UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zrąb

Chronologizacja

1419, SStp

Pochodzenie

Zob. rąbać

1. budynku

Definicja

książk.

część konstrukcji, na której opiera się budowla

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo części budowli

Połączenia

drewniany zrąb; zrąb gotycki
zrąb budynku; zręby budowli, domów, murów, ścian
belki zrębu
wznieść coś na zrębach

Cytaty

Budynek stoi na zrębach dwóch kamienic gotyckich, które w XIX w. przebudowano i połączono w jedną bryłę.

źródło: NKJP: Małgorzata Litwin: Na trasie papieża, Gazeta Miejska, 1999

[...] jakiś młody człowiek doglądał robotników wznoszących zręby drewnianego domu na gotowej już podmurówce z białego kamienia.

źródło: NKJP: Łukasz Kamykowski: Dom między lipą a bilbordem, 2008

- Spłonął dach i stropy, został zrąb i fundamenty. Stwierdziliśmy, że możliwy jest remont kościoła. Ale, niestety, podczas porządkowania pogorzeliska i demontażu belek część z nich została zniszczona.

źródło: NKJP: Piotr Subik: Kościółek, którego nie ma, Dziennik Polski, 2008-05-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

Inne uwagi

Zwykle lm

Składnia

zrąb

(CZEGO)

2. ustroju

Definicja

książk.

element, bez którego coś nie może powstać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

główny, ogólny, podstawowy, zasadniczy zrąb; pierwsze zręby; zręby organizacyjne, ustrojowe
zrąb pracy; zręby cywilizacji, demokracji, gospodarki, kapitalizmu, kultury, moralności, niepodległości, państwowości, pluralizmu, polityki, porozumienia, prawa, rynku, teologii, społeczeństwa, ustroju; przepisów (prawa), reformy, ustawy; (dawnego, nowego...) porządku; jakiejś organizacji, czyjejś osobowości, jakiegoś państwa, jakiegoś planu, jakiegoś programu, projektu czegoś, jakiejś strategii, jakiegoś systemu, jakiejś teorii, jakiegoś układu
budowa zrębów
zręby czegoś powstały/powstawały gdzieś/kiedyś
stanowić zrąb; budować, kłaść, kształtować, stawiać, tworzyć, współtworzyć, wznosić; opracować, położyć, przedstawić, przygotować, stworzyć, ukształtować, utworzyć, zbudować zręby

Cytaty

Prawnicy z Uniwersytetu Jagiellońskiego współtworzyli zręby ustroju politycznego państwa [...].

źródło: NKJP: Jan Małecki: Szczęśliwy koniec wielkiej wojny, Gazeta Krakowska, 2004-05-29

Tworzyły się [...] w mym umyśle zręby dzieł, które miałem napisać parę lat później.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metamorfozy, 2004

[...] tylko warstwa chłopska może się stać w przyszłości zrębem polskiej demokracji i kultury demokratycznej.

źródło: NKJP: Juliusz Mieroszewski: Finał klasycznej Europy, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

Inne uwagi

Zwykle lm

Składnia

zrąb

(CZEGO)

3. skalny

Definicja

książk.

boczna, pochyła i zwykle stroma powierzchnia czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

zręby skalne
zręby skał

Cytaty

Skacząc [...], mają pełną gwarancję rozbicia się o sterczące z wody lub widoczne tuż pod powierzchnią ostre zręby skał.

źródło: Wojciech Dworczyk, ‎Lech Dulemba: Podróż za trzy grosze, 1959 (books.google.pl)

Poza skrótowym opisem miasta wspomina [...] poeta jedną z wiodących do niego ścieżek oraz stromy zrąb skalny od strony północnej spadający niemalże pionowo w przepaść Aszłama Dere.

źródło: Stanisław Makowski: Świat sonetów krymskich Adama Miczkiewicza, 1969 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

Składnia

zrąb

(CZEGO)

4. tektoniczny

Definicja

geol.

podłużny obszar wypchnięty wysoko w wyniku ruchów ziemi, znajdujący się między dwoma równoległymi pęknięciami skorupy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

zrąb tektoniczny

Cytaty

Wapiennym zrębem jest [...] Wzgórze Wawelskie. Na terenie śródmieścia Krakowa znajdują się też słabiej wypiętrzone zręby, gdzie wapienie przykryte są stosunkowo cienkimi młodszymi osadami [...].

źródło: NKJP: Ryszard Gradziński: Na czym Kraków zbudowano?, Wszechświat, 2007-04-01

W oligocenie i miocenie zachodzące ruchy tektoniczne [...] doprowadziły do powstania obniżenia tektonicznego, w obrębie którego zachowało się wzgórze o charakterze zrębu tektonicznego - współcześnie Góra Zlece.

źródło: NKJP: Joanna Tomczak: Słownik geograficzny gminy Rudniki, 2002

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

5.a drzew

Definicja

leśn.

wycięcie wszystkich drzew w określonym miejscu lasu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Połączenia

zręby całkowite, zupełne
zrąb drzew, lasu
miejsce zrębów
dokonać zrębu
wykonywać zręby; stosowanie zrębów

Cytaty

Chociaż mamy zimę [...], w lasach praca wre. Odbywają się zręby drzew.

źródło: NKJP: G.: Nowy fach - pilarz, Tygodnik Tucholski, 2008

Drzewostany rezerwatu są silnie zniekształcone, ponieważ przed 80 laty wykonano [...] zrąb zupełny.

źródło: NKJP: Internet

W lasach Leśnictwa Żytno rozpoczął się wiosenny zrąb drzew. W miejsce starych drzew pojawią się nowe, młode.

źródło: NKJP: (mg): Żytno Leśne porządki, Gazeta Radomszczańska, 2009-03-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

Składnia

zrąb

(CZEGO)

5.b miejsce

Definicja

leśn.

miejsce, w którym odbywa się lub odbył się zrąb - wycięcie wszystkich drzew

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia ukształtowanie terenu

Połączenia

zręby leśne
lasy i zręby
powierzchnia zrębów

Cytaty

	Na wyciętym zrębie w przyszłym roku zostaną posadzone nowe drzewa. źródło: NKJP: Łukasz Zalesiński: Z ziemi leszczyńskiej, Gazeta Poznańska, 2006-09-19
	Praca w miejscach suchych, łatwo dostępnych jest lżejsza w robociźnie akordowej, aniżeli na zrębach zachwaszczonych, mokrych. źródło: NKJP: Jarosław Krawczk: Dziennik Białostocki, Las Polski, 2009-01-16
	Zatrzymywaliśmy się na polanach czy zrębach i leżąc na trawie, patrzyliśmy na pędzące obłoki, obserwowaliśmy ptaki, korony drzew. źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy, 1998
	Prace na przyszłym zrębie rozpoczynają się [...], zanim wejdą pilarze. Robi się pomiar pierśnic (obwód pnia na wysokości piersi człowieka) i wysokości wszystkich sztuk przeznaczonych do wyrębu [...]. źródło: NKJP: Ryszard Pala: Był las i będzie las, Czas Ostrzeszowski, 2004

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

6. szpiku kostnego

Definicja

anat.

rodzaj tkanki łącznej, która podtrzymuje miąższ danego narządu i nadaje im kształt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

zrąb białkowy

Cytaty

U ptaków zrąb błony śluzowej języka stanowi unaczyniona i unerwiona tkanka łączna włóknista, która staje się bardziej luźna w pobliżu nabłonka.

źródło: NKJP: Jan Zarzycki, Jan Kuryszko: Anatomia mikroskopowa zwierząt domowych i człowieka, 1995

Zrąb szpiku kostnego, zarówno ludzki, jak i zwierzęcy, jest niezwykle heterogenny w swoim składzie. Zawiera wiele różnego rodzaju populacji komórek, włączając populację komórek macierzystych [...].

źródło: Katarzyna Jezierska-Woźniak i in.: Wykorzystanie tkanki tłuszczowej, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej (phmd.pl)

Guzy o strukturze cewkowej i skąpym zrębie łącznotkankowym robiły wrażenie guzów młodszych.

źródło: Archivum Veterinarium Polonicum, 1975 (books.google.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zrąb	zręby
D.	zrębu	zrębów
C.	zrębowi	zrębom
B.	zrąb	zręby
N.	zrębem	zrębami
Ms.	zrębie	zrębach
W.	zrębie	zręby

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

zrąb

(CZEGO)

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2022