UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

rozgryźć

Chronologizacja

SJPXVII, STR: rozgryść, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

ogsł. *orz-gryzti 'gryząć, rozdzielić na kawałki, części'

Zob.  gryźć 

1. zębami

Definicja

gryząc, zmiażdżyć coś zębami i rozdzielić na części

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozkąsić

Połączenia

  • rozgryziona warga, rozgryzione ziarnko

Cytaty

Kelner bez pytania postawił przed radcą kryminalnym kufel piwa [...] i galaretkę z kurczaka ozdobioną wianuszkiem grzybków w occie. Mock nabił na widelec trzęsącą się żelatynową kostkę i rozgryzł chrupiącą skórkę bułki.

źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003

Jednego od razu złapali, bo zamiast uciekać to skoczył do wody i żłopał bez opamiętania. Podobno rozgryzł rurkę ze strychniną, ale strychnina była stęchła i od tego taka gorycz mu się do ust rzuciła!

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk. Opowiadania starej daty, 2003

Gdziekolwiek wędrowałem, po jakich kontynentach, zawsze twarzą byłem zwrócony do Rzeki. Czując aromat i smak rozgryzionej białoczerwonej soczystości ajeru.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Poezje wybrane, 1996

Czosnek to ma do siebie, że póki na stole - pachnie i nęci, ale gdy już zjedzony - zapach wydziela zgoła nieprzyjemny. Domowe sposoby na jego złagodzenie, jak: rozgryźć kilka ziaren kawy, zżuć trochę naci pietruszki, zjeść jabłko załatwiają sprawę tylko częściowo.

źródło: NKJP: Francuski notes: 40 ząbków w kurczaku, Dziennik Polski, 2003-02-15

Oddech jej pachniał rozgryzionymi ziarnkami anyżku i alkoholem.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1994

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryzę
 rozgryziemy
2 os. rozgryziesz
 rozgryziecie
3 os. rozgryzie
 rozgryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłem
+(e)m rozgryzł
 rozgryzłam
+(e)m rozgryzła
 rozgryzłom
+(e)m rozgryzło
 rozgryźliśmy
+(e)śmy rozgryźli
 rozgryzłyśmy
+(e)śmy rozgryzły
2 os. rozgryzłeś
+(e)ś rozgryzł
 rozgryzłaś
+(e)ś rozgryzła
 rozgryzłoś
+(e)ś rozgryzło
 rozgryźliście
+(e)ście rozgryźli
 rozgryzłyście
+(e)ście rozgryzły
3 os. rozgryzł
 rozgryzła
 rozgryzło
 rozgryźli
 rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryźmy
2 os. rozgryź
 rozgryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłbym
bym rozgryzł
 rozgryzłabym
bym rozgryzła
 rozgryzłobym
bym rozgryzło
 rozgryźlibyśmy
byśmy rozgryźli
 rozgryzłybyśmy
byśmy rozgryzły
2 os. rozgryzłbyś
byś rozgryzł
 rozgryzłabyś
byś rozgryzła
 rozgryzłobyś
byś rozgryzło
 rozgryźlibyście
byście rozgryźli
 rozgryzłybyście
byście rozgryzły
3 os. rozgryzłby
by rozgryzł
 rozgryzłaby
by rozgryzła
 rozgryzłoby
by rozgryzło
 rozgryźliby
by rozgryźli
 rozgryzłyby
by rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono by

bezokolicznik: rozgryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozgryzłszy

gerundium: rozgryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozgryziony

Składnia

bez ograniczeń + rozgryźć +
CO

2. problem

Definicja

pot. 
rozwiązać problem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozkąsić

Połączenia

  • rozgryźć problem, tajemnicę, tajniki czegoś, zagadkę
  • nie móc, nie potrafić, nie umieć rozgryźć czegoś; próbować, starać się, usiłować rozgryźć coś; nie udało się komuś rozgryźć czegoś
  • niełatwy, trudny do rozgryzienia

Cytaty

Bez kluczyka nie da się więc uruchomić auta, nawet jeśli złodziej zdołałby rozgryźć tajniki elektronicznego zabezpieczenia.

źródło: NKJP: Andrzej Kublik: Gazeta Wyborcza, 1997-02-21

Drugiego dnia niosłem do domu drukarkę, załatwił ją Jacek, mieliśmy wtedy pracować nad rozgryzieniem zabezpieczeń jakieś gry, by móc ją sprzedawać na giełdzie komputerowej.

źródło: NKJP: Marek Bukowski: Wysłannik szatana, 1999

Stadler podał się do dymisji, a dziennikarze zastanawiali się, co spowodowało nagły spadek zaufania, próbując równocześnie rozgryźć, kto będzie nowym kapitanem.

źródło: NKJP: Tomasz Surdel: Gazeta Wyborcza, 1992=12-03

Nie udało nam się rozgryźć najsłodszej tajemnicy firmy, czyli ile wynoszą długi Lotu.

źródło: NKJP: Paweł Rożyński, Gazeta Wyborcza,1995-03-30

[...] anonimową skargę w sprawie zanieczyszczenia rzeczki otrzymali już na przełomie listopada i grudnia. - Nie udało się nam rozgryźć, co zatruwa Piskorzeniec.

źródło: NKJP: Wioletta Wojtkowiak: Potok zatruty ściekami, Echo Dnia, 2007-02-02

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryzę
 rozgryziemy
2 os. rozgryziesz
 rozgryziecie
3 os. rozgryzie
 rozgryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłem
+(e)m rozgryzł
 rozgryzłam
+(e)m rozgryzła
 rozgryzłom
+(e)m rozgryzło
 rozgryźliśmy
+(e)śmy rozgryźli
 rozgryzłyśmy
+(e)śmy rozgryzły
2 os. rozgryzłeś
+(e)ś rozgryzł
 rozgryzłaś
+(e)ś rozgryzła
 rozgryzłoś
+(e)ś rozgryzło
 rozgryźliście
+(e)ście rozgryźli
 rozgryzłyście
+(e)ście rozgryzły
3 os. rozgryzł
 rozgryzła
 rozgryzło
 rozgryźli
 rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryźmy
2 os. rozgryź
 rozgryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłbym
bym rozgryzł
 rozgryzłabym
bym rozgryzła
 rozgryzłobym
bym rozgryzło
 rozgryźlibyśmy
byśmy rozgryźli
 rozgryzłybyśmy
byśmy rozgryzły
2 os. rozgryzłbyś
byś rozgryzł
 rozgryzłabyś
byś rozgryzła
 rozgryzłobyś
byś rozgryzło
 rozgryźlibyście
byście rozgryźli
 rozgryzłybyście
byście rozgryzły
3 os. rozgryzłby
by rozgryzł
 rozgryzłaby
by rozgryzła
 rozgryzłoby
by rozgryzło
 rozgryźliby
by rozgryźli
 rozgryzłyby
by rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono by

bezokolicznik: rozgryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozgryzłszy

gerundium: rozgryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozgryziony

Składnia

bez ograniczeń + rozgryźć +
CO
bez ograniczeń + rozgryźć +
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE

3. człowieka

Definicja

pot. 
poznać prawdziwe motywy czyjegoś postępowania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:  rozkąsić

Połączenia

  • nie można, nie móc, nie umieć, próbować rozgryźć kogoś
  • trudno kogoś rozgryźć

Cytaty

? - Janka do tej pory nie rozgryzłem. Myślę jednak, że próbuje on wygrać jak najwięcej dla siebie.

źródło: NKJP: Włodzimierz Knap, Samotni i przepracowani, Dziennik Polski 2003-03-05

Co mi tam. Jak powiem prawdę i tak nie uwierzy. - Właściwie - zaczynam - ma pan rację, panie doktorze. Chirurg jest wyraźnie zadowolony: rozgryzł człowieka.

źródło: NKJP: Ewa Winnicka, Gazeta Wyborcza, 1995-12-04

Kloss obserwował go uważnie. Nie umiał rozgryźć tego człowieka. Chwilami mu ufał, chwilami wydawał mu się szczególnie podejrzany.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 2000

Jednak gdyby okazało się, że fałszowała podpisy, to w niczym nie zmniejszałoby to jej kwalifikacji, by wykrywać matactwa innych - podejrzewam, że oszust łatwiej nawet rozgryzie innego oszusta...

źródło: NKJP: Cham musi odejść, Dziennik Polski, 2003-11-28

Tyle czasu się znamy, a nie umiem cię rozgryźć; przecież ty nie jesteś zły i prymitywny, więc dlaczego? Chodziło jej o to, dlaczego tak, a nie inaczej postąpiłem z Magdą [...].

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryzę
 rozgryziemy
2 os. rozgryziesz
 rozgryziecie
3 os. rozgryzie
 rozgryzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłem
+(e)m rozgryzł
 rozgryzłam
+(e)m rozgryzła
 rozgryzłom
+(e)m rozgryzło
 rozgryźliśmy
+(e)śmy rozgryźli
 rozgryzłyśmy
+(e)śmy rozgryzły
2 os. rozgryzłeś
+(e)ś rozgryzł
 rozgryzłaś
+(e)ś rozgryzła
 rozgryzłoś
+(e)ś rozgryzło
 rozgryźliście
+(e)ście rozgryźli
 rozgryzłyście
+(e)ście rozgryzły
3 os. rozgryzł
 rozgryzła
 rozgryzło
 rozgryźli
 rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. rozgryźmy
2 os. rozgryź
 rozgryźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. rozgryzłbym
bym rozgryzł
 rozgryzłabym
bym rozgryzła
 rozgryzłobym
bym rozgryzło
 rozgryźlibyśmy
byśmy rozgryźli
 rozgryzłybyśmy
byśmy rozgryzły
2 os. rozgryzłbyś
byś rozgryzł
 rozgryzłabyś
byś rozgryzła
 rozgryzłobyś
byś rozgryzło
 rozgryźlibyście
byście rozgryźli
 rozgryzłybyście
byście rozgryzły
3 os. rozgryzłby
by rozgryzł
 rozgryzłaby
by rozgryzła
 rozgryzłoby
by rozgryzło
 rozgryźliby
by rozgryźli
 rozgryzłyby
by rozgryzły

bezosobnik: rozgryziono by

bezokolicznik: rozgryźć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: rozgryzłszy

gerundium: rozgryzienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: rozgryziony

Składnia

bez ograniczeń + rozgryźć +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 23.12.2010
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN