UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ołowiany

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. ołowiany
ołowiany
ołowiany
ołowiane
ołowiana
D. ołowianego
ołowianego
ołowianego
ołowianego
ołowianej
C. ołowianemu
ołowianemu
ołowianemu
ołowianemu
ołowianej
B. ołowianego
ołowianego
ołowiany
ołowiane
ołowianą
N. ołowianym
ołowianym
ołowianym
ołowianym
ołowianą
Ms. ołowianym
ołowianym
ołowianym
ołowianym
ołowianej
W. ołowiany
ołowiany
ołowiany
ołowiane
ołowiana
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. ołowiani
ołowiani
ołowiane
ołowiane
D. ołowianych
ołowianych
ołowianych
ołowianych
C. ołowianym
ołowianym
ołowianym
ołowianym
B. ołowianych
ołowianych
ołowianych
ołowiane
N. ołowianymi
ołowianymi
ołowianymi
ołowianymi
Ms. ołowianych
ołowianych
ołowianych
ołowianych
W. ołowiani
ołowiani
ołowiane
ołowiane

Pochodzenie

Zob. ołów

1. pojemnik

Definicja

zrobiony z ołowiu lub zawierający ołów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Połączenia

  • ciężarek, pocisk, pojemnik, walec, żołnierzyk ołowiany; blacha, czcionka, kula, kulka, rura, ruda, trumna, plomba ołowiana

Cytaty

[...] na ołowianej pieczęci zamykającej dzban widniał odcisk jego pierścienia.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Najwygodniejszym sposobem okazało się oprawienie szkła w ołowianą szynę, o przekroju zbliżonym do litery „H”.

źródło: NKJP: Roman Hussarski: Witrochromia jako technika malowania na szkle, Czasopismo Techniczne nr 1, 1964

W tym roku rosyjska ekspedycja naukowa przykryła wrak okrętu ołowianym pancerzem, podobnym do tego, który przykrył reaktor w Czarnobylu.

źródło: NKJP: Bartosz Węglarczyk: Wojskowe systemy nuklearne w Rosji promieniują 650 razy silniej [...], Gazeta Wyborcza, 1995-11-30

2. kolor

Definicja

ciemnoszary, taki jak kolor ołowiu - miękkiego, ciężkiego, łatwo topliwego metalu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

  • ołowiana barwa; ołowiane niebo; ołowiane chmury

Cytaty

Woda w Wielkim Kanale była ołowiana, zmarszczona wiatrem, upstrzona wysypką dżdżu.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Niebo zasnuły ołowiane obłoki, zerwał się wiatr i nic już nie było widać.

źródło: NKJP: Marek Jarosz: Déjà vu i inne opowiadania, 2003

Właśnie do jednego z nich podszedł milicjant w ceratowym płaszczu ołowianego koloru.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Wniebowstąpienie, 2006

3. nogi

Definicja

taki, który sprawia wrażenie, że dużo waży

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ciężar

Relacje znaczeniowe

synonimy:  ciężki

Połączenia

  • ołowiane nogi, powieki
  • ciężkie, ołowiane

Cytaty

Która godzina, Grzesiu? - spytała sennie, usiłując powstrzymać opadanie ołowianych powiek.

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

Był marzec, ciężki zimowy szynel wisiał mi na barkach ołowianym ciężarem [...].

źródło: NKJP:Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

[...] narzekają na obrzęki, skurcze i bóle w okolicy łydek oraz nogi ołowiane [...].

źródło: NKJP: D: Babskie zmartwienie, Gazeta Poznańska, 2005-08-23

4. sen

Definicja

książk. 
taki, który wywołuje obniżenie nastroju i brak chęci do działania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Cytaty

Synu, wszędzie cierpienie i ta pamięć ołowiana, z ojców na synów.

źródło: NKJP: Marian Pankowski: Fara na Pomorzu, 1997

Powiedzenie, że atmosfera była ołowiana, jest bardzo delikatnym określeniem.

źródło: NKJP: K. Juszczak: Cierpki smak rozstania, Czas Ostrzeszowski nr 200422, 2004

Data ostatniej modyfikacji: 25.10.2021
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj