UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

słoneczko

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł

Pochodzenie

Zob. słońce

1. ekspresywnie

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

1.a na niebie

Definicja

ekspresywnie o słońcu - ciele niebieskim widocznym nad Ziemią

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

Połączenia

  • czerwone; majowe, wiosenne; naturalne, piękne słoneczko
  • słoneczko za oknem
  • słoneczko na niebie
  • słoneczko świeci, zaświeciło; grzeje, przygrzewa; wyszło/wychodzi, zachodzi

Cytaty

Słoneczko świeciło, dziecko zjadało lody śmietankowe, ktoś niósł drabinę, pies obwąchiwał drzewo, a drzewo wypuszczało pąki, bo był czas kwitnienia.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1995

- Warunki są bardzo dobre, temperatura dopisuje, słoneczko grzeje. Czego więcej trzeba? - usłyszeliśmy wczoraj w ośrodku narciarskim Bania.

źródło: NKJP: Boże Narodzenie na nartach, Dziennik Polski, 2002-12-27

Jest bardzo wcześnie, bo szósta rano i po raz pierwszy od kilku dni wyszło słoneczko, i to dla nas uśmiecha się od rana.

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

Gdy na dworze ziąb, ale między chmurkami przebija słoneczko załóżmy sweter z golfem, ale pokażmy nogi w krótkich spodenkach [...].

źródło: NKJP: (WiDa): W stylu country, Echo Dnia, 2006-08-30

[...] aura okazała się idealna - ciepły wieczór ze słoneczkiem i lekki chłód nocy, rozjaśniony księżycową łuną.

źródło: NKJP: (sem): Nawet księżyc słuchał, Nowiny Raciborskie, 2003-07-16

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słoneczko
słoneczka
D. słoneczka
słoneczek
C. słoneczku
słoneczkom
B. słoneczko
słoneczka
N. słoneczkiem
słoneczkami
Ms. słoneczku
słoneczkach
W. słoneczko
słoneczka

Inne uwagi

Zwykle lp

1.b światło

Definicja

ekspresywnie o świetle i cieple słonecznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

  • wychodzić na słoneczko
  • leżeć, posiedzieć na słoneczku

Cytaty

Latem to sobie wyjdę, posiedzę na słoneczku, bo robić to już nic nie mogę [...].

źródło: NKJP: Iwona Sinkiewicz: Mój czas w twoich rękach, Echo Dnia, 2006-03-31

Musisz ze mną poważnie porozmawiać, a nie popijać piwko na słoneczku.

źródło: NKJP: Kinga Dunin: Tabu, 1998

Szklą się w słoneczku cholewy butów.

źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1974

Kiedy już skryliśmy głowy przed słoneczkiem stojącym prawie pionowo na niebie, trzeba było szybciutko pomyśleć o ochronie oczu.

źródło: NKJP: Alicja Fidrysiak: Bazar: Skrócony weekend handlowców, Tygodnik Ciechanowski, 2002-05-08

Rozbudzone po zimowej drzemce stwory pokryte łuskami wypełzają na słoneczko, by nagrzać ciało.

źródło: NKJP: Czas węża, Dziennik Polski, 2004-04-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słoneczko
słoneczka
D. słoneczka
słoneczek
C. słoneczku
słoneczkom
B. słoneczko
słoneczka
N. słoneczkiem
słoneczkami
Ms. słoneczku
słoneczkach
W. słoneczko
słoneczka

Inne uwagi

Zwykle lp

2. ukochana osoba

Definicja

ukochana osoba

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  słonko, słońce

Połączenia

  • kochane, moje słoneczko

Cytaty

Słoneczko ty moje, wiesz jak bardzo cię kocham, ale jestem okropnie daleko.

źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

Przebierz się i zmyj to wszystko. Teraz, słoneczko, możesz przestać udawać dorosłą. Na mnie to nie robi wrażenia.

źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Może nie, może tak, 1995

Mama mówi, że jestem jej malutkim, kochanym słoneczkiem.

źródło: NKJP: Wojciech Eichelberger: O co pytają dzieci?: o miłości i wychowaniu, 1999

Najchętniej łaziłbym między tymi dwoma słoneczkami, pociągał je za warkocze, całował w usta i śpiewał im ulubioną pastorałkę [...].

źródło: NKJP: Tadeusz Nowak: A jak królem, a jak katem będziesz, 1993

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słoneczko
słoneczka
D. słoneczka
słoneczek
C. słoneczku
słoneczkom
B. słoneczko
słoneczka
N. słoneczkiem
słoneczkami
Ms. słoneczku
słoneczkach
W. słoneczko
słoneczka

3. grzejnik

Definicja

grzejnik elektryczny zbudowany ze spirali grzejnej umieszczonej w środku czaszy, której zadaniem jest promieniowanie wytworzonego ciepła

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  grzejnik

Połączenia

  • elektryczne słoneczko

Cytaty

[...] po sekundzie poczułem piekący wściekły ból. Tak to właśnie mnie pokarało stojące tam słoneczko, grzejnik, spaliło mi skórę na nodze.

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

– Duże to.
– Piecyk – wyjaśnił pasażer. – Słoneczko elektryczne. Właśnie wiozę z naprawy...

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 2003

Odkąd się uszczelnił, pozbył kaloryferów [...] i ogrzewa się sam, płaci tylko za prąd zasilający słoneczka.

źródło: NKJP: Leszek K. Talko: Strach ciąć po żeberkach, Gazeta Wyborcza, 1997-12-20/1997-12-21

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. słoneczko
słoneczka
D. słoneczka
słoneczek
C. słoneczku
słoneczkom
B. słoneczko
słoneczka
N. słoneczkiem
słoneczkami
Ms. słoneczku
słoneczkach
W. słoneczko
słoneczka
Data ostatniej modyfikacji: 16.03.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj