UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdradzać

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. zdradzić

1. ojczyznę

Definicja

przechodząc na stronę wroga, działać na szkodę swojego kraju, narodu, swoich sojuszników lub osób, z którymi się jest w przyjaźni

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa działalność polityczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

zdradzać kraj, ojczyznę, Polskę

Cytaty

- Liberałowie zdradzają Polskę [...]- Unia jest różowa, PC działa krok po kroku, akcje ZChN-u lecą w dół. Tylko Moczulski Polski nie sprzeda.

źródło: NKJP: Paweł Smoleński: KPN niejedno ma imię, Gazeta Wyborcza, 1993-01-02

Nasz reprezentant zdradza kraj w czasie wojny, umawia się z nieprzyjacielem! [...]

źródło: NKJP: Tomasz Nałęcz, Piotr Moszyński: Lewym okiem, Wprost, 26/12, 1999

Niemiecka marynarka wojenna zajmuje radziecki holownik na Morzu Białym. Młody, przerażony marynarz zdradza przyjaciela i zabija go na żądanie wroga.

źródło: NKJP: jp/wg: Niezwykły film o przemianie duchowej, Głos Ojca Pio, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

Składnia

Rz osobowy

zdradzać

2. ideały

Definicja

żyć lub postępować niezgodnie z jakimiś zasadami, ideałami lub wartościami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

zdradzać ideały, zasady

Cytaty

	Losem ludzi zdradzających zasady nie powinienem się [...] przejmować, bo w pewnym momencie sami będą musieli płacić swoje rachunki. źródło: NKJP: Wojciech Wanat: Rok w Monarze, 2006
	Nie dopuszczajmy do żadnej destrukcji, bo to zdrada. Kto nie buduje, ten zdradza sprawę publiczną[...] źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 03.02.1995
	[...]moje marzenie, by udowodnić sobie, że można nakręcić film w Hollywood bez kompromisu, sprzedawania siebie, zdradzania ideałów, już się spełniło. źródło: NKJP: Aleksandra Szarłat: Zosia w Hollywood, Polityka, 2007-12-27
	[...] towarzysz Wiesław, jakby się dowiedział, że Garstka jakimś partyjnym, a może pozapartyjnym kanałem [...]dotarł do Przewodniczącego Mao i opowiada mu paszkwile o Polsce zdradzającej rewolucję i wiszącej na pasku bońskich imperialistów, dostałby szału. źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Marsz Polonia, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

Składnia

Rz osobowy

zdradzać

3. tajemnicę

Definicja

mówić jakiejś osobie o czymś, co stanowi tajemnicę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Połączenia

zdradzać tajemnicę, sekret; jakieś nazwiska; plany, szczegóły czegoś

Cytaty

	Ustępujący prezydent przez ponad trzy kwadranse zdradzał nowemu najskrytsze tajemnice państwa, w tym m.in. kod uruchamiający francuską broń nuklearną. źródło: NKJP: Robert Sołtyk: Wczoraj Paryż był pełen symboli, Gazeta Wyborcza, 1995-05-18
	Słyszałem głosy kolegów, jak zdradzali moją kryjówkę robotnikom. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Nowi koalicjanci nie chcieli na razie zdradzać, kto wejdzie w skład nowego zarządu powiatu. źródło: NKJP: Rafał Palacz P.: Powtórka z koalicji, Gazeta Wrocławska, 2003-03-01
	Kiedy odgrywamy z wieży mariackiej „Barkę”, ulubioną pieśń Jana Pawła II, Rynek Główny zamiera, ludzie zatrzymują się w zadumie, jakby uczestniczyli w nabożeństwie - zdradza nam Zbigniew Ojczyk, krakowski hejnalista. źródło: NKJP: Znów się z Nim spotkaliśmy, Super Express, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

4. żonę

Definicja

nie dochowywać wierności w związku uczuciowym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego seksualność

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ktoś przyprawia rogi komuś, ktoś skacze na boki

Połączenia

zdradzać żonę, narzeczoną, partnera

Cytaty

Mężczyzna podejrzewał, że zdradza go żona i postanowił sprawdzić, co robi, kiedy on wychodzi z domu.

źródło: NKJP: (DZ): Ratujcie, to tarantula! Służby interweniują w najdziwniejszych sprawach..., Gazeta Pomorska, 2010-01-30

W dwudziestym pierwszym roku życia, u szczytu młodości i urody, Asia Lipińska dowiedziała się, że mąż zdradza ją z kobietą prawie czterdziestoletnią.

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

Składnia

Rz osobowy

zdradzać

KOGO + (z KIM)

5. głosem

Definicja

ujawniać coś niechcący

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Cytaty

	Mijałam go nie zdradzając najmniejszym ruchem twarzy, że go zauważyłam; nie uśmiechałam się. źródło: NKJP: Halina Poświatowska: Opowieść dla przyjaciela, 1967
	W Groznym paliły się domy, czołgi i ludzie. Dzielna telewizja sumiennie to pokazywała, czasem tylko zdradzając gwałtownym chybotaniem obrazu, że reporter biegł z kamerą, padał i może drżały mu ręce. źródło: NKJP: Jacek Bocheński: Wysłanie czołgów na Czeczenię miało przywrócić Jelcynowi triumfalną pozycję..., Gazeta Wyborcza, 1995-02-11
	Kobiety mówiły z nią o rzeczach błahych, domowych, sąsiedzkich, nawet drgnieniem rzęsy nie zdradzając, że wiedzą o wszystkim. źródło: NKJP: Stefan Chwin: Hanemann, 1995
	W okresie bukowiska łoś-byk zdradza głosem swoją obecność wieczorem i rano, a to daje okazję do ustalenia miejsca pobytu. źródło: NKJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

Składnia

Rz osobowy	+	zdradzać	+	CO + CZYM
Rz osobowy	+	zdradzać	+	że ZDANIE + CZYM

6. obecność

Definicja

stanowić przejaw lub oznakę czegoś

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	W każdej zbiorowości są ludzie wybitnie inteligentni. Są też tacy, których zachowania zdradzają chorobę psychiczną. źródło: NKJP: Wojciech Szymański: Bzik parlamentalny, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-07-22
	[...]pojawiła się śliczna dziewczyna, smukła jak topola, której rysy zdradzały domieszkę krwi kaukaskiej. źródło: NKJP: Marcin Wolski: Alterland, 2003
	Postanowiłem ukłonić się jej z uśmiechem, zdradzającym całkowitą obojętność. „Dzień dobry” - powiedziałem. źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997
	Gdy otworzyła mi drzwi, przeraziłam się. Była blada, podkrążone oczy zdradzały niewyspanie, a opuchnięte powieki intensywny i długi płacz. źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009
	Mój uśmiech mógł zdradzać, że siedzi we mnie kawał sceptyka, ale Zygmunt na pewno tego nie zauważył. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009
	Plecaki i części garderoby zdradzające, że wybieramy się w góry, były w walizkach. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie : wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

odpowiednik aspektowy: zdradzić

Składnia

Rz nieżywotny	+	zdradzać	+	CO
Rz nieżywotny	+	zdradzać	+	że ZDANIE

7. talent

Definicja

przejawiać jakąś cechę

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

	[...]ten rozumny i postępowy władca po kilku latach zaczął zdradzać objawy choroby umysłowej. źródło: NKJP: Marian Brandys: Z panem Biegankiem w Abisynii, 1962
	W wieku 17 lat ciągle miał problemy z poprawnym pisaniem, a jego przysyłane do teatru próby dramatyczne, pełne błędów ortograficznych i zdradzające całkowitą ignorancję autora, kwitowano drwinami. źródło: NKJP: Juliusz Kurkiewicz: Baśnie z cieniem, Polityka, 2005-03-26
	[...]z radością spogląda na syna Szymona, który zdradza talent plastyczny[...] źródło: NKJP: Malowana wieś, Dziennik Polski - Dom, 2000-06-24
	Maciek od małego zdradzał zainteresowanie piłką. źródło: NKJP: Izabela Kacprzak: Marzenia o wielkim aucie, Trybuna Śląska, 2004-05-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdradzam	zdradzamy
2 os.	zdradzasz	zdradzacie
3 os.	zdradza	zdradzają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałem +(e)m zdradzał	zdradzałam +(e)m zdradzała	zdradzałom +(e)m zdradzało	zdradzaliśmy +(e)śmy zdradzali	zdradzałyśmy +(e)śmy zdradzały
2 os.	zdradzałeś +(e)ś zdradzał	zdradzałaś +(e)ś zdradzała	zdradzałoś +(e)ś zdradzało	zdradzaliście +(e)ście zdradzali	zdradzałyście +(e)ście zdradzały
3 os.	zdradzał	zdradzała	zdradzało	zdradzali	zdradzały

bezosobnik: zdradzano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zdradzał będę zdradzać	będę zdradzała będę zdradzać	będę zdradzało będę zdradzać	będziemy zdradzali będziemy zdradzać	będziemy zdradzały będziemy zdradzać
2 os.	będziesz zdradzał będziesz zdradzać	będziesz zdradzała będziesz zdradzać	będziesz zdradzało będziesz zdradzać	będziecie zdradzali będziecie zdradzać	będziecie zdradzały będziecie zdradzać
3 os.	będzie zdradzał będzie zdradzać	będzie zdradzała będzie zdradzać	będzie zdradzało będzie zdradzać	będą zdradzali będą zdradzać	będą zdradzały będą zdradzać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdradzajmy
2 os.	zdradzaj	zdradzajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdradzałbym bym zdradzał	zdradzałabym bym zdradzała	zdradzałobym bym zdradzało	zdradzalibyśmy byśmy zdradzali	zdradzałybyśmy byśmy zdradzały
2 os.	zdradzałbyś byś zdradzał	zdradzałabyś byś zdradzała	zdradzałobyś byś zdradzało	zdradzalibyście byście zdradzali	zdradzałybyście byście zdradzały
3 os.	zdradzałby by zdradzał	zdradzałaby by zdradzała	zdradzałoby by zdradzało	zdradzaliby by zdradzali	zdradzałyby by zdradzały

bezosobnik: zdradzano by

bezokolicznik: zdradzać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zdradzając

gerundium: zdradzanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdradzanie	zdradzania
D.	zdradzania	zdradzań
C.	zdradzaniu	zdradzaniom
B.	zdradzanie	zdradzania
N.	zdradzaniem	zdradzaniami
Ms.	zdradzaniu	zdradzaniach
W.	zdradzanie	zdradzania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zdradzający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzająca
D.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającego	zdradzającej
C.	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającemu	zdradzającej
B.	zdradzającego	zdradzającego	zdradzający	zdradzające	zdradzającą
N.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającą
Ms.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzający	zdradzający	zdradzające	zdradzające
D.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających
C.	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym	zdradzającym
B.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzające
N.	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi	zdradzającymi
Ms.	zdradzających	zdradzających	zdradzających	zdradzających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdradzany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdradzany	zdradzany	zdradzany	zdradzane	zdradzana
D.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanego	zdradzanej
C.	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanemu	zdradzanej
B.	zdradzanego	zdradzanego	zdradzany	zdradzane	zdradzaną
N.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzaną
Ms.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdradzani	zdradzani	zdradzane	zdradzane
D.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych
C.	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym	zdradzanym
B.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzane
N.	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi	zdradzanymi
Ms.	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych	zdradzanych

Składnia

Rz osobowy

zdradzać

Data ostatniej modyfikacji: 02.12.2014