Chronologizacja
XVI w., Bańk
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | namiętny |
namiętny |
namiętny |
namiętne |
namiętna |
D. | namiętnego |
namiętnego |
namiętnego |
namiętnego |
namiętnej |
C. | namiętnemu |
namiętnemu |
namiętnemu |
namiętnemu |
namiętnej |
B. | namiętnego |
namiętnego |
namiętny |
namiętne |
namiętną |
N. | namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
namiętną |
Ms. | namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
namiętnej |
W. | namiętny |
namiętny |
namiętny |
namiętne |
namiętna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | namiętni |
namiętni |
namiętne |
namiętne |
D. | namiętnych |
namiętnych |
namiętnych |
namiętnych |
C. | namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
namiętnym |
B. | namiętnych |
namiętnych |
namiętnych |
namiętne |
N. | namiętnymi |
namiętnymi |
namiętnymi |
namiętnymi |
Ms. | namiętnych |
namiętnych |
namiętnych |
namiętnych |
W. | namiętni |
namiętni |
namiętne |
namiętne |
Stopień wyższy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | namiętniejszy |
namiętniejszy |
namiętniejszy |
namiętniejsze |
namiętniejsza |
D. | namiętniejszego |
namiętniejszego |
namiętniejszego |
namiętniejszego |
namiętniejszej |
C. | namiętniejszemu |
namiętniejszemu |
namiętniejszemu |
namiętniejszemu |
namiętniejszej |
B. | namiętniejszego |
namiętniejszego |
namiętniejszy |
namiętniejsze |
namiętniejszą |
N. | namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszą |
Ms. | namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | namiętniejsi |
namiętniejsi |
namiętniejsze |
namiętniejsze |
D. | namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejszych |
C. | namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
namiętniejszym |
B. | namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejsze |
N. | namiętniejszymi |
namiętniejszymi |
namiętniejszymi |
namiętniejszymi |
Ms. | namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejszych |
namiętniejszych |
Pochodzenie
Przymiotnik z przyrostkiem -ny od dawnego pol. namięta 'gwałtowne uczucie, namiętność' (zamiast oczekiwanego *nanieta), rzeczownika odczasownikowego od dawnego pol. namięcić, gwarowej formy przedrostkowego naniecić 'rozniecić, rozpalić' (z -m- i wtórną samogłoską nosową pod wpływem poprzedzającej spółgłoski nosowej); zob. niecić
1.a kochanek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
Połączenia
- namiętny kochanek, mężczyzna; namiętna kobieta, kochanka
Cytaty
Rodak Don Kichota ma więc być namiętny, kochliwy, porywczy, rycerski, ale i skłonny do okrucieństwa, nietolerancji oraz dewocji. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Długi romans z muzą Klio, 2007 |
|
Elżbieta, królowa Anglii, spędziła życie w celibacie, mimo iż była kobietą namiętną i najlepszą partią w Europie. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Sens bez seksu, Polityka, 2005-11-26 |
|
Z namiętnych kochanek przeistoczyły się w oziębłe kobiety, dla których seks mógłby nie istnieć wcale. źródło: NKJP: ( ama): Dawaj i bierz, Trybuna Śląska, 2004-01-10 |
|
Zostaw ten chudy worek z kośćmi w spokoju, mówię ci, ona nie jest dla ciebie, takie chude są cholernie namiętne. Zamęczy cię. źródło: NKJP: Kazimierz Kaz Ostaszewicz: Południowy wiatr Arizony, 2006 |
1.b pocałunek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność
Relacje znaczeniowe
antonimy: | beznamiętny |
Połączenia
- namiętny pocałunek, szept, uścisk, związek; namiętna miłość, pieszczota; namiętne spojrzenie, uczucie
Cytaty
Pięćdziesiąt lat ich wspólnego życia było okresem bardzo częstych konfliktów, niekiedy bardzo ostrych, zdawałoby się - ostatecznych. Było też okresem równie częstych i równie namiętnych pojednań. źródło: NKJP: Jolanta Wachowicz-Makowska: Świat zapamiętany, 2002 |
|
Namiętny pocałunek stał się naturalnym uwieńczeniem tego miłego wieczoru. Jakoś nie zdobyłam się na nic więcej, chociaż nie powiem, żebym nie miała ochoty. źródło: NKJP: Magdalena Okoniewska: Mój świat jest kobietą. Dziennik lesbijki, 2004 |
|
Rzucili się ku sobie, zwarli w namiętnym uścisku. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Jeżeli ze mną pojedziesz, 1993 |
|
Rusza po schodach na górę, rzucając Kilerowi namiętne spojrzenie. źródło: NKJP: Juliusz Machulski, Piotr Wereśniak, Ryszard Zatorski: Kiler, 1997 |
2. kolekcjoner
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zapalony |
Połączenia
- namiętny czytelnik, gracz, hazardzista, kibic, kolekcjoner, wędkarz, zbieracz; palacz
Cytaty
Stendhal był namiętnym czytelnikiem starych kronik i pamiętników, ale jako powieściopisarz traktował realia historyczne z dużą swobodą. źródło: NKJP: Jan Tomkowski: Ciemne skrzydła Ikara. Eseje o rozpaczy, 2009 |
|
Kim naprawdę jest ten człowiek? Czy tylko namiętnym graczem w szachy, czy też rozgrywa jakąś własną grę polityczną? źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008 |
|
Namiętny kolekcjoner polskiej sztuki naiwnej zjeździł całą Polskę poszukując dzieł do swej ogromnej, bezcennej kolekcji. źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Polska - Niemcy: po nienawiści - czas na ciekawość, Gazeta Wyborcza, 1996-07-19 |
|
Wanda i Zbigniew Szablowie to namiętni wielbiciele i zbieracze kufli z karczm piwnych. źródło: NKJP: Dorota Nyk: Górniczy rekord, Gazeta Wrocławska, 2002-12-06 |
3. protest
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Połączenia
- namiętny bunt, gniew, krytyka, protest, spór, sprzeciw; namiętna dyskusja, obrona, walka
Cytaty
Pisał raz w namiętnym gniewie, innym razem z rozwagą, starannie dobierając retoryczne pytania i zbijając ewentualne zarzuty. źródło: NKJP: Jerzy Ziomek: Renesans, 1973 |
|
Toteż za niezwykły ewenement uznano wystąpienie Tuwima w Domu Literatury z namiętną i gwałtowną krytyką przekładu „Eugeniusza Oniegina”, pióra Adama Ważyka. źródło: NKJP: Ryszard Matuszewski: Alfabet : wybór z pamięci 90-latka, 2004 |
|
Z drugiej strony w tradycjach naszych brak było tych namiętnych sporów religijnych, które predysponowały ludność Europy Zachodniej do żywszego odczuwania zagadnień moralnych związanych z wojną. źródło: NKJP: Jerzy Stempowski: Szkice literackie. Chimera jako zwierzę pociągowe : 1929-1941, 2001 |
|
Ekspresjonizm jako kierunek w literaturze niektórzy badacze wywodzą z charakterystycznego dla epoki nieakceptowania rzeczywistości. Wyrażało się ono w gwałtownej, namiętnej krytyce zasad moralnych. źródło: NKJP: Andrzej Bubrowiecki: Techniki pamięciowe dla każdego, 2008 |
|
Uwagę przyciąga wizja świata: namiętna obrona i gloryfikacja rzeczywistości zdegradowanej, obolałej. źródło: NKJP: Andrzej Osęka: Zabici i zakochani, Gazeta Wyborcza, 1995-12-15 |