Chronologizacja
Odmiana
część mowy: przymiotnik
Stopień równy
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | orężny |
orężny |
orężny |
orężne |
orężna |
D. | orężnego |
orężnego |
orężnego |
orężnego |
orężnej |
C. | orężnemu |
orężnemu |
orężnemu |
orężnemu |
orężnej |
B. | orężnego |
orężnego |
orężny |
orężne |
orężną |
N. | orężnym |
orężnym |
orężnym |
orężnym |
orężną |
Ms. | orężnym |
orężnym |
orężnym |
orężnym |
orężnej |
W. | orężny |
orężny |
orężny |
orężne |
orężna |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | orężni |
orężni |
orężne |
orężne |
D. | orężnych |
orężnych |
orężnych |
orężnych |
C. | orężnym |
orężnym |
orężnym |
orężnym |
B. | orężnych |
orężnych |
orężnych |
orężne |
N. | orężnymi |
orężnymi |
orężnymi |
orężnymi |
Ms. | orężnych |
orężnych |
orężnych |
orężnych |
W. | orężni |
orężni |
orężne |
orężne |
Pochodzenie
1. hufiec
Definicja
Noty o użyciu
Używane często w znaczeniu 'człowiek orężny'.
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zbrojny |
Połączenia
- orężny hufiec, pułk
Cytaty
Trwały podchody dwóch orężnych grup, z których każda szukała własnych, dogodnych dróg. Oddział zatrzymał się. źródło: NKJP: Feliks W. Kres: Grombelardzka legenda, tom II, Esensja, 2009-08-21 |
|
„Pospolita hołota” - mówił pogardliwie pan Moczydłowski o wilkach z tym samym lekceważeniem, z jakim szlachta orężna zwykła była mówić o Tatarach. źródło: NKJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953 |
Składnia
Rz | + | orężny | + | |
szyk: neutralny |
2. czyn
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zbrojny |
Połączenia
- rozprawa, walka orężna; starcie orężne; czyny orężne
Cytaty
W XIX w. uważano, że tylko walka orężna może doprowadzić do wyzwolenia kraju, nie zważając na to, że kolejne powstania nie przynosiły skutku. źródło: NKJP: Janusz Tazbir: Gałuszko a tradycja polska, Gazeta Wyborcza, 1993-02-11 |
|
Strajk powszechny nie mógł trwać w nieskończoność i sam przez się nie mógł obalić caratu, walka orężna wymagała zaś przygotowań, środków materialnych i broni. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1968 |
|
Uniwersytet w Paryżu uzyskał ostatecznie pełną niezależność wobec władzy świeckiej i własne przywileje dopiero po krwawych wydarzeniach w r. 1229, kiedy to doszło do starć orężnych pomiędzy studentami a policją królewską [...]. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996 |
Składnia
Rz | + | orężny | + | |
szyk: neutralny |
3. tradycja
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń
Połączenia
- chwała orężna; tradycje orężne
Cytaty
Kapitan Kosiński notował, podporucznikom wiotczały powieki i opadały głowy. - Są to postępowe tradycje orężne, tradycje walk narodowowyzwoleńczych, toczonych w kraju i na obczyźnie „za wolność waszą i naszą”. źródło: NKJP: Leon Pawlik: Ankara, 1998 |