UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kupczyć

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupczę
kupczymy
2 os. kupczysz
kupczycie
3 os. kupczy
kupczą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupczyłem
+(e)m kupczył
kupczyłam
+(e)m kupczyła
kupczyłom
+(e)m kupczyło
kupczyliśmy
+(e)śmy kupczyli
kupczyłyśmy
+(e)śmy kupczyły
2 os. kupczyłeś
+(e)ś kupczył
kupczyłaś
+(e)ś kupczyła
kupczyłoś
+(e)ś kupczyło
kupczyliście
+(e)ście kupczyli
kupczyłyście
+(e)ście kupczyły
3 os. kupczył
kupczyła
kupczyło
kupczyli
kupczyły

bezosobnik: kupczono

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę kupczył
będę kupczyć
będę kupczyła
będę kupczyć
będę kupczyło
będę kupczyć
będziemy kupczyli
będziemy kupczyć
będziemy kupczyły
będziemy kupczyć
2 os. będziesz kupczył
będziesz kupczyć
będziesz kupczyła
będziesz kupczyć
będziesz kupczyło
będziesz kupczyć
będziecie kupczyli
będziecie kupczyć
będziecie kupczyły
będziecie kupczyć
3 os. będzie kupczył
będzie kupczyć
będzie kupczyła
będzie kupczyć
będzie kupczyło
będzie kupczyć
będą kupczyli
będą kupczyć
będą kupczyły
będą kupczyć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. kupczmy
2 os. kupcz
kupczcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. kupczyłbym
bym kupczył
kupczyłabym
bym kupczyła
kupczyłobym
bym kupczyło
kupczylibyśmy
byśmy kupczyli
kupczyłybyśmy
byśmy kupczyły
2 os. kupczyłbyś
byś kupczył
kupczyłabyś
byś kupczyła
kupczyłobyś
byś kupczyło
kupczylibyście
byście kupczyli
kupczyłybyście
byście kupczyły
3 os. kupczyłby
by kupczył
kupczyłaby
by kupczyła
kupczyłoby
by kupczyło
kupczyliby
by kupczyli
kupczyłyby
by kupczyły

bezosobnik: kupczono by

bezokolicznik: kupczyć

imiesłów przysłówkowy współczesny: kupcząc

gerundium: kupczenie

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kupczenie
kupczenia
D. kupczenia
kupczeń
C. kupczeniu
kupczeniom
B. kupczenie
kupczenia
N. kupczeniem
kupczeniami
Ms. kupczeniu
kupczeniach
W. kupczenie
kupczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: kupczący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. kupczący
kupczący
kupczący
kupczące
kupcząca
D. kupczącego
kupczącego
kupczącego
kupczącego
kupczącej
C. kupczącemu
kupczącemu
kupczącemu
kupczącemu
kupczącej
B. kupczącego
kupczącego
kupczący
kupczące
kupczącą
N. kupczącym
kupczącym
kupczącym
kupczącym
kupczącą
Ms. kupczącym
kupczącym
kupczącym
kupczącym
kupczącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. kupczący
kupczący
kupczące
kupczące
D. kupczących
kupczących
kupczących
kupczących
C. kupczącym
kupczącym
kupczącym
kupczącym
B. kupczących
kupczących
kupczących
kupczące
N. kupczącymi
kupczącymi
kupczącymi
kupczącymi
Ms. kupczących
kupczących
kupczących
kupczących

Pochodzenie

psł. kupьčiti

1. stanowiskami

Definicja

pejorat. 
wykorzystywać do osiągania własnych zysków rzeczy i sprawy oceniane jako wysoce wartościowe, które w powszechnej opinii nie mogą być tak wykorzystywane

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  frymarczyć

Połączenia

  • kupczyć ciałem; fotelami, głosami, koroną, czyimiś interesami, majątkiem, meczami, odpustami, Polską, prawem, punktami, stanowiskami, stołkami, sumieniem, świętością, tytułami, urzędami, wpływami, wynikami, zdrowiem, ziemią

Cytaty

[...] jesteśmy świadkami żałosnej gry polityków najprzeróżniejszej maści. Otwarcie i bez skrupułów kupczą oni stołkami, dogadują się, za chwilę kłócą i tak w kółko.

źródło: NKJP: Rafał Nagórski: Ludzie mają dosyć, Głos Pomorza, 2006

Gwoździem do trumny standardu moralnego laburzystów stała się sprawa kupczenia tytułami lordowskimi za pieniądze na partię.

źródło: NKJP: Tony przy drzwiach, Dziennik Polski, 2006-09-15

Historia rozdziału między Kościołem katolickim i kościołami protestanckimi ma swój początek w XVI w., kiedy Luter sprzeciwiając się kupczeniu odpustami, na nowo odczytał Pawłowy List do Rzymian.

źródło: NKJP: (kż) Nic ponad Biblię, Dziennik Bałtycki 1999-10-29

Kupczenie meczami odbywało się nie tylko na szczycie piłkarskiej piramidy, czyli w ekstraklasie, ale - jak się dziś ocenia – także niżej, aż po siódmą ligę.

źródło: NKJP: (jb): Minister Lipiec zawiesił władze PZPN, Mazowieckie To i Owo 2007-01-28

Składnia

bez ograniczeń + kupczyć +
CZYM + (za CO)

2. na targu

Definicja

daw. 
handlować określonymi towarami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  handlować

Cytaty

W góralskim Chochołowie są sklepy, pełne ludowych pamiątek, obrazków, rzeźb i metalowych spinek podhalańskich. Kupczący tym ludowym panopticum jest poumawiany z przewodnikami wycieczek, więc co i raz zatrzymują się przed nimi autokary z cudzoziemskimi turystami, aby każdy miał okazję nabyć coś ludowego,

źródło: NKJP: Lechosław Herz: Wardęga. Opowieści z pobocza drogi, 2010

Kradli z magazynów nawet mundury i karabiny i odsprzedawali je wysłannikom partyzantów, z którymi toczyli wojnę. Dla zysku ryzykowali życie, kupczyli pociskami, którymi sami mogli zostać trafieni w bitwie.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Nocni wędrowcy, 2009

Składnia

bez ograniczeń + kupczyć +
CZYM
Data ostatniej modyfikacji: 10.11.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj