UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gość

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *gostь 'przybysz, obcy; osoba przybyła w odwiedziny, zaproszona w gościnę'

1. ojca

Definicja

osoba, która odwiedza kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

antonimy:

gospodarz

Połączenia

drogi, miły, znakomity, znamienity; niezwykły; mile widziany, oczekiwany; specjalny, ważny; niechciany, nieoczekiwany, niepożądany, nieproszony, niespodziewany, niezapowiedziany; częsty, rzadki, stały; spóźniony, przypadkowy, wieczorny; zagraniczny; dostojny, honorowy, oficjalny, szanowny; mój, nasz gość
gość ojca, firmy; prezydenta, rządu
gość z Afryki, z Ameryki..., z Anglii, z Francji, z Niemiec..., z Gdańska, z Katowic, z Krakowa...
gość i gospodarz, goście i rodzice, goście i rodzina, goście i przyjaciele
spojrzenia, twarze gości
kolacja, obiad, przyjęcie; łóżko dla gości
dom pełen gości
goście przyjechali/przyjeżdżają, przyszli/przychodzili; pukali; zajęli/zajmowali miejsca, zasiedli do stołu/za stołem; pożegnali się, wyszli/wychodzą
podać/podawać; pokazać coś; dziękować gościom
mieć/miewać; zaprosić/zapraszać; oczekiwać, spodziewać się; bawić, obsłużyć/obsługiwać, podejmować, przyjąć/przyjmować, zabawiać; przedstawić, przywitać, witać; pożegnać; odprowadzić, odwozić; oprowadzić, poprowadzić, prowadzić, zaprowadzić, wprowadzić; poprosić, przeprosić; obrażać gościa
być/bywać gościem u kogoś
przygotować coś dla gości, wrócić do gości
czekać, oczekiwać na gości
rozmawiać z gośćmi

Cytaty

	Mam gościa. Nocuje u mnie koleżanka z Radia. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966
	Moi goście patrzyli na półki i zachwycali się, jaki mam piękny księgozbiór. źródło: NKJP: Janusz Miliszkiewicz: Przygoda bycia Polakiem, 2007
	- Dlaczego tak potraktowałeś naszego gościa? -spytała, starając się zachować spokój. Wzruszył ramionami. - To jest twój gość, ja jej nie zapraszałem. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Powrót do Lwowa, 2008
	Lama, nie przerywając kręcenia bębenka modlitewnego, bawił gości rozmową. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tajemnicza wyprawa Tomka, 1963
	Nie mam jednak czasu na osobiste odwiedziny, bo wprosił się do mnie gość nieoczekiwany, ale nad wyraz miły - na obiad i długie popołudnie. źródło: NKJP:Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gość	goście	ndepr
M.	gość	goście	depr
D.	gościa	gości
C.	gościowi	gościom
B.	gościa	gości
N.	gościem	gośćmi
Ms.	gościu	gościach
W.	gościu	goście	ndepr
W.	gościu	goście	depr

Składnia

	+	gość	+	(KOGO) + (SKĄD)
	+	gość	+	(CZYJ)

2. zjazdu

Definicja

osoba, która została zaproszona dokądś i jest uczestnikiem czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja uroczystości i święta

Relacje znaczeniowe

antonimy:

gospodarz

Połączenia

honorowy, oficjalny, specjalny gość; weselni, zaproszeni; zgromadzeni goście
gość debaty, festiwalu, imprezy, konferencji, kongresu, spotkania, targów, uroczystości, wernisażu, zjazdu; programu, wieczoru; radia Zet, Sygnałów Dnia
goście z Europy, z Polski; z (całego) kraju, świata; z Zachodu, z zagranicy
goście i dziennikarze, goście i gospodarze, goście i koledzy, goście i mieszkańcy, goście i nauczyciele, goście i prelegent, goście i publiczność, goście i uczestnicy festiwalu, konferencji..., goście i uczniowie
grupka, tłum; lista; nazwiska gości
hotel, miejsce; apartamenty, pokoje; parking; fotele, krzesła, ławy; atrakcje; kawa, poczęstunek; zaproszenia dla gości; pytanie do gościa
rozmowa, spotkanie z gościem; dyskusja z gośćmi
pełen gości
goście przyjechali/przyjeżdżają, przyszli/przychodzili; zajęli/zajmowali miejsca, zasiedli do stołu/za stołem; ruszyli/ruszają do tańca, do walca...; pożegnali się, wyszli/wychodzą, rozeszli się
dziękować gościom
mieć/miewać; zaprosić/zapraszać; oczekiwać, spodziewać się; bawić, obsłużyć/obsługiwać, podejmować, przyjąć/przyjmować, zabawiać; przedstawić, przywitać, witać; pożegnać; odprowadzić, odwozić; oprowadzić, poprowadzić, prowadzić, zaprowadzić, wprowadzić; poprosić, przeprosić; obrażać gości
przemówić/przemawiać, zwrócić się/zwracać się do gości
czekać, oczekiwać na gości

Cytaty

	Honorowym gościem uroczystości był Ryszard Kaczorowski, ostatni prezydent RP na uchodźstwie. źródło: NKJP: J. Szymańska: Wierni zjechali do Tumu, Dziennik Łódzki, 2007-06-25
	Goście konferencji tuż przed sesją naukową, o godz. 9.15 złożą kwiaty na grobie prof. gen. Elżbiety Zawackiej na cmentarzu św. Jerzego. źródło: NKJP: (WG): Toruń: Pamiętamy o Elżbiecie Zawackiej, legendarnej kurierce AK, Gazeta Pomorska, 2009-11-02
	Tym razem gościem programu Ekstra Fart będzie znakomita aktorka filmowa i teatralna, Bożena Dykiel. źródło: NKJP: ELKA: Spotkanie z Bożeną Dykiel, Gazeta Poznańska, 2003-06-30
	7 października na Międzynarodowych Targach Książki we Frankfurcie Ryszard Kapuściński będzie specjalnym gościem dyskusji „Jeden Autor, Piętnaście Krajów”. źródło: NKJP: Z Ryszardem KapuŚcińskim Rozmawia Weronika Kostyrko: Globalni wieśniacy, Gazeta Wyborcza, 1994-10-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gość	goście	ndepr
M.	gość	goście	depr
D.	gościa	gości
C.	gościowi	gościom
B.	gościa	gości
N.	gościem	gośćmi
Ms.	gościu	gościach
W.	gościu	goście	ndepr
W.	gościu	goście	depr

Składnia

gość

(KOGO/CZEGO) + (SKĄD)

3. hotelu

Definicja

osoba, która przybywa do jakiegoś miejsca, żeby skorzystać ze świadczonych tam usług

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny urlop i wypoczynek

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny rozrywka

Połączenia

częsty, stały gość; hotelowi; pijani goście
gość baru, hotelu, kasyna, kawiarni, klubu, muzeum, pensjonatu, pubu, restauracji; miasta; czatu, serwisu, strony WWW
goście i pracownicy, goście i personel, goście i turyści
napiwki od gości
goście bawią się; odwiedzają, opuścili/puszczają knajpy, restaurację..., rozeszli się
czekać, oczekiwać na gości; dbać o gości

Cytaty

	[...] stałem się [...] codziennym gościem w barze kawowym na Wspólnej. źródło: NKJP: Jan Brzechwa: Opowiadania drastyczne, 1966
	Mieszkał przed panem w tym mieszkaniu bardzo długo. Przez ostatnie lata był częstym gościem szpitala psychiatrycznego... źródło: NKJP: Piotr Zaremba: Plama na suficie, 2004
	Powinien teraz pójść do domu i zasnąć spokojnie przy żonie, ale coś go trzymało w tym lokalu, gdzie był jedynym gościem. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Głowa Minotaura, 2009
	[...]siedząc nadal w kuchni, raczyłem swoim towarzystwem Martę oraz dwie kucharki, które przyszły przygotowywać obiad dla gości pensjonatu. źródło: NKJP: Radosław Milczarek: Formelana, 2010
	Wieczór już dawno zapadł, siedzieli nad kawą. Niezauważalnie restauracja wypełniła się gośćmi. źródło: NKJP: Czesław Karkowski: Kamienna drabina, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gość	goście	ndepr
M.	gość	goście	depr
D.	gościa	gości
C.	gościowi	gościom
B.	gościa	gości
N.	gościem	gośćmi
Ms.	gościu	gościach
W.	gościu	goście	ndepr
W.	gościu	goście	depr

Składnia

gość

(CZEGO)

4. sympatyczny

Definicja

pot.

mężczyzna, którego mówiący bliżej nie zna

Noty o użyciu

W funkcji M. lp bywa używana forma równokształtna z W. lp, np. Jakiś gościu mnie zaczepił na korytarzu .

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka płeć

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

facet, mężczyzna

Połączenia

dziwny; inteligentny; fajny, miły, porządny, równy, sympatyczny; tajemniczy gość
jeden gość
gość z brodą
być jakimś gościem

Cytaty

	Znam jednego gościa z Litwy - powiedział gitarzysta i uśmiechnął się. - Grywał na cymbałach. źródło: NKJP: Tomasz Konatkowski: Nie ma takiego miasta, 2010
	- „Józef Tkaczuk”? - mruknął Robert, odwracając się w stronę wyjścia. - Skądś znam gościa. źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005
	Wyglądasz mi na inteligentnego gościa, który umie wyczyścić tenisówki. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Kuracja, 1998
	Był ogromnie zaskoczony, gdy podszedłem do niego po meczu i przedstawiłem się. [...] Bardzo fajny z niego gość, naprawdę. źródło: NKJP: Mariusz Biel: DUŻO MUSI SIĘ ZMIENIĆ, Sztafeta, 26, 2005
	Co będzie, jeśli ktoś ze środka tłumu, jakiś anonimowy gość, rzuci twardym przedmiotem, zrani kogoś i wywoła bójkę [...]? źródło: NKJP: Marcin Przybyłek: Gamedec. Zabaweczki. Błyski, Esensja, 2008-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gość	goście	ndepr
M.	gość	goście	depr
D.	gościa	gości
C.	gościowi	gościom
B.	gościa	gości
N.	gościem	gośćmi
Ms.	gościu	gościach
W.	gościu	goście	ndepr
W.	gościu	goście	depr

Inne uwagi

W funkcji M. lp bywa używana forma równokształtna z W. lp, np. Jakiś gościu mnie zaczepił na korytarzu

Frazeologizmy

ktoś jest gościem w domu
ktoś jest rzadkim gościem w domu
nieproszony gość
w gości
w goście
w gościach
z czym do gościa
z czym do gości

Przysłowia

Gość w dom, Bóg w dom

Gość i ryba na trzeci dzień cuchną
Ryba i gość po trzech dniach śmierdzą
Gość nie w porę gorszy (od) Tatarzyna
Gość nie w porę gorzej Tatarzyna
Gość i ryba trzeciego dnia cuchnie
Gość i ryba na trzeci dzień cuchną
Ryba i gość po trzech dniach śmierdzą

Data ostatniej modyfikacji: 02.01.2014