UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziwoląg

Chronologizacja

1752, Kart XVII-XVIII

Pochodzenie

Zob. dziw
Zob. lęg

Wzorowane na niem. wunder-geschöpf, wunder-tier, wunder-werk (Bańk.)

1. człowiek

Definicja

osoba, która wygląda lub zachowuje się dziwnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  dziwadło, dziwak, odmieniec

Połączenia

  • kompletny, zupełny, zwykły; wiejski dziwoląg

Cytaty

Kiedy trzeba, zakładam wskazaną maskę, przebieram się w głupawy kostiumik i przez tych kilka dni jestem dziwolągiem.

źródło: NKJP: Agnieszka Gortatowicz: Gary Oldman trzeźwy, CKM, nr 05/05, 2001

Mówi, że nie jest predysponowana do tego, aby być gwiazdą. Na bankietach czai się po kątach i wstydzi poprosić o wino. Gdyby miała limuzynę, zostawiłaby ją sześć ulic dalej i przyszła na piechotę. Ot, dziwoląg.

źródło: NKJP: Mocne strony kobiety, Cosmopolitan, nr 09, 2000

Dziesięć procent klientów firmy [...] to dziwolągi. - Chcą kupić rzeczy dziwne i możliwie jak najdroższe [...].

źródło: NKJP: Leszek K. Talko: Obserwacje, Gazeta Wyborcza, 1998-11-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziwoląg
dziwolądzy
dziwolągowie
ndepr
dziwolągi
depr
D. dziwoląga
dziwolągów
C. dziwolągowi
dziwolągom
B. dziwoląga
dziwolągów
N. dziwolągiem
dziwolągami
Ms. dziwolągu
dziwolągach
W. dziwolągu
dziwolądzy
dziwolągowie
ndepr
dziwolągi
depr

Inne uwagi

Formy M. lm ndepr dziwolądzy, dziwolągowie spotykane wyjątkowo

2. zwierzę

Definicja

zwierzę, które wygląda dziwnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • przyrodnicze dziwolągi
  • dziwolągi natury

Cytaty

Dziwoląg odkryty w jeziorze. W jednym z jezior na Litwie natrafiono na znalezisko przypominające część pancerza dużego żółwia.

źródło: NKJP: (PAP): Dziwoląg odkryty w jeziorze, Metropol, nr 16/03, 2001

Takiego dziwoląga świat jeszcze nie widział! [...] na świat przyszedł prosiak o... dwóch głowach.

źródło: NKJP: (osk): Co dwie głowy to nie jedna, Super Express, 2006

Chciałbym wam dzisiaj opowiedzieć przynajmniej kilka strasznych historii o australijskich krokodylach [...]. Zobaczyłem te wielkie zielone dziwolągi po raz pierwszy w życiu.

źródło: NKJP: Szczęki, CKM, nr 08/08, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziwoląg
dziwolągi
D. dziwoląga
dziwolągów
C. dziwolągowi
dziwolągom
B. dziwoląga
dziwolągi
N. dziwolągiem
dziwolągami
Ms. dziwolągu
dziwolągach
W. dziwolągu
dziwolągi

3. przedmiot

Definicja

coś niespotykanego i zdumiewającego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Połączenia

  • dziwoląg architektoniczny, językowy, prawny
  • tworzyć, wymyślać dziwolągi

Cytaty

[...] chałupa, w której się urodził, obudowana została betonowym albo ceglanym domem z klimatyzacją, odpowiednią wilgotnością itp. Ten historyczny dziwoląg stoi do dzisiejszego dnia.

źródło: NKJP: Kira Gałczyńska: Nie wrócę tu nigdy czyli Pożegnanie z Mazurami, 1998

Gdy płaskowyż między wulkanami był już przeorany setkami parowów, pokryty tysiącami ołówkowych i grzybopodobnych wzniesień, między skalne dziwolągi Stwórca sprowadził człowieka.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Turcja, Gazeta Wyborcza, 1998-04-24

Większość nowego budynku zajmują okazałe schody i przytulone do nich cztery klitki. [...] W pierwszą sobotę lutego z pełną pompą oddano do użytku ten dziwoląg.

źródło: NKJP: Edukacja pod mokrą ścianą, Dziennik Polski, 2001-02-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2, m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. dziwoląg
dziwolągi
D. dziwoląga
dziwolągów
C. dziwolągowi
dziwolągom
B. dziwoląga
dziwoląg
dziwolągi
N. dziwolągiem
dziwolągami
Ms. dziwolągu
dziwolągach
W. dziwolągu
dziwolągi
Data ostatniej modyfikacji: 19.07.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj