niem.Stampfe'narzędzie, przyrząd do wbijania, ubijania'
zśr.-w.-niem.stampfen'miażdżyć'
Definicja
podłużny, mający formę tłuczka lub młota element urządzeń służących do kruszenia, miażdżenia, sprasowywania różnych substancji lub materiałów albo do wbijania czegoś w podłoże
Warianty
rzadziej
stąpor
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA
Jedzenie i jego przygotowanie
miejsca, osoby, przedmioty, sytuacje związane z jedzeniem
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Tradycja
świat dawnych epok i wydarzenia historyczne
CZŁOWIEK I TECHNIKA
Urządzenia i maszyny
rodzaje urządzeń i maszyn
Cytaty
Słyszał już [...] głęboki, wstrząsający gruntem łomot - bicie stęporów, tłukących sukno w stępach. Folusz Peterlina był foluszem nowoczesnym, oprócz kilku tradycyjnych stanowisk ze stęporami posiadał też napędzane wodą młoty, które pilśniły szybciej, lepiej i równiej.
źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
Brzegi strumienia po prostu usiane były co kilka lub kilkanaście kroków młynkami wodnymi wszelakich kształtów, stęporami do łuszczenia ryżu, tłukami samoczynnie i bez przerwy wykonującymi różną robotę za ludzi.
źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Dzikie banany, 1960
Przez udoskonalenie stępy zaopatrzonej w młotkowaty stępor powstała stępa nożna.
źródło: Kazimierz Moszyński: Kultura ludowa Słowian. Kultura materialna, 1967 (books.google.pl)
Poganiacz [...] musiał uważać nie tylko na równomierne obroty kieratu, lecz także na obsługującego młocarnię, aby w porę uchronić go przed uderzeniem stępora poprzez zręczne zahamowanie kieratu.
źródło: Julian Bartyś: Początki mechanizacji rolnictwa polskiego, 1966 (books.google.pl)
Wsypane do wydrążenia ziarno otłukiwano stęporem trzymanym najczęściej oburącz, rzadziej w jednej ręce. Wyjątkowym zjawiskiem były stępy ze stęporem umocowanym do osobnej, elastycznej żerdzi, podrywającej go po uderzeniu do góry [...].
źródło: Acta Universitatis Wratislaviensis. Ethnologica, 1993 (books.google.pl)
Jeszcze raz oglądam pracę - i dolę - kobiet: dziecko na biodrze, dziecko na plecach, dzieci u spódnicy, w rękach blisko dwumetrowy hebanowy stąpor, którym ubija się na miazgę jadalne liście.
źródło: Znak, t. 28, 1976, s.1182 (books.google.pl)
