UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

cherlać

Chronologizacja

1568, SPXVI
W postaci: charlać

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	cherlam	cherlamy
2 os.	cherlasz	cherlacie
3 os.	cherla	cherlają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cherlałem +(e)m cherlał	cherlałam +(e)m cherlała	cherlałom +(e)m cherlało	cherlaliśmy +(e)śmy cherlali	cherlałyśmy +(e)śmy cherlały
2 os.	cherlałeś +(e)ś cherlał	cherlałaś +(e)ś cherlała	cherlałoś +(e)ś cherlało	cherlaliście +(e)ście cherlali	cherlałyście +(e)ście cherlały
3 os.	cherlał	cherlała	cherlało	cherlali	cherlały

bezosobnik: cherlano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę cherlał będę cherlać	będę cherlała będę cherlać	będę cherlało będę cherlać	będziemy cherlali będziemy cherlać	będziemy cherlały będziemy cherlać
2 os.	będziesz cherlał będziesz cherlać	będziesz cherlała będziesz cherlać	będziesz cherlało będziesz cherlać	będziecie cherlali będziecie cherlać	będziecie cherlały będziecie cherlać
3 os.	będzie cherlał będzie cherlać	będzie cherlała będzie cherlać	będzie cherlało będzie cherlać	będą cherlali będą cherlać	będą cherlały będą cherlać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		cherlajmy
2 os.	cherlaj	cherlajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	cherlałbym bym cherlał	cherlałabym bym cherlała	cherlałobym bym cherlało	cherlalibyśmy byśmy cherlali	cherlałybyśmy byśmy cherlały
2 os.	cherlałbyś byś cherlał	cherlałabyś byś cherlała	cherlałobyś byś cherlało	cherlalibyście byście cherlali	cherlałybyście byście cherlały
3 os.	cherlałby by cherlał	cherlałaby by cherlała	cherlałoby by cherlało	cherlaliby by cherlali	cherlałyby by cherlały

bezosobnik: cherlano by

bezokolicznik: cherlać

imiesłów przysłówkowy współczesny: cherlając

gerundium: cherlanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	cherlanie	cherlania
D.	cherlania	cherlań
C.	cherlaniu	cherlaniom
B.	cherlanie	cherlania
N.	cherlaniem	cherlaniami
Ms.	cherlaniu	cherlaniach
W.	cherlanie	cherlania

imiesłów przymiotnikowy czynny: cherlający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	cherlający	cherlający	cherlający	cherlające	cherlająca
D.	cherlającego	cherlającego	cherlającego	cherlającego	cherlającej
C.	cherlającemu	cherlającemu	cherlającemu	cherlającemu	cherlającej
B.	cherlającego	cherlającego	cherlający	cherlające	cherlającą
N.	cherlającym	cherlającym	cherlającym	cherlającym	cherlającą
Ms.	cherlającym	cherlającym	cherlającym	cherlającym	cherlającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	cherlający	cherlający	cherlające	cherlające
D.	cherlających	cherlających	cherlających	cherlających
C.	cherlającym	cherlającym	cherlającym	cherlającym
B.	cherlających	cherlających	cherlających	cherlające
N.	cherlającymi	cherlającymi	cherlającymi	cherlającymi
Ms.	cherlających	cherlających	cherlających	cherlających

Pochodzenie

Od: czas. dial. cherać / chyrać, a te z psł. *chyrati 'marnieć, niedomagać, chorować'.

1. chorować

Definicja

być przez dłuższy czas w stanie narastającego osłabienia fizycznego, przechodzącego w choroby

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Cytaty

[...] odżywiała się marnie, często chorowała, cherlała.

źródło: Halina Jaworska: Warszawa, nasza stolica, 1956 (books.google.pl)

Stary Korecki cherlał coraz bardziej, chociaż nie było widać żadnych wyraźnych objawów chorobowych. [...]
- Diabli cię wiedzą, mój drogi. Rentgena masz niczego sobie, nic się dopatrzyć nie można, a flaczejesz z tygodnia na tydzień.

źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951

Barany i owce chorowały, nie rozmnażały się i widocznie cherlały.

źródło: Zbigniew Adamski: Baran skalny w Sudetach, Skarbiec Ducha Gór, 1998 (forum-pttk.pl)

2. kaszleć

Definicja

pot.

głośno i intensywnie kaszleć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

kaszleć

Cytaty

[...] były w moim życiu takie dni, kiedy bolały mnie płuca, coś drapało w gardle, a czasami o poranku cherlałem jak gruźlik i odpluwałem brązową galaretę.

źródło: Krzysztof Spadło: Skazaniec, 2017 (books.google.pl)

[...] sąsiadka strasznie narzekała, że w nocy w bloku ktoś cherla i spać nie daje [...].

źródło: NKJP: Internet

3. źle funkcjonować

Definicja

pot.

być w niewystarczająco dobrym pod jakimś względem stanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Cytaty

Mam jego książki z dedykacjami mówiącymi o „serdecznej przyjaźni”, ale przyjaźń ta jednak cherlała. Moja w tym wina, bo przeciążenie pracą utrudniało mi podtrzymywanie stosunków [...].

źródło: Andrzej Walicki: Polskie zmagania z wolnością, 2000 (books.google.pl)

Nastroje wyraźnie się radykalizowały. [...] cherlały niemieckie partie liberalne i konserwatywne [...]. Natomiast rosły w siłę partie nacjonalistyczne.

źródło: Jan Dziadul: Sto lat, szmat czasu. Górnego Śląska trudny powrót do domu, Polityka, 2022-06-25 (polityka.pl)

Data ostatniej modyfikacji: 23.01.2023