UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

udusić

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. dusić

1. człowieka

Definicja

zabić kogoś, ściskając szyję lub zatykając mu nos i usta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  zabić

Połączenia

  • sprawca udusił
  • udusić kobietę, konkubinę, niemowlę, ofiarę
  • udusić kogoś gołymi rękami, paskiem, poduszką, ręcznikiem, szalikiem, sznurem
  • udusić zaraz po urodzeniu
  • udusić we śnie
  • próbować, usiłować kogoś udusić
  • chwycić za gardło i udusić, zgwałcić i udusić
  • śmierć przez uduszenie; coś grozi uduszeniem

Cytaty

Wtargnęli tu siłą, grozili, że mnie uduszą - żalił się Grzegorz.

źródło: KWSJP: Stanisław Dobiasz: Nienawidzę Seneki, 1984

Sprawca brutalnie ją zgwałcił, udusił i sadystycznie zmasakrował.

źródło: KWSJP: Olgierd Lubelski: Czekałem na skruchę..., Detektyw, 1999, nr 5

Policjanci stwierdzili, że udusiła ją gołymi rękami.

źródło: KWSJP: Mirosław Koźmin, Super Express, 2006

Pierwszy przywódca Demokratycznej Republiki Afganistanu został uduszony poduszką przez kilku wysokich oficerów armii.

źródło: KWSJP: Piotr Zams: Jak do tego doszło - Afganistan, Obóz, 1985, nr 10

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uduszę
udusimy
2 os. udusisz
udusicie
3 os. udusi
uduszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udusiłem
+(e)m udusił
udusiłam
+(e)m udusiła
udusiłom
+(e)m udusiło
udusiliśmy
+(e)śmy udusili
udusiłyśmy
+(e)śmy udusiły
2 os. udusiłeś
+(e)ś udusił
udusiłaś
+(e)ś udusiła
udusiłoś
+(e)ś udusiło
udusiliście
+(e)ście udusili
udusiłyście
+(e)ście udusiły
3 os. udusił
udusiła
udusiło
udusili
udusiły

bezosobnik: uduszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uduśmy
2 os. uduś
uduście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udusiłbym
bym udusił
udusiłabym
bym udusiła
udusiłobym
bym udusiło
udusilibyśmy
byśmy udusili
udusiłybyśmy
byśmy udusiły
2 os. udusiłbyś
byś udusił
udusiłabyś
byś udusiła
udusiłobyś
byś udusiło
udusilibyście
byście udusili
udusiłybyście
byście udusiły
3 os. udusiłby
by udusił
udusiłaby
by udusiła
udusiłoby
by udusiło
udusiliby
by udusili
udusiłyby
by udusiły

bezosobnik: uduszono by

bezokolicznik: udusić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: udusiwszy

gerundium: uduszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uduszenie
uduszenia
D. uduszenia
uduszeń
C. uduszeniu
uduszeniom
B. uduszenie
uduszenia
N. uduszeniem
uduszeniami
Ms. uduszeniu
uduszeniach
W. uduszenie
uduszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uduszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. uduszony
uduszony
uduszony
uduszone
uduszona
D. uduszonego
uduszonego
uduszonego
uduszonego
uduszonej
C. uduszonemu
uduszonemu
uduszonemu
uduszonemu
uduszonej
B. uduszonego
uduszonego
uduszony
uduszone
uduszoną
N. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszoną
Ms. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. uduszeni
uduszeni
uduszone
uduszone
D. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszonych
C. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
B. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszone
N. uduszonymi
uduszonymi
uduszonymi
uduszonymi
Ms. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszonych

odpowiednik aspektowy: dusić

Składnia

Rzosobowy + udusić +
KOGO

2. mięso

Definicja

ugotować pod przykryciem na małym ogniu i w niewielkiej ilości wody lub tłuszczu

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • udusić cebulę, grzyby, mięso
  • udusić na maśle, na oleju, na tłuszczu; na patelni
  • udusić pod przykryciem
  • udusić w garnku, w rondlu; w sosie

Cytaty

Grzyby oczyścić, pokroić na plasterki, udusić z posiekaną cebulą i łyżką masła.

źródło: KWSJP: Jajka faszerowane w sosie grzybowym, Super Express, 1998

Pieczarki oczyścić, umyć, pokrajać i udusić na tłuszczu razem z cebulą.

źródło: KWSJP: Alicja Dubicka: Wypróbuj i polecaj klientom, Poradnik Sprzedawcy Żywności, 1973, nr 6

Zarżniesz kilka tłustych kurczaków: są już teraz podrosłe, udusisz je lub usmażysz, przygotujesz też szynkę oraz inne mięsiwa, zupę i wszystko, co należy do dobrego obiadu.

źródło: KWSJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963

Następnie dodać do mięsa uduszone pomidory, wlać 2 szklanki wody i dusić jeszcze 45 min.

źródło: KWSJP: Beata Szczypka-Elyachouti: Specjały, Kuchnia, 1998, nr 8

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uduszę
udusimy
2 os. udusisz
udusicie
3 os. udusi
uduszą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udusiłem
+(e)m udusił
udusiłam
+(e)m udusiła
udusiłom
+(e)m udusiło
udusiliśmy
+(e)śmy udusili
udusiłyśmy
+(e)śmy udusiły
2 os. udusiłeś
+(e)ś udusił
udusiłaś
+(e)ś udusiła
udusiłoś
+(e)ś udusiło
udusiliście
+(e)ście udusili
udusiłyście
+(e)ście udusiły
3 os. udusił
udusiła
udusiło
udusili
udusiły

bezosobnik: uduszono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. uduśmy
2 os. uduś
uduście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. udusiłbym
bym udusił
udusiłabym
bym udusiła
udusiłobym
bym udusiło
udusilibyśmy
byśmy udusili
udusiłybyśmy
byśmy udusiły
2 os. udusiłbyś
byś udusił
udusiłabyś
byś udusiła
udusiłobyś
byś udusiło
udusilibyście
byście udusili
udusiłybyście
byście udusiły
3 os. udusiłby
by udusił
udusiłaby
by udusiła
udusiłoby
by udusiło
udusiliby
by udusili
udusiłyby
by udusiły

bezosobnik: uduszono by

bezokolicznik: udusić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: udusiwszy

gerundium: uduszenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. uduszenie
uduszenia
D. uduszenia
uduszeń
C. uduszeniu
uduszeniom
B. uduszenie
uduszenia
N. uduszeniem
uduszeniami
Ms. uduszeniu
uduszeniach
W. uduszenie
uduszenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uduszony

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. uduszony
uduszony
uduszony
uduszone
uduszona
D. uduszonego
uduszonego
uduszonego
uduszonego
uduszonej
C. uduszonemu
uduszonemu
uduszonemu
uduszonemu
uduszonej
B. uduszonego
uduszonego
uduszony
uduszone
uduszoną
N. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszoną
Ms. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. uduszeni
uduszeni
uduszone
uduszone
D. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszonych
C. uduszonym
uduszonym
uduszonym
uduszonym
B. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszone
N. uduszonymi
uduszonymi
uduszonymi
uduszonymi
Ms. uduszonych
uduszonych
uduszonych
uduszonych

odpowiednik aspektowy: dusić

Składnia

Rzosobowy + udusić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 27.11.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj