UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rylec

Chronologizacja

1642, Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. rylec
rylce
D. rylca
rylców
C. rylcowi
rylcom
B. rylec
rylce
N. rylcem
rylcami
Ms. rylcu
rylcach
W. rylcu
rylce

Pochodzenie

zach. psł. *ryl'ь 'narzędzie do rycia, kopania'

Zob. ryć. Nazwa narzędzia z przyr, *-l'ь od psł. *ryti 'kopać, ryć'.

1. do grawerowania

Definicja

narzędzie zakończone twardym, stalowym ostrzem, używane do zamieszczania, poprzez drążenie, liter, znaków lub elementów dekoracyjnych na jakiejś twardej powierzchni

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  narzędzie

Połączenia

  • metalowy, ostry rylec
  • wykonany rylcem

Cytaty

Rzeźbiarz robi pomiary na drzewie, kreśli rylcem kształt, obrabia je dłutami [...]; wydobywa z niego kształty ludzkie [...].

źródło: NKJP: Hubert Lachowicz: Biblijna symbolika cyprysu i jego rola w kulturach starożytnych, 2009-11-16

- Kiedy po raz pierwszy wziął pan do ręki stalowy rylec, który jest symbolem sztuki grawerskiej?

źródło: NKJP: Małgorzata Jaśkiewicz: Stalowy rylec w ręku mistrza, Dziennik Bałtycki, 2000-10-13

Zapytana o grafikę kolorową w linorycie, mówi że polega ona na ryciu rylcami w linoleum.

źródło: NKJP: (hen): Delikatność i estetyka, Dziennik Bałtycki, 1999-07-14

2. do pisania

Definicja

w dawnych wiekach: ostro zakończone narzędzie, za pomocą którego pisano na twardych powierzchniach

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język pisanie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  styl
hiperonimy:  narzędzie

Połączenia

  • rylec do pisania

Cytaty

W czasach cesarstwa rzymskiego zapiski małej wagi prowadzono rylcem na drewnianych tabliczkach pokrytych woskiem.

źródło: NKJP: (PAP): Imperium skąpiło żołdu legionistom, Metropol nr 9/03, 2001

Na własnoręcznie spreparowanych tabliczkach, pociągniętych woskiem, mozolnie dłubali rylcem pierwsze znaki i litery.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951

Czasem się pomylił, czasem trzcinowy rylec obsunął się, tworząc dodatkową kreskę, nad którą dziś głowią się uczeni, czy ona coś znaczy, czy nie.

źródło: NKJP: Pomarańczowe, szare i czarne zagadki Z prof. Stefanem Zawadzkim, asyrologiem z UAM, rozmawia Maria Nowak, Polska Głos Wielkopolski, 2007-10-10

3. w archeologii

Definicja

archeol. 
prymitywne narzędzie kamienne, służące do odłamywania lub rozcinania części jakichś rzeczy, posiadające przynajmniej jedną ostrą krawędź, utworzoną poprzez odłupanie lub odbicie kawałka kamienia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca materiały i narzędzia pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  narzędzie

Cytaty

Inwentarz kamienny w owej kulturze pozyskiwany był przez stosowanie techniki wiórowej z której pozyskiwano ostrza, wiórowce, drapacze oraz rylce.

źródło: NKJP: Internet

Naukowcy sprawdzą, jakich typów narzędzi używali ludzie na tym terenie (jednozadziorce, rylce itp.), gdyż różne narzędzia służyły do różnych celów.

źródło: NKJP: Zimno jak na Syberii, Dziennik Polski, 2002-08-28

Data ostatniej modyfikacji: 08.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj