UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

oszczep

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *oščepъ 'obłupywanie, odszczypywanie, ociosywanie drewna > to, co odłupane, drzazga, szczapa > ostro zakończony kawałek drewna używany jako broń'

1. broń

Definicja

dawna broń zbudowana z długiego drzewca i osadzonego na nim żelaznego grota, używana do polowania lub walki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  broń

Połączenia

  • lekki, myśliwski oszczep
  • oszczepy i łuki
  • grot oszczepu
  • wbić oszczep
  • polować, walczyć, zabić oszczepem

Cytaty

Drugi doskoczył, przydeptał czarny napierśnik obalonego ciężkim butem, wraził grot oszczepu prosto w gardło.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996

Rozpoznawałem z daleka białe płaszcze krzyżaków i templariuszy, przebłyskujące w mglistym półmroku tego ponurego dnia. Górnicy ze Złotej Góry maszerowali za nimi z długimi oszczepami w dłoniach, ustawieni wcale porządnym szykiem [...].

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Nie znali rolnictwa, nie hodowali zwierząt, żyli ze zbieractwa i łowiectwa, wykorzystując do polowań oszczepy z ostrzami kamiennymi oraz bumerang.

źródło: NKJP: Andrzej Chwalba: Historia Powszechna. Wiek XIX, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszczep
oszczepy
D. oszczepu
oszczepów
C. oszczepowi
oszczepom
B. oszczep
oszczepy
N. oszczepem
oszczepami
Ms. oszczepie
oszczepach
W. oszczepie
oszczepy

2.a przyrząd

Definicja

sport. 
zakończony ostro przyrząd z tworzywa sztucznego, służący do rzutów w jednej z konkurencji lekkoatletycznych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport przedmioty związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  przyrząd

Połączenia

  • rzut oszczepem
  • rzucać oszczepem

Cytaty

Lata szkoły średniej to okres uprawiania wielu dyscyplin lekkoatletycznych - skok wzwyż, rzut oszczepem, pchnięcie kulą [...].

źródło: NKJP: Wanda Rutkiewicz: Na jednej linie, 2010

Nie narzekam na żadną z konkurencji. Poprawiłam rzut oszczepem, a na 800 m pobiłam w PE rekord życiowy.

źródło: NKJP: Stefan Tuszyński: Szanse Polaków na mistrzostwach świata, Gazeta Wyborcza, 1997-07-29

Nie ma pieniędzy na zakup butów, koszulek. Nie ma też na oszczepy czy kule, stąd nacisk na konkurencje biegowe.

źródło: NKJP: Fajfer na bieżni, Dziennik Polski, 2002-05-13

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszczep
oszczepy
D. oszczepu
oszczepów
C. oszczepowi
oszczepom
B. oszczep
oszczepy
N. oszczepem
oszczepami
Ms. oszczepie
oszczepach
W. oszczepie
oszczepy

2.b konkurencja

Definicja

sport.  pot. 
konkurencja lekkoatletyczna, w której rzuca się oszczepem - przyrządem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport dyscypliny, imprezy i rozgrywki sportowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oszczepnictwo

Połączenia

  • rekordzista, rekordzistka w oszczepie

Cytaty

[...] na igrzyskach w Pekinie zajęła siódme miejsce w siedmioboju. Wtedy pogrzebała szanse na medal przez nielubiany oszczep.

źródło: NKJP: Oskar Berezowski: W hali czekamy na niespodzianki i jedno złoto, Dziennik Zachodni, 2009-03-06

Wygrała. I tak to się zaczęło… Później mistrzyni olimpijska w dysku, ale też mistrzyni i rekordzistka Polski w kuli, skoku w wzwyż, skoku w dal, oszczepie, współrekordzistka w sztafecie 4x200m. Wszystko w latach 1924-31 [...].

źródło: NKJP: Albert Gochniewki: Złota Halina, Gazeta Poznańska, 2003-06-30

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. oszczep
oszczepy
D. oszczepu
oszczepów
C. oszczepowi
oszczepom
B. oszczep
oszczepy
N. oszczepem
oszczepami
Ms. oszczepie
oszczepach
W. oszczepie
oszczepy

Inne uwagi

Zwykle lp

Data ostatniej modyfikacji: 23.06.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj