Chronologizacja
W postaci: basan
Inne znaczenie: 'wanna, wielka misa kamienna'
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | basen |
baseny |
|
| D. | basenu |
basenów |
|
| C. | basenowi |
basenom |
|
| B. | basen |
baseny |
|
| N. | basenem |
basenami |
|
| Ms. | basenie |
basenach |
|
| W. | basenie |
baseny |
Pochodzenie
fr. bassin
1. pływalnia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport miejsca związane ze sportem
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Połączenia
- basen kąpielowy, leczniczy, pływacki, rehabilitacyjny, rekreacyjny, sportowy; cieplicowy, geotermalny, solankowy, termalny; hotelowy, miejski, ogrodowy, przydomowy; głęboki, płytki; owalny; długi, krótki; duży, mały, niewielki, ogromny, olbrzymi, wielki; nowoczesny; kryty, odkryty, otwarty; gminny, miejscowy, prywatny, publiczny, szkolny; olimpijski basen
- basen dla dzieci
- basen ze zjeżdżalnią
- basen i brodzik, basen i hala sportowa, basen i korty (tenisowe), basen i lodowisko, basen i sauna, basen i siłownia; baseny i boiska, baseny i kąpieliska
- brzeg, dno, krawędź; długość, głębokość; modernizacja, przebudowa, remont basenu; kompleks basenów
- bilet (wstępu), karnet, wejściówka, wstęp; klapki, kąpielówki na basen
- dom, hotel, rezydencja, willa z basenem
- boisko przy basenie; ćwiczenia, zajęcia; kąpiel w basenie
- budować, wybudować, zbudować; wyremontować basen
- skoczyć, wskoczyć do basenu; korzystać, skorzystać z basenu
- chodzić, iść, jechać, pojechać, pójść; zapisać się na basen
- utonąć na basenie; pływać, popływać, trenować; kąpać się, pływać; utonąć w basenie
Cytaty
|
Założenie jest takie, że raz na dwa tygodnie uczniowie będą korzystać z basenu w ramach lekcji wychowania fizycznego. źródło: NKJP: W. Dziczkiewicz: Jak ryba w wodzie, Tygodnik Ciechanowski, 2006-09-13 |
|
|
Gdyby można było trenować na basenie dwukrotnie dłuższym, postępy pływaczki byłyby większe. źródło: NKJP: MiR: Najlepsza w kraju wśród rówieśniczek, Nowiny Raciborskie, 2007-04-24 |
|
|
Każdy gość hotelowy, wraz z kluczem do pokoju, będzie otrzymywał bezpłatną wejściówkę na basen. źródło: NKJP: Gwiazdki nad Bochnią, Dziennik Polski, 2001-06-08 |
|
|
Po krótkiej, porannej sesji inauguracyjnej uczestnicy konferencji mieli do czwartej po południu czas wolny. Niektórzy kontynuowali obrady w nieformalnych grupach roboczych, ale większość po prostu wyległa na basen i plażę. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K., 2006 |
|
|
Dawno temu, w Blackpool, a więc podczas wakacji, odważył się i skoczył z pięciometrowej trampoliny do basenu, głębokiego – jak zaświadczała blaszana tablica – na dziesięć jardów. źródło: NKJP: Piotr Siemion: Niskie łąki, 2000 |
2. zbiornik wody
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | zbiornik |
Połączenia
- basen chrzcielny; przeciwpożarowy
- basen fontanny
Cytaty
|
Reaktor stoi na ogromnym stalowym stole. Razem z nim zatopiony jest w głębokim basenie. Woda ma go chłodzić i powstrzymywać promieniowanie. źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Doświadczenie krytyczne, Gazeta Wyborcza, 1992-11-26 |
|
|
Wydry buszują po basenach zarybieniowych, wyrządzając niemałe szkody. Nie odstrasza ich nawet pies Aza, ani specjalne olinowanie. źródło: NKJP: Wielkie zarybianie, Dziennik Polski, 2002-12-04 |
|
|
W korkach, olbrzymich kolejkach przed kasami i basenami z karpiami oraz w poszukiwaniu wolnego miejsca parkingowego przed kieleckim hipermarketami - tak wielu z nas spędziło ostatni przedświąteczny weekend. źródło: NKJP: /mił/: Przedświąteczny tłok, Echo Dnia, 2005-12-19 |
|
|
Kardynalnym błędem Państwowej Inspekcji Sanitarnej było tolerowanie przez dwadzieścia kilka lat mieszania mleka różnych klas, o różnym stopniu zanieczyszczenia, w basenach zlewni mleka. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 21. posiedzenia Senatu RP w dniu 12 września 1992 r. |
|
|
Patrzyli z niedowierzaniem, jak staję na murku okalającym basen fontanny i wyciągam zębami zawleczkę drugiego granatu. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008 |
3. Morza Śródziemnego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | akwen |
Połączenia
- basen Bałtyku, Morza Bałtyckiego, Morza Czarnego, Morza Czerwonego, Morza Kaspijskiego, Morza Śródziemnego...; Oceanu Indyjskiego, Oceanu Spokojnego; Zatoki Adeńskiej, Zatoki Gwinejskiej, Zatoki Meksykańskiej, Zatoki Perskiej...
- południowa, wschodnia, zachodnia część; kraje, państwa; rejon, tereny basenu jakiegoś morza
- wpływać do basenu jakiegoś morza
- występować w basenie jakiegoś morza
Cytaty
|
Po przepłynięciu trzech oceanów, we wrześniu 1999 roku, zaatakowany przez piratów somalijskich, zaginął w basenie Zatoki Adeńskiej. źródło: NKJP: Poświęcona Krzysztofowi Zabłockiemu, Dziennik Polski, 2002-09-18 |
|
|
Przecierając szlaki dla statków wyładowanych towarami, kartagińscy kupcy - mijając Słupy Heraklesa - odważyli się wypłynąć poza granice basenu Morza Śródziemnego. źródło: NKJP: Rodziła się dwa razy, Dziennik Polski, 2001-08-25 |
|
|
Czeczeńcy mają archiwa Groźnieńskiego Instytutu Naftowego, zawierające dokładną dokumentację pokaźnych złóż ropy i gazu na Kaukazie i w basenie Morza Kaspijskiego. źródło: NKJP: Jacek Pawlicki: Kupimy ropę od czeczeńców?, Gazeta Wyborcza, 1996-12-21 |
|
|
W basenie Oceanu Indyjskiego są fale i zatoki, ale nie zdarza się tsunami, przynajmniej na taką skalę - a to, rzecz jasna, usypia czujność. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Trzy fale tsunami, prasa |
|
|
Europejskie choroby zdziesiątkowały populację Indian zarówno na wyspach basenu Morza Karaibskiego, jak i na kontynencie północnoamerykańskim. źródło: Internet |
Składnia
|
+ | basen | + |
CZEGO
|
4. kraje
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia zbiorniki wodne
Połączenia
- basen Morza Bałtyckiego, Morza Śródziemnego; Oceanu Atlantyckiego, Oceanu Indyjskiego, Oceanu Spokojnego
- cywilizacja, kultura basenu jakiegoś morza
- dominacja w basenie jakiegoś morza
- pochodzić z basenu jakiegoś morza
Cytaty
|
O konfliktach w Górnym Karabachu i Bośni oraz w ogóle o sytuacji w basenie Morza Czarnego rozmawiają w Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Rosji [...] i Turcji [...]. źródło: NKJP: Górny Karabach, Gazeta Wyborcza, 1993-08-23 |
|
|
Po raz pierwszy bowiem w historii tego turnieju zdarzyło się, że w finale zagrały dwa zespoły z basenu Morza Śródziemnego. źródło: NKJP: Zasłużony sukces Tunezji, Dziennik Polski, 2004-02-17 |
|
|
Problem w tym, że choć basen Oceanu Indyjskiego (zwłaszcza Indie i Pakistan) nie jest wolny od kataklizmów geofizycznych - powodzi, tajfunów, huraganów - to jednak do tej pory nie było tam podmorskiego trzęsienia ziemi. źródło: NKJP: Adam Szostkiewicz: Trzy fale tsunami, prasa |
|
|
W sytuacji, kiedy Stany rzeczywiście wpadłyby w recesję, cały basen Pacyfiku będzie miał kłopoty. Zresztą pierwsze oznaki takich problemów są już odczuwalne. źródło: Internet |
Składnia
|
|
+ | basen | + |
CZEGO
|
5. w porcie
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport wodny
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | akwen |
Połączenia
- basen portowy; jachtowy, rybacki, żeglarski
- basen portu
- nabrzeże basenu
- cumować, zacumować w basenie
Cytaty
|
Gdy „Kościuszko” znalazł się w basenie portu i podszedł do dogodnego nabrzeża, kapitan głosem nie znoszącym sprzeciwu rozkazał Bogu winnym, przygodnym Arabom, stojącym w tym miejscu, przyjąć cumy i posłusznie założyć na pachołki. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Szaman morski, 1985 |
|
|
W 1987 r. „Heweliusz” przewrócił się podczas manewrów w basenie w Ystad. Ponadto siedem razy wszedł na nabrzeże w portach, dwukrotnie miał kolizję z kutrami rybackimi. źródło: NKJP: Grażyna Murawska: Prawda ukryta pod wodą, Gazeta Wyborcza, 1996-01-27 |
|
|
Prawdopodobnie w basenie jest jeszcze pięć takich min, ale wciąż trwają prace przy oczyszczaniu portu. źródło: NKJP: Wojenna mina, Gazeta Wyborcza, 1997-10-23 |
|
|
Port posiadał trzy baseny. Pierwszy wybudowano podczas kanalizacji Odry w latach 1891-95. Jego rozmiary to 500 m długości i 50 m szerokości. źródło: Internet |
|
|
Basen wschodni stanowi pasażersko-towarową część portu, zachodni (oddalony ok. 300 m na zachód) eksploatują rybacy. źródło: Internet |
6. dla chorych
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie leki i sposoby leczenia, zabiegi, sprzęty medyczne
Połączenia
- basen sanitarny
- kaczka i basen
- podać, podsunąć, przynieść, zanieść komuś basen; zabrać basen
- poprosić o basen
Cytaty
|
Pielęgniarki przychodziły i pytały o samopoczucie. Z uśmiechem wykonywały wszelkie czynności od podania basenu, zmiany pościeli po mycie. źródło: NKJP: Rodzić po ludzku, Gazeta Wyborcza, 1994-12-22 |
|
|
Kiedy była salową, nazywano ją „księżniczką z kaczką”. Bo paradowała po szpitalnych korytarzach w butach na niebotycznych obcasach z kaczką lub basenem w rękach. źródło: NKJP: M. Rutkowska: Katarzyna Grochola: Polska Bridget Jones, Tygodnik Ciechanowski, 2002-03-24 |
|
|
Znajomi przychodzili, ale ich nie poznawał, taki był nieprzytomny. Ledwo się poruszyć potrafił i grymasem twarzy dawał znać, żeby przynieśli basen albo kaczkę. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
|
|
Całą noc przychodziły do mnie pielęgniarki. Dostały zalecenie, że mają mnie obserwować. Nie mogłam wstawać, więc musiałam często prosić o basen. źródło: Internet |
|
|
Co dzień rano przed obchodem i pod wieczór wpadali do mnie synowie, aby nieco mnie unieść i podsunąć basen. źródło: Internet |