1869,
Kornel Kozłowski (oprac.), Lud: pieśni, podania, baśnie zwyczaje i przesądy ludu z Mazowsza Czerskiego, polona.pl
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny:
m1
liczba pojedyncza
liczba mnoga
M.
ceper
ceprzy
ndepr
cepry
depr
D.
cepra
ceprów
C.
ceprowi
ceprom
B.
cepra
ceprów
N.
ceprem
ceprami
Ms.
ceprze
ceprach
W.
ceprze
ceprzy
ndepr
cepry
depr
Pochodzenie
dial. ‘człowiek pochodzący z nizin, zwłaszcza z miasta', być może zgodnie z wyjaśnieniem Kopalińskiego: pierwotnie góralskie określenie robotników słowackich, używających często tego wyrazu. W gwarach ukraińskich funkcjonuje przysłówek céper ‘teraz’, od niego zaś rzeczownik ceperák, l.mn. ceperaký ‘ludność ukraińska doliny Tavarny’. Występuje też w gwarach słowackich, w których ceper pojawia się jako 1. ‘silny, rosły mężczyzna’, 2. (wsłc.) ‘teraz, obecnie’. (Fałowski, SEPP).
Definicja
pogard.
osoba niepochodząca z gór
Noty o użyciu
Wyraz używany w gwarach góralskich, przede wszystkim na Podhalu i Podtatrzu oraz w stylizacjach na góralszczyznę.
Warianty
kwestion.
cepr
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE
Przynależność i podział terytorialny
nazwy osób ze względu na ich pochodzenie i przynależność terytorialną
Cytaty
[...] dlaczego ty, góralka z dziada pradziada, zakochana w górach, wyszłaś za cepra?
źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Urwany ślad, 2001
Góralki handlujące pod Gubałówką zacierały z zadowoleniem dłonie, że zarobiły na ceprach (ludziach z nizin) kolejne dutki.
źródło: NKJP: Jacek Pisulla, Wspomnienia zakopiańskie cz 2, Czas Ostrzeszowski, Czas Ostrzeszowski, 2005
Cepry chodzą w las dla przyjemności. Górale – także dla zarobku.
źródło: NKJP: Stanisław Śmierciak: Znaleźć, zjeść i przeżyć, Gazeta Krakowska, 2007-08-10
[...] rozgrywały się konkursy, w których zacięcie rywalizowali drwale z całego Podhala i nieliczni, ale odważni, ceprzy.
źródło: NKJP: (BB): Roztańczeni drwale, Dziennik Polski, 2006-08-17
Szanujący się cepr na zakopiańskich Krupówkach chodzi tylko do karczm.
źródło: Helena Kowalik: Dziś kwaśnica po pańsku, Przegląd, 2004-10-24 (tygodnikprzeglad.pl)