UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wasal

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wasal
 wasale
 ndepr
wasale
 depr
D. wasala
 wasali
C. wasalowi
 wasalom
B. wasala
 wasali
N. wasalem
 wasalami
Ms. wasalu
 wasalach
W. wasalu
 wasale
 ndepr
wasale
 depr

Pochodzenie

łac. śred. vassallus

1. w ustroju feudalnym

Definicja

osoba, która złożyła hołd seniorowi i tym samym zobowiązała się do służby na jego rzecz w zamian za otrzymanie pewnych korzyści

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lennik
antonimy:  senior

Połączenia

  • wierny wasal; wasal książęcy, królewski
  • wasal króla, księcia, sułtana
  • wasale i seniorzy
  • być, stać się, stawać się wasalem

Cytaty

W lokalnej twierdzy ataki Turków odpierał piętnastowieczny bohater narodowy Albanii Jerzy Kastriota Skanderbeg [...]. Wzięty w dzieciństwie do niewoli, był wasalem sułtana i wsławił się niezwykłą walecznością.

źródło: NKJP: Ewa Wozińska: Oto Albania, Gazeta Poznańska, 2004-11-06

Złożone ręce były jednym z elementów ceremonii przyznawania lenna. Wasal chcący otrzymać ziemię musiał ze złożonymi rękami podejść do pana – to zewnętrzny znak poddaństwa.

źródło: NKJP: Pocałunki w czasie mszy, Dziennik Bałtycki, 2004-01-25

Wasal miał obowiązek dochować wierności seniorowi, służyć mu radą i brać udział w jego wyprawach wojennych. Senior zobowiązywał się bronić i wspierać swego wasala.

źródło: NKJP: Seniorzy i wasale, Dziennik Bałtycki, 2005-01-04

[...] stosunki pomiędzy władcą a poddanymi miały określony ceremonialny porządek, czego chyba najwłaściwszym przykładem może być akt lenny nadawany wasalowi przez seniora.

źródło: NKJP: Internet

Dla pomnożenia swego stanu posiadania ziemi senior zainteresowany był w pozyskaniu jak największej liczby wasali zabezpieczonych materialnie i dobrze uzbrojonych.

źródło: Jakub Banaszkiewicz: Państwo i partia w systemie kapitalistycznym, 1972

Składnia

bez ograniczeń + wasal +
(KOGO)

2. Zachodu

Definicja

książk.  pejorat. 
człowiek lub rząd jakiegoś kraju nieoficjalnie spełniający żądania innych lub rządu innego kraju w zamian za otrzymanie pewnych korzyści

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • wasal Europy, Moskwy, Zachodu
  • rola wasala
  • być, stać się, stawać się wasalem

Cytaty

Połowa rodzin z trudem wiąże koniec z końcem, bezrobocie rośnie. Polska zaś już stała się wasalem Zachodu, tak jak kiedyś była wasalem Moskwy.

źródło: NKJP: Forum czytelników, Gazeta Poznańska, 2003-03-26

Na przełomie XX i XXI w. kapitalista stał się (poza nielicznymi wyjątkami) wasalem menedżera wielkiej korporacji, który sam formalnie niewiele posiada, ale dysponuje korporacyjną potęgą. Podobnie jak feudałowie stawali się w XI i XII w. wasalami formalnie ubogich, a faktycznie potężnych bogactwami Kościoła biskupów i opatów.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Zakony kapitalizmu, Polityka, 2009-05-23

Eliminacja nomenklatury partyjnej miała w 1980 r. usunąć jedną z przyczyn kryzysu [...]. Nomenklaturę zastąpiła klasa polityczna i jej wasale - raczej nisko wykwalifikowana urzędnicza armia.

źródło: NKJP: Jerzy Piekarczyk: Mózg albo pięść, Gazeta Krakowska, 2004-03-12

[...] Węgrom, Rumunii i Bułgarii przypadła rola wasali Niemiec.

źródło: Janusz Stefanowicz: Rzeczypospolitej pole bezpieczeństwa. 1993

Spolszczony latynizm, czyli „polonizm”, wyobcował Polskę ze Słowiańszczyzny, zniszczył w niej słowiańską wspólnotę gminną, uczynił z Polaków wiernych wasali Zachodu [...].

źródło: Andrzej Walicki: Rosja, katolicyzm i sprawa polska, 2002

Składnia

bez ograniczeń + wasal +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 27.04.2020
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN