UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

awangarda

Chronologizacja

1666, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	awangarda	awangardy
D.	awangardy	awangard

C.	awangardzie	awangardom
B.	awangardę	awangardy
N.	awangardą	awangardami
Ms.	awangardzie	awangardach
W.	awangardo	awangardy

Pochodzenie

fr. avant-garde

Fr. avant-garde złożenie avant 'przed' i garde 'straż'.

1. niekonwencjonalni twórcy

Definicja

grupa ludzi, których działalność jest niekonwencjonalna i nowatorska

Wymowa

[awaŋgarda] lub [awangarda]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

Relacje znaczeniowe

antonimy:

ariergarda

Połączenia

amerykańska, francuska, polska; powojenna awangarda; awangarda kulturalna, literacka
konserwatyści i awangarda
przedstawiciel awangardy
stanowić awangardę
być awangardą
należeć, zaliczać się do awangardy

Cytaty

Stażewski należał do czołówki polskiej awangardy.

źródło: NKJP: Dorota Jarecka: Obrazy i rysunki Marii Ewy Łunkiewicz-Rogoyskiej - retrospektywa, Gazeta Wyborcza, 1995-12-15

Talentem jest bez wątpienia młody rozgrywający Surówka, który obok wspomnianego Stadnika oraz Knapczyka czy Sochackiego stanowi awangardę nowego pokolenia futbolistów w Mszanie Dolnej.

źródło: NKJP: Przyjemnie zaskoczyli, Dziennik Polski, 2003-11-25

Najwięcej wspólnego z awangardą rockową ma rock psychodeliczny [...].

źródło: Internet

2. w sztuce

Definicja

szt.

ogół kierunków w sztuce początku XX w. cechujących się szczególnym nowatorstwem i zrywających z tradycją

Wymowa

[awaŋgarda] lub [awangarda]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka prądy, kierunki i kategorie artystyczne

Relacje znaczeniowe

antonimy:

akademizm

Połączenia

międzywojenna awangarda; awangarda artystyczna, jazzowa, literacka, malarska, muzyczna, poetycka, rockowa, teatralna
awangarda w poezji, w sztuce
klasyka i awangarda

Cytaty

Sylwetkę [...] jednego z ojców poezji konkretnej, Amerykanina Emmetta Wiliamsa postanowiono przypomnieć w Poznaniu. [...] Poznańskie przedsięwzięcie to propozycja dla wszystkich, którzy chcą lepiej poznać jeden z najciekawszych epizodów awangardy w sztuce XX w.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Rzucanie szarlotką, Polityka, 2005-10-08

Od czasu międzywojennych awangard wiele się w poezji zmieniło - bo też wiele się zmieniło w naszej cywilizacji. Narastająca przez dziesięciolecia [...] inflacja słowa drukowanego odbiła się i na koncepcjach liryki, ściślej: na tym, jak czytelnicy z jednej, a poeci z drugiej strony definiują pojęcie wiersza „ważnego”, liczącego się, dającego się zauważyć i zapamiętać.

źródło: NKJP: Stanisław Barańczak: Zawiadomić Szefa!..., Gazeta Wyborcza , 1993-05-19

3. coś przodującego

Definicja

zjawisko wyprzedzające swoją epokę

Wymowa

[awaŋgarda] lub [awangarda]

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	forpoczta
	antonimy:	ariergarda

Połączenia

awangarda postępu, rewolucji
rewolucja i awangarda

Cytaty

Świat finansów już od dawna jest w awangardzie postępu technologicznego: rynek komputerów osobistych swój pierwszy boom zawdzięczał właśnie bankom inwestycyjnym [...].

źródło: NKJP: Grażyna Strupczewska, Paweł Wujec: Rezerwat białych kołnierzyków, Gazeta Wyborcza - Dodatek, 1998-03-20

[...] postać zboczeńca staje się w literaturze europejskiej XX wieku przejawem awangardy, wolności i nowoczesności.

źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000

Składnia

awangarda

CZEGO

4. w wojsku

Definicja

wojsk.

oddział żołnierzy ubezpieczający czoło kolumny

Wymowa

[awaŋgarda] lub [awangarda]

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna armia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	straż przednia
	antonimy:	ariergarda

Połączenia

awangarda kolumny, wojsk
oddział awangardy
awangarda natarła, przybyła, ruszyła gdzieś
dowodzić awangardą

Cytaty

W południe awangarda wojsk rosyjskich próbuje podejść pod twierdzę od strony Starej Częstochowy. Ogień artylerii obrońców z reduty zlokalizowanej koło kościoła św. Jakuba powstrzymuje jej marsz [...].

źródło: NKJP: Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra, 1997

Zależnie od sytuacji i wielkości maszerującej kolumny awangarda może stanowić od 1/4 do 1/3 sił głównych.

źródło: Internet

Doświadczony strażnik wielki koronny Stefan Bidziński szedł tym razem nadzwyczaj niedbale na czele swego tysięcznego oddziału awangardy.

źródło: NKJP: Ostateczny upadek potęgi tureckiej, Dziennik Polski, 2003-02-08

Składnia

awangarda

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 10.03.2025