UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

litościwy

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	litościwy	litościwy	litościwy	litościwe	litościwa
D.	litościwego	litościwego	litościwego	litościwego	litościwej
C.	litościwemu	litościwemu	litościwemu	litościwemu	litościwej
B.	litościwego	litościwego	litościwy	litościwe	litościwą
N.	litościwym	litościwym	litościwym	litościwym	litościwą
Ms.	litościwym	litościwym	litościwym	litościwym	litościwej
W.	litościwy	litościwy	litościwy	litościwe	litościwa

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	litościwi	litościwi	litościwe	litościwe
D.	litościwych	litościwych	litościwych	litościwych
C.	litościwym	litościwym	litościwym	litościwym
B.	litościwych	litościwych	litościwych	litościwe
N.	litościwymi	litościwymi	litościwymi	litościwymi
Ms.	litościwych	litościwych	litościwych	litościwych
W.	litościwi	litościwi	litościwe	litościwe

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	litościwszy	litościwszy	litościwszy	litościwsze	litościwsza
D.	litościwszego	litościwszego	litościwszego	litościwszego	litościwszej
C.	litościwszemu	litościwszemu	litościwszemu	litościwszemu	litościwszej
B.	litościwszego	litościwszego	litościwszy	litościwsze	litościwszą
N.	litościwszym	litościwszym	litościwszym	litościwszym	litościwszą
Ms.	litościwszym	litościwszym	litościwszym	litościwszym	litościwszej
W.	litościwszy	litościwszy	litościwszy	litościwsze	litościwsza

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	litościwsi	litościwsi	litościwsze	litościwsze
D.	litościwszych	litościwszych	litościwszych	litościwszych
C.	litościwszym	litościwszym	litościwszym	litościwszym
B.	litościwszych	litościwszych	litościwszych	litościwsze
N.	litościwszymi	litościwszymi	litościwszymi	litościwszymi
Ms.	litościwszych	litościwszych	litościwszych	litościwszych
W.	litościwsi	litościwsi	litościwsze	litościwsze

Pochodzenie

Zob. litość

1.a człowiek

Definicja

książk.

taki, który okazuje komuś współczucie z powodu czegoś złego, co go spotkało, starając się temu zaradzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

litościwy Bóg, człowiek, król, pan, władca; litościwa pani
litościwy dla (swoich) sług, dla ubogich
dobry i litościwy
bardzo litościwy

Cytaty

Litościwa Stenia gotowa była ich przygarnąć na jeszcze jedną noc i zaprosić na przyjęcie, spotkała się jednak ze zdecydowanym sprzeciwem Ludmiły i Ady.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Czarna wdowa atakuje, 2009

„Teraz mnie capnie” - pomyślał przerażony. Ale strażnik zapytał tylko: - Cóż to, zęby cię bolą? [...] Posłyszał jeszcze, jak ów litościwy strażnik mówił do drugiego: - Biedny chłopak, jak to mu gębę wykrzywiło.

źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954

Idylliczne stosunki społeczne przedstawione w klechdzie, w której właściciele ziemscy żyją w patriarchalnej harmonii ze swoją czeladzią i są litościwi dla ubogich, były już wtedy przeżytkiem.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Składnia

	+	litościwy	+	(dla KOGO)
szyk: neutralny

1.b gest

Definicja

książk.

charakterystyczny dla kogoś, kto okazuje komuś współczucie z powodu czegoś złego, co go spotkało, starając się temu zaradzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

litościwy gest; litościwa dłoń, ręka; litościwe serce

Cytaty

Zdawało mi się, że wszyscy patrzą na mnie litościwym spojrzeniem.

źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia. Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006

- Pomoglibyście, trutnie... - rzuciła gorzko i zaraz wiele litościwych dłoni wyciągnęło się na ratunek.

źródło: NKJP: Robert Urbański; Jacek Kondracki: Operacja „Dunaj”, 2009

W tej wsi nawet baby nie grzeszyły przesadnie litościwymi sercami, wszyscy byli tu twardzi, ale bracia Wernerowie dostali chyba od Pana Boga po pół granitowego serca na głowę.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Sezon na papierówki, 2003

Data ostatniej modyfikacji: 17.02.2023