UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

odświętny

Chronologizacja

1562, SPXVI

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	odświętny	odświętny	odświętny	odświętne	odświętna
D.	odświętnego	odświętnego	odświętnego	odświętnego	odświętnej
C.	odświętnemu	odświętnemu	odświętnemu	odświętnemu	odświętnej
B.	odświętnego	odświętnego	odświętny	odświętne	odświętną
N.	odświętnym	odświętnym	odświętnym	odświętnym	odświętną
Ms.	odświętnym	odświętnym	odświętnym	odświętnym	odświętnej
W.	odświętny	odświętny	odświętny	odświętne	odświętna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	odświętni	odświętni	odświętne	odświętne
D.	odświętnych	odświętnych	odświętnych	odświętnych
C.	odświętnym	odświętnym	odświętnym	odświętnym
B.	odświętnych	odświętnych	odświętnych	odświętne
N.	odświętnymi	odświętnymi	odświętnymi	odświętnymi
Ms.	odświętnych	odświętnych	odświętnych	odświętnych
W.	odświętni	odświętni	odświętne	odświętne

Pochodzenie

Od wyrażenia przyimkowego od święta ; zob. święto , święty

1. garnitur

Definicja

przeznaczony do używania w wyjątkowych, uroczystych sytuacjach

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie cechy ubrań

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	paradny
	antonimy:	codzienny

Połączenia

odświętny serwis; strój, ubiór; garnitur, mundur, mundurek; odświętna koszula, sukienka; odświętne ubranie, spodnie; odświętne sztućce

Cytaty

Zrobił kilka rundek wokół [...] rynku z dziadkiem Bronkiem na przednim siedzeniu, wystrojonym w odświętny garnitur jeszcze z Francji i w czarny melonik.

źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002

W pochmurny, niedzielny poranek 20 października Patryk zakłada odświętną koszulę.

źródło: NKJP: Jacek Brzuszkiewicz: Na zmarnowanie nie oddam, Gazeta Wyborcza, 1996-11-05

Długotrwałe przygotowania, konieczne ze względu na skomplikowany sposób, w jaki każdorazowo pakowano odświętny serwis z Chodzieży [...] wprowadzały jakieś urozmaicenie w monotonne życie tych trzech kobiet [...].

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

2. posiłek

Definicja

przygotowywany na wyjątkowe, uroczyste okazje

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

Połączenia

odświętny obiad; posiłek; odświętne śniadanie

Cytaty

Na odświętny posiłek przyszli ci, którzy nie mieli z kim lub za co podzielić się święconką.

źródło: NKJP: Alicja Renkiewicz: By nie zostali sami, Gazeta Krakowska, 2007-04-16

Wczoraj zjadłyśmy odświętne śniadanie, dzieląc się jajkiem i życząc sobie szczęścia [...].

źródło: NKJP: Magdalena Okoniewska: Mój świat jest kobietą Dziennik lesbijki, 2004

Na co dzień nie ma zbyt wiele czasu na prowadzenie rozmów z dziećmi, chodzenie na spacery i przygotowywanie wyszukanych obiadów. Wspólnymi wypadami na rowerach poza miasto, odświętnymi obiadami nagradza ich w weekendy.

źródło: NKJP: Jolanta Bilińska: Do pięciu razy miłość, Dziennik Łódzki, 2001-11-10

3. charakter

Definicja

towarzyszący wyjątkowej, uroczystej okazji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

Połączenia

odświętny charakter; odświętna atmosfera
niezwykle, wyjątkowo odświętny (charakter)
uroczysty i odświętny
bardzo odświętny

Cytaty

Dzień upływa w spokojnej, odświętnej atmosferze, ale nie chodzimy do nikogo i nikt też raczej w ten dzień w gości się nie wybiera.

źródło: NKJP: Marlena Polok-Kin: Wielkie święta, Alleluja!, Dziennik Zachodni, 2004-04-10

Uroczysty i odświętny charakter inauguracji wynika nie tylko z racji jubileuszu, ale także ze względu na nowy wystrój dużej sali teatru.

źródło: NKJP: Czesław Sieńko: „Baj Pomorski”, Gazeta Miejska, 1999

Data ostatniej modyfikacji: 18.01.2024