycznych.

źródło: NKJP: Jan Kosmol: Automatyzacja obrabiarek i obróbki skrawaniem, 1995

2. pedał

Definicja

pedał kierujący pracą sprzęgła - urządzenia w samochodzie lub innym pojeździe, który wciska się w celu zmiany biegu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  pedał

Połączenia

  • gaz i sprzęgło
  • noga na sprzęgle
  • puścić/puszczać, nacisnąć/naciskać, wcisnąć/wciskać, zwolnić/zwalniać sprzęgło

Cytaty

Nie miałem doświadczenia ze śniegiem i takim samochodem. Po paru kilometrach poczułem dziwny smród i zorientowałem się, że moja noga spoczywa na sprzęgle.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1995

Dźwigni biegów nie można było ruszyć, po wciśnięciu sprzęgła samochód szarpał i gasł z metalicznym gruchotem pokruszonego żelastwa.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998

Na sygnał klaksonu obaj puściliśmy sprzęgła i wgniotło nas w fotele. Zbyszkowi udało się nawet zapiszczeć oponami.

źródło: NKJP: Internet

Data ostatniej modyfikacji: 07.12.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj