Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *morkъ 'mrok, ciemność'
1. w pokoju
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne
Połączenia
- całkowity, zupełny; ciemny, czarny; gęstniejący, gęsty, głęboki, nieprzenikniony; nocny, wieczorny; grudniowy, listopadowy, styczniowy; tajemniczy, wieczny, wilgotny mrok
- mrok klatki schodowej, korytarza, pokoju, sieni; alei, ulicy; nocy, wieczoru
- mrok i chłód, mrok i ciemność, mrok i cisza, mrok i mgła, mrok i mróz; światło i mrok
- gęstwina, głębia mroku
- światło w mroku
- przywykły do mroku
- niewidoczny w mroku
- mrok gęstnieje, nastaje, panuje, spowija coś, zapada
- rozjaśniać, rozpraszać, rozświetlać mrok
- okryty mrokiem
- wydobyć/wydobywać coś, wyjść/wychodzić, wyłonić/wyłaniać się, wyłowić coś, wynurzyć się z mroku
- patrzeć, wpatrywać się; odejść w mrok
- bieleć, błyszczeć, jaśnieć, majaczyć, świecić; czaić się, ginąć, gubić się, kryć się, niknąć, pogrążyć/pogrążać się, przepaść, rozpłynąć się, skryć się, tonąć, zniknąć/znikać; pogrążony, schowany, ukryty, zanurzony w mroku
Cytaty
|
Stał w kącie, gdzie światło żarówki nie rozjaśniało mroku. źródło: NKJP: Jarosław Maślanek: Haszyszopenki, 2008 |
|
|
Mrok i deszcz wciąż utrudniały orientację, nie miałem pojęcia, którędy należało iść do obserwatorium. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987 |
|
|
Z wolna wzrok łowców przywykał do ciemności. W mroku zaczęły się zarysowywać pnie potężnych drzew, powalone kłody i krzewy. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1996 |
|
|
Co jakiś czas stawała przed nim, cicha i milcząca, zwykle gdy noc spowiła mrokiem ziemię. źródło: NKJP: Andrzej Sarwa: Strzyga, 2006 |
|
|
W mrokach sowieckiego bunkra wszystko wydawało się jednakowo czarne i beznadziejne. źródło: NKJP: Petr Pithart: Gazeta środkowoeuropejska, Gazeta Wyborcza, 1994-06-25/1994-06-26 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mrok |
mroki |
|
| D. | mroku |
mroków |
|
| C. | mrokowi |
mrokom |
|
| B. | mrok |
mroki |
|
| N. | mrokiem |
mrokami |
|
| Ms. | mroku |
mrokach |
|
| W. | mroku |
mroki |
2. zapomnienia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- mrok tajemnicy; mroki dziejów, historii, przeszłości, średniowiecza; niepamięci, nieświadomości, niewiedzy, pamięci, podświadomości, zapomnienia
- ginąć w mrokach czegoś
Cytaty
|
Tego też już się nie dowiem - prawda zniknęła w mrokach przeszłości, nie zapisałaś tego w pamiętniku. źródło: NKJP: Hanna Kowalewska: Tego lata, w Zawrociu, 1998 |
|
|
O Irenie Sendlerowej też zapomniano na długie lata. Z mroków niepamięci wydobyły ją dopiero uczennice z amerykańskiego miasteczka Unitown [...]. źródło: NKJP: Aleja bez pamięci, Dziennik Polski, 2004-04-09 |
|
|
Niemcy [...] spalili miejscowe getto, mordując wszystkich jego mieszkańców. Ich nazwiska pokrył kompletny mrok zapomnienia. źródło: NKJP: Stanisław Sławomir Nicieja: Twierdze kresowe Rzeczypospolitej, 2006 |
|
|
Część funduszy wypłacanych inwestorom pochodziła też z zysków z bezpośrednich inwestycji Caritasu, ale miejsce i rodzaj tych inwestycji do dziś okryte są mrokiem tajemnicy. źródło: NKJP: Mirosław Banasiak: Operacja Caritas?, Gazeta Wyborcza, 1994-02-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mrok |
mroki |
|
| D. | mroku |
mroków |
|
| C. | mrokowi |
mrokom |
|
| B. | mrok |
mroki |
|
| N. | mrokiem |
mrokami |
|
| Ms. | mroku |
mrokach |
|
| W. | mroku |
mroki |
Składnia
|
+ | mrok | + |
CZEGO
|
3. duszy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- mroki barbarzyństwa, duszy
Cytaty
|
Złowrogie teksty sławiące mrok, zło i otaczające nas zewsząd fatum wyśpiewywane z zawziętością przez „Ozzy'ego” dodatkowo nadawały utworom Black Sabbath aury tajemniczości i beznadziejności. źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronnika czasów popkultury, 2000 |
|
|
Zważmy bowiem: bolszewizm był manicheizmem. Pozwalał dzielić świat ludzkiej rzeczywistości na dobro i zło, na jasność i mrok, wedle najprostszych kryteriów. źródło: NKJP: Czterdzieści lat temu zmarł Iosif Wissarionowicz Dżugaszwili, Gazeta Wyborcza, 1993-03-06/1993-03-07 |
|
|
[...] Polska nie zginęła w mrokach barbarzyństwa niemiecko-rosyjskiego [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.01.2004 |
|
|
Spoza ekranu też płynie czyjś nie zidentyfikowany głos [...], jak egzystencjalna refleksja stawiająca zasadnicze pytania o to, [...] skąd bierze się mrok w ludzkiej duszy... źródło: NKJP: „Cienka czerwona linia”, Dziennik Polski, 1999-04-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | mrok |
mroki |
|
| D. | mroku |
mroków |
|
| C. | mrokowi |
mrokom |
|
| B. | mrok |
mroki |
|
| N. | mrokiem |
mrokami |
|
| Ms. | mroku |
mrokach |
|
| W. | mroku |
mroki |