UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

marmur

Chronologizacja

1419, SStp

Pochodzenie

łac. marmor

z gr. mármaros

1.a skała

Definicja

twarda skała składająca się głównie z krystalicznego kalcytu, używana jako materiał rzeźbiarski, budowlany i dekoracyjny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  kamień, skała

Połączenia

  • biały, brązowy, czarny, czerwony, kremowy, szary; jasny, ciemny; hiszpański, włoski; sztuczny marmur
  • bryła, płyty; obróbka marmuru
  • posadzka z marmuru
  • ozdobione marmurem; wykładane, wyłożone marmurami
  • rzeźbić; kuć, wykuta w marmurze

Cytaty

Całość inwestycji kosztowała około 17 milionów złotych bez wyposażenia, ale nie ma tam posadzek z marmurów, są zwykłe, funkcjonalne pokoje i przestronne sale dla klientów.

źródło: NKJP: Iwona Rojek: ZUS w pałacu, Echo Dnia, 2007-11-19

Studnia, znajdująca się na dziedzińcu klasztornym (XVII w.), ma 23 m głębokości i 2 m średnicy, a ocembrowana jest czarnym marmurem.

źródło: NKJP: Kazimierz Kania: Podróże - Bajkowy klasztor, Dziennik Polski, 2002-03-09

Jest ono naprawdę dobrze rozbudowane, składa się prawie ze 160 stacji, a ściany każdej z nich ozdobione są marmurem, czasem zdarzały się nawet rzeźby, mozaiki lub witraże.

źródło: NKJP: E.Wa: Kierunek - Wschód, Nowiny Raciborskie, 2003-07-23

I rzeczywiście, młody wieśniak, Teodor, spostrzega, że szyszak podobny jest do szyszaka na wykutej w marmurze postaci Alonza Dobrego, jednego z dawnych władców Otranto.

źródło: NKJP: Grzegorz Gazda, Agnieszka Izdebska, Jarosław Płuciennik: Gotycyzm i groza w kulturze, 2003

W takim marmurze rzeźbił Michał Anioł.

źródło: NKJP: Justyna Janus: W takim marmurze rzeźbił Michał Anioł, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. marmur
marmury
D. marmuru
marmurów
C. marmurowi
marmurom
B. marmur
marmury
N. marmurem
marmurami
Ms. marmurze
marmurach
W. marmurze
marmury

1.b rzeźba

Definicja

przedmiot wykonany z marmuru - twardej skały

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka sztuki plastyczne

Połączenia

  • antyczne, klasyczne; cenne marmury
  • kupować marmury

Cytaty

Kiedy brakowało pieniędzy, sprzedawałam brylanty, aby kupować marmury i brązy.

źródło: NKJP: Maria Irena Kwiatkowska, Marek Kwiatkowski, Krzysztof Wesołowski: Znane i nieznane: rezydencje, ludzie, wydarzenia, 2001

Przewracam karty albumu, idę przez znajdujący się w Watykanie Ogród Angielski, gdzie pośród przytłumionej słońcem zieleni stoją antyczne marmury.

źródło: NKJP: Zygmunt Kubiak: Przestrzeń dzieł wiecznych: eseje o tradycji kultury śródziemnomorskiej, 1993

Zaś cenne marmury księża zakopują w podziemiach.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kalicki: Sztuka zagrabiona 2, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-12-31

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. marmur
marmury
D. marmuru
marmurów
C. marmurowi
marmurom
B. marmur
marmury
N. marmurem
marmurami
Ms. marmurze
marmurach
W. marmurze
marmury
Data ostatniej modyfikacji: 27.06.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj