UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

fryga

Chronologizacja

1657, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. fryga
frygi
D. frygi
fryg
C. frydze
frygom
B. frygę
frygi
N. frygą
frygami
Ms. frydze
frygach
W. frygo
frygi

Pochodzenie

Etymologia dyskusyjna. Sławski uważa wyraz za derywat wsteczny od pol. dial. frygać, frygnąć 'wprawiać w ruch wirowy'. Bańkowski zakłada derywację w odwrotnym kierunku, a sam wyraz fryga (z -yga według
synonimicznego cyga) za formę przekształconą z *fyrga, *fyrka, od pol. gw. fyrkać 'o dźwięku wydawanym przez wirujący przedmiot'.

1. osoba

Definicja

pot. 
osoba bardzo zwinna i ruchliwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Cytaty

O, proszę, te dwie małe diablice tkwią na balkonie wysokiego parteru. Ta grubiutka, starsza, wygląda spokojnie na ulicę, za to ta młodsza, panie Boże, co za fryga, co ona wyprawia? Spuszcza lalki w koszyku uwiązanym na sznurku i tapla je w kałuży pod rynną

źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993

Idę pod USG. Małe znowu wyczuło publiczność. Klaszcze w dłonie, klepie mnie po macicy. Spod pępka słychać cichutki szmer. Lekarka zapisuje rozmiar główki i centymetry tej rozbawionej frygi, liczy paluszki.

źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Polka, 2001

2. zabawka

Definicja

daw. 
bąk – zabawka

Noty o użyciu

Współcześnie używane główne w zwrotach porównawczych.

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  bąk
hiperonimy:  zabawka

Połączenia

  • kręcić się, zakręcić się, śmigać, wirować, uwijać się jak fryga

Cytaty

Potem sprowadzono zaklinaczkę aż z Białegostoku. Mamrotała niezrozumiałe słowa niezliczoną ilość razy, nieustannie podwajając szybkość recytacji, aż ozór jej i wargi przypominały wirującą frygę, przy czym rzucała za siebie węgle na wodę święconą.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Okręcił osłupiałym księdzem jak frygą, po czym zaczął wypychać go z ogrodu, [...]

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Ogród miłości, 2006

Magda musi być w ciągłym ruchu. Przemieszcza się z miejsca na miejsca, jest żywa jak fryga.

źródło: NKJP: Krzysztof Kucharski: Związani krwią i teatrem, Gazeta Wrocławska 2003-10-31

[...] a kosmolud też jął krążyć i krążyć, ale nie mógł w żaden sposób nadążyć, choć obracał się już jak fryga, aż takich nabrał obrotów, z taką straszną począł wirować szybkością, że rozluźniły się pęta grawitacji, [...]

źródło: NKJP: Stanisław Lem: Bajki robotów, 1964

Data ostatniej modyfikacji: 06.10.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj