UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pierzchać

Chronologizacja

2 połowa XV w.,
Inne znaczenie: 'gniewać się'

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pierzcham	pierzchamy
2 os.	pierzchasz	pierzchacie
3 os.	pierzcha	pierzchają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchałem +(e)m pierzchał	pierzchałam +(e)m pierzchała	pierzchałom +(e)m pierzchało	pierzchaliśmy +(e)śmy pierzchali	pierzchałyśmy +(e)śmy pierzchały
2 os.	pierzchałeś +(e)ś pierzchał	pierzchałaś +(e)ś pierzchała	pierzchałoś +(e)ś pierzchało	pierzchaliście +(e)ście pierzchali	pierzchałyście +(e)ście pierzchały
3 os.	pierzchał	pierzchała	pierzchało	pierzchali	pierzchały

bezosobnik: pierzchano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pierzchał będę pierzchać	będę pierzchała będę pierzchać	będę pierzchało będę pierzchać	będziemy pierzchali będziemy pierzchać	będziemy pierzchały będziemy pierzchać
2 os.	będziesz pierzchał będziesz pierzchać	będziesz pierzchała będziesz pierzchać	będziesz pierzchało będziesz pierzchać	będziecie pierzchali będziecie pierzchać	będziecie pierzchały będziecie pierzchać
3 os.	będzie pierzchał będzie pierzchać	będzie pierzchała będzie pierzchać	będzie pierzchało będzie pierzchać	będą pierzchali będą pierzchać	będą pierzchały będą pierzchać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzchajmy
2 os.	pierzchaj	pierzchajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchałbym bym pierzchał	pierzchałabym bym pierzchała	pierzchałobym bym pierzchało	pierzchalibyśmy byśmy pierzchali	pierzchałybyśmy byśmy pierzchały
2 os.	pierzchałbyś byś pierzchał	pierzchałabyś byś pierzchała	pierzchałobyś byś pierzchało	pierzchalibyście byście pierzchali	pierzchałybyście byście pierzchały
3 os.	pierzchałby by pierzchał	pierzchałaby by pierzchała	pierzchałoby by pierzchało	pierzchaliby by pierzchali	pierzchałyby by pierzchały

bezosobnik: pierzchano by

bezokolicznik: pierzchać

imiesłów przysłówkowy współczesny: pierzchając

gerundium: pierzchanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierzchanie	pierzchania
D.	pierzchania	pierzchań
C.	pierzchaniu	pierzchaniom
B.	pierzchanie	pierzchania
N.	pierzchaniem	pierzchaniami
Ms.	pierzchaniu	pierzchaniach
W.	pierzchanie	pierzchania

imiesłów przymiotnikowy czynny: pierzchający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pierzchający	pierzchający	pierzchający	pierzchające	pierzchająca
D.	pierzchającego	pierzchającego	pierzchającego	pierzchającego	pierzchającej
C.	pierzchającemu	pierzchającemu	pierzchającemu	pierzchającemu	pierzchającej
B.	pierzchającego	pierzchającego	pierzchający	pierzchające	pierzchającą
N.	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającą
Ms.	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pierzchający	pierzchający	pierzchające	pierzchające
D.	pierzchających	pierzchających	pierzchających	pierzchających
C.	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym	pierzchającym
B.	pierzchających	pierzchających	pierzchających	pierzchające
N.	pierzchającymi	pierzchającymi	pierzchającymi	pierzchającymi
Ms.	pierzchających	pierzchających	pierzchających	pierzchających

odpowiednik aspektowy: pierzchnąć

Pochodzenie

psł. *pŕ̥chati 'parskać, prychać, furkotać; przen. unosić się burzyć się, denerwować'

1. o zwierzęciu

Definicja

uciekać nagle bardzo szybko pod wpływem uczucia strachu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uciekać

Połączenia

wróg pierzchał; zwierzyna pierzchała; zwierzęta pierzchały
pierzchać do lasu
pierzchać przed wrogiem
pierzchać z placu boju

Cytaty

	Nieprzyjaciel pierzcha w kierunku wschodnim, pozostawiając wielu jeńców. źródło: NKJP: Jerzy Przybylski: Marynarze w walce o niepodległość Polski (1918-1920), 1999
	Widział, jak jeźdźcy w czarnych płaszczach pierzchają w las. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 1996
	Było ciemno, spod nóg pierzchały myszy. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Smoczy pazur, 2003
	[...] słyszymy warkot motorów, ludzie pierzchają z szosy na pola, padają bomby, nisko nad nami myśliwiec w locie koszącym sieje z karabinu maszynowego po częściowo opustoszałej szosie. źródło: Eugeniusz Mierczyński: Wojenne wspomnienia chirurga, 1983 (books.google.pl)
	[...] cała ludność wiejska pierzchała przed nimi z domów, łąk i pól. źródło: Teki Historyczne 1963 (books.google.pl)

Składnia

pierzchać

(SKĄD) + (DOKĄD) + (przed KIM)

2. o uczuciach

Definicja

książk.

nagle przestawać istnieć w czyjejś psychice czy świadomości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

znikać

Połączenia

lęk, myśl, nastrój, niepokój, sen pierzcha

Cytaty

Chłód wymiata wszelką gnuśność. Myśli stają się od razu klarowne, senność pierzcha bez śladu.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Kamień na szczycie, 2002

Przez chwilę nawet pojawiła się [...] myśl, aby tu właśnie zamieszkać i w kołowrocie pór roku, daleko od zgiełku świata, spędzić resztę dni. Takie myśli szybko pierzchają, co wcale nie oznacza, że trzeba o nich zapominać.

źródło: NKJP: Zdzisław Skrok: Wielkie Rozdroże. Ćwiczenia terenowe z archeologii wyobraźni, 2008

Data ostatniej modyfikacji: 02.11.2023