UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

namiętny

Chronologizacja

XVI w., Bor
XVI w., Bańk

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. namiętny
namiętny
namiętny
namiętne
namiętna
D. namiętnego
namiętnego
namiętnego
namiętnego
namiętnej
C. namiętnemu
namiętnemu
namiętnemu
namiętnemu
namiętnej
B. namiętnego
namiętnego
namiętny
namiętne
namiętną
N. namiętnym
namiętnym
namiętnym
namiętnym
namiętną
Ms. namiętnym
namiętnym
namiętnym
namiętnym
namiętnej
W. namiętny
namiętny
namiętny
namiętne
namiętna
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. namiętni
namiętni
namiętne
namiętne
D. namiętnych
namiętnych
namiętnych
namiętnych
C. namiętnym
namiętnym
namiętnym
namiętnym
B. namiętnych
namiętnych
namiętnych
namiętne
N. namiętnymi
namiętnymi
namiętnymi
namiętnymi
Ms. namiętnych
namiętnych
namiętnych
namiętnych
W. namiętni
namiętni
namiętne
namiętne

Stopień wyższy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. namiętniejszy
namiętniejszy
namiętniejszy
namiętniejsze
namiętniejsza
D. namiętniejszego
namiętniejszego
namiętniejszego
namiętniejszego
namiętniejszej
C. namiętniejszemu
namiętniejszemu
namiętniejszemu
namiętniejszemu
namiętniejszej
B. namiętniejszego
namiętniejszego
namiętniejszy
namiętniejsze
namiętniejszą
N. namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszą
Ms. namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. namiętniejsi
namiętniejsi
namiętniejsze
namiętniejsze
D. namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejszych
C. namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
namiętniejszym
B. namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejsze
N. namiętniejszymi
namiętniejszymi
namiętniejszymi
namiętniejszymi
Ms. namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejszych
namiętniejszych

Pochodzenie

Przymiotnik z przyrostkiem -ny od dawnego pol. namięta 'gwałtowne uczucie, namiętność' (zamiast oczekiwanego *nanieta), rzeczownika odczasownikowego od dawnego pol. namięcić, gwarowej formy przedrostkowego naniecić 'rozniecić, rozpalić' (z -m- i wtórną samogłoską nosową pod wpływem poprzedzającej spółgłoski nosowej); zob. niecić

1.a kochanek

Definicja

książk. 
taki, który okazuje miłość i pożądanie w sposób zmysłowy i gwałtowny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Połączenia

  • namiętny kochanek, mężczyzna; namiętna kobieta, kochanka

Cytaty

Rodak Don Kichota ma więc być namiętny, kochliwy, porywczy, rycerski, ale i skłonny do okrucieństwa, nietolerancji oraz dewocji.

źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Długi romans z muzą Klio, 2007

Elżbieta, królowa Anglii, spędziła życie w celibacie, mimo iż była kobietą namiętną i najlepszą partią w Europie.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Sens bez seksu, Polityka, 2005-11-26

Z namiętnych kochanek przeistoczyły się w oziębłe kobiety, dla których seks mógłby nie istnieć wcale.

źródło: NKJP: ( ama): Dawaj i bierz, Trybuna Śląska, 2004-01-10

Zostaw ten chudy worek z kośćmi w spokoju, mówię ci, ona nie jest dla ciebie, takie chude są cholernie namiętne. Zamęczy cię.

źródło: NKJP: Kazimierz Kaz Ostaszewicz: Południowy wiatr Arizony, 2006

1.b pocałunek

Definicja

książk. 
taki, który świadczy o silnym uczuciu miłości i pożądania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

Relacje znaczeniowe

antonimy:  beznamiętny

Połączenia

  • namiętny pocałunek, szept, uścisk, związek; namiętna miłość, pieszczota; namiętne spojrzenie, uczucie

Cytaty

Pięćdziesiąt lat ich wspólnego życia było okresem bardzo częstych konfliktów, niekiedy bardzo ostrych, zdawałoby się - ostatecznych. Było też okresem równie częstych i równie namiętnych pojednań.

źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002

Namiętny pocałunek stał się naturalnym uwieńczeniem tego miłego wieczoru. Jakoś nie zdobyłam się na nic więcej, chociaż nie powiem, żebym nie miała ochoty.

źródło: NKJP: Magdalena Okoniewska: Mój świat jest kobietą. Dziennik lesbijki, 2004

Rzucili się ku sobie, zwarli w namiętnym uścisku.

źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993

Rusza po schodach na górę, rzucając Kilerowi namiętne spojrzenie.

źródło: NKJP: Juliusz Machulski, Piotr Wereśniak, Ryszard Zatorski: Kiler, 1997

2. kolekcjoner

Definicja

książk. 
taki, który z wielkim zaangażowaniem ciągle coś robi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zapalony

Połączenia

  • namiętny czytelnik, gracz, hazardzista, kibic, kolekcjoner, wędkarz, zbieracz; palacz

Cytaty

Stendhal był namiętnym czytelnikiem starych kronik i pamiętników, ale jako powieściopisarz traktował realia historyczne z dużą swobodą.

źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009

Kim naprawdę jest ten człowiek? Czy tylko namiętnym graczem w szachy, czy też rozgrywa jakąś własną grę polityczną?

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Namiętny kolekcjoner polskiej sztuki naiwnej zjeździł całą Polskę poszukując dzieł do swej ogromnej, bezcennej kolekcji.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Polska - Niemcy: po nienawiści - czas na ciekawość, Gazeta Wyborcza, 1996-07-19

Wanda i Zbigniew Szablowie to namiętni wielbiciele i zbieracze kufli z karczm piwnych.

źródło: NKJP: Dorota Nyk: Górniczy rekord, Gazeta Wrocławska, 2002-12-06

3. protest

Definicja

książk. 
bardzo silny, zdecydowany i świadczący o wielkim emocjonalnym zaangażowaniu w sprawę, o której się mówi

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • namiętny bunt, gniew, krytyka, protest, spór, sprzeciw; namiętna dyskusja, obrona, walka

Cytaty

Pisał raz w namiętnym gniewie, innym razem z rozwagą, starannie dobierając retoryczne pytania i zbijając ewentualne zarzuty.

źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973

Toteż za niezwykły ewenement uznano wystąpienie Tuwima w Domu Literatury z namiętną i gwałtowną krytyką przekładu „Eugeniusza Oniegina”, pióra Adama Ważyka.

źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004

Z drugiej strony w tradycjach naszych brak było tych namiętnych sporów religijnych, które predysponowały ludność Europy Zachodniej do żywszego odczuwania zagadnień moralnych związanych z wojną.

źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001

Ekspresjonizm jako kierunek w literaturze niektórzy badacze wywodzą z charakterystycznego dla epoki nieakceptowania rzeczywistości. Wyrażało się ono w gwałtownej, namiętnej krytyce zasad moralnych.

źródło: NKJP: Andrzej Bubrowiecki: Techniki pamięciowe dla każdego, 2008

Uwagę przyciąga wizja świata: namiętna obrona i gloryfikacja rzeczywistości zdegradowanej, obolałej.

źródło: NKJP: Andrzej Osęka: Zabici i zakochani, Gazeta Wyborcza, 1995-12-15

Data ostatniej modyfikacji: 17.10.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj