UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pierzchnąć

Chronologizacja

1563, SPXVI

1. o zwierzęciu

Definicja

uciec nagle bardzo szybko pod wpływem uczucia strachu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uciec

Połączenia

zając pierzchł; sarna, zwierzyna pierzchła; wojsko pierzchło
pierzchnąć do lasu
pierzchnąć przed wrogiem
pierzchnąć w popłochu
pierzchnąć z pola walki
nagle, natychmiast pierzchnąć

Cytaty

	[...] nieprzyjaciel ujrzał nagle straszliwe postaci i pierzchnął w popłochu. źródło: NKJP: Olgierd Budrewicz: Papua Nowa Gwinea, Perspektywy, 1980
	[...] obrońcy pierzchli z murów, a nasi ścigali ich przez miasto, zabijając i raniąc. źródło: NKJP: Dariusz Piwowarczyk: Słynni rycerze Europy. Rycerze Chrystusa, 2007
	Zrozumieliśmy łatwo, co działo się tu kilka godzin temu, nad ranem: mieszkańcy sadyby, zaskoczeni przez napastników przybyłych od rzeki, usiłowali pierzchnąć do gąszczu, lecz szybko dogoniono ich i zatłuczono maczugami. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Orinoko, 1957
	[...] ta setka ludzi musi pierzchnąć przed tysiącem ludzi cesarza, jeśli nie chce bić się na terenie nieznajomym. źródło: NKJP: Internet
	Moskwa nie utrzymała tak śmiałego ataku i w największym nieładzie pierzchła z miasta przez groble do wsi Brzeziny. źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pierzchnę	pierzchniemy
2 os.	pierzchniesz	pierzchniecie
3 os.	pierzchnie	pierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłem pierzchnąłem +(e)m pierzchł +(e)m pierzchnął	pierzchłam pierzchnęłam +(e)m pierzchła +(e)m pierzchnęła	pierzchłom pierzchnęłom +(e)m pierzchło +(e)m pierzchnęło	pierzchliśmy pierzchnęliśmy +(e)śmy pierzchli +(e)śmy pierzchnęli	pierzchłyśmy pierzchnęłyśmy +(e)śmy pierzchły +(e)śmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłeś pierzchnąłeś +(e)ś pierzchł +(e)ś pierzchnął	pierzchłaś pierzchnęłaś +(e)ś pierzchła +(e)ś pierzchnęła	pierzchłoś pierzchnęłoś +(e)ś pierzchło +(e)ś pierzchnęło	pierzchliście pierzchnęliście +(e)ście pierzchli +(e)ście pierzchnęli	pierzchłyście pierzchnęłyście +(e)ście pierzchły +(e)ście pierzchnęły
3 os.	pierzchł pierzchnął	pierzchła pierzchnęła	pierzchło pierzchnęło	pierzchli pierzchnęli	pierzchły pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzchnijmy
2 os.	pierzchnij	pierzchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłbym pierzchnąłbym bym pierzchł bym pierzchnął	pierzchłabym pierzchnęłabym bym pierzchła bym pierzchnęła	pierzchłobym pierzchnęłobym bym pierzchło bym pierzchnęło	pierzchlibyśmy pierzchnęlibyśmy byśmy pierzchli byśmy pierzchnęli	pierzchłybyśmy pierzchnęłybyśmy byśmy pierzchły byśmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłbyś pierzchnąłbyś byś pierzchł byś pierzchnął	pierzchłabyś pierzchnęłabyś byś pierzchła byś pierzchnęła	pierzchłobyś pierzchnęłobyś byś pierzchło byś pierzchnęło	pierzchlibyście pierzchnęlibyście byście pierzchli byście pierzchnęli	pierzchłybyście pierzchnęłybyście byście pierzchły byście pierzchnęły
3 os.	pierzchłby pierzchnąłby by pierzchł by pierzchnął	pierzchłaby pierzchnęłaby by pierzchła by pierzchnęła	pierzchłoby pierzchnęłoby by pierzchło by pierzchnęło	pierzchliby pierzchnęliby by pierzchli by pierzchnęli	pierzchłyby pierzchnęłyby by pierzchły by pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto by

bezokolicznik: pierzchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pierzchnąwszy

gerundium: pierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
D.	pierzchnięcia	pierzchnięć
C.	pierzchnięciu	pierzchnięciom
B.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
N.	pierzchnięciem	pierzchnięciami
Ms.	pierzchnięciu	pierzchnięciach
W.	pierzchnięcie	pierzchnięcia

odpowiednik aspektowy: pierzchać

Składnia

pierzchnąć

(SKĄD) + (DOKĄD) + (przed KIM/CZYM)

2. o uczuciach

Definicja

książk.

nagle przestać istnieć w czyjejś psychice czy świadomości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zniknąć

Połączenia

lęk, nastrój, sen, spokój pierzchł; miłość, nadzieja, obawa, radość pierzchła; marzenie, uczucie pierzchło
pierzchnąć z pamięci, z serca
nagle, natychmiast pierzchnąć

Cytaty

	Obudziło go silne szarpnięcie za ramię. Straszny sen pierzchł natychmiast. źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957
	Większość dzieci, jak powszechnie wiadomo, na początku interesująco rysuje; jak trochę podrosną i zaczynają rysować bardziej świadomie, czyli kłamać, czyli kombinować - dar pierzcha. Podrosłem, zacząłem kombinować, dar pierzchnął, a w każdym razie w nic się nie rozwinął. źródło: NKJP: Jerzy Pilch: Moje pierwsze samobójstwo i dziewięć innych opowieści, 2006
	Nie mogłam się odnaleźć. Chodziłam ulicami bezpańska. Zawadiackość pierzchła. Wybrałam niższość. źródło: NKJP: Ewa Berberyusz: Moja teczka, 2006
	Kiedy [...] pierzchną z naszych serc zbytnie obawy i lęki, wówczas pokusy pijaństwa, obżarstwa i lenistwa nie będą już ponad nasze siły. źródło: NKJP: Józef Augustyn: Bez niepokoju, Gazeta Krakowska, 2007-05-05

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pierzchnę	pierzchniemy
2 os.	pierzchniesz	pierzchniecie
3 os.	pierzchnie	pierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłem pierzchnąłem +(e)m pierzchł +(e)m pierzchnął	pierzchłam pierzchnęłam +(e)m pierzchła +(e)m pierzchnęła	pierzchłom pierzchnęłom +(e)m pierzchło +(e)m pierzchnęło	pierzchliśmy pierzchnęliśmy +(e)śmy pierzchli +(e)śmy pierzchnęli	pierzchłyśmy pierzchnęłyśmy +(e)śmy pierzchły +(e)śmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłeś pierzchnąłeś +(e)ś pierzchł +(e)ś pierzchnął	pierzchłaś pierzchnęłaś +(e)ś pierzchła +(e)ś pierzchnęła	pierzchłoś pierzchnęłoś +(e)ś pierzchło +(e)ś pierzchnęło	pierzchliście pierzchnęliście +(e)ście pierzchli +(e)ście pierzchnęli	pierzchłyście pierzchnęłyście +(e)ście pierzchły +(e)ście pierzchnęły
3 os.	pierzchł pierzchnął	pierzchła pierzchnęła	pierzchło pierzchnęło	pierzchli pierzchnęli	pierzchły pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzchnijmy
2 os.	pierzchnij	pierzchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłbym pierzchnąłbym bym pierzchł bym pierzchnął	pierzchłabym pierzchnęłabym bym pierzchła bym pierzchnęła	pierzchłobym pierzchnęłobym bym pierzchło bym pierzchnęło	pierzchlibyśmy pierzchnęlibyśmy byśmy pierzchli byśmy pierzchnęli	pierzchłybyśmy pierzchnęłybyśmy byśmy pierzchły byśmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłbyś pierzchnąłbyś byś pierzchł byś pierzchnął	pierzchłabyś pierzchnęłabyś byś pierzchła byś pierzchnęła	pierzchłobyś pierzchnęłobyś byś pierzchło byś pierzchnęło	pierzchlibyście pierzchnęlibyście byście pierzchli byście pierzchnęli	pierzchłybyście pierzchnęłybyście byście pierzchły byście pierzchnęły
3 os.	pierzchłby pierzchnąłby by pierzchł by pierzchnął	pierzchłaby pierzchnęłaby by pierzchła by pierzchnęła	pierzchłoby pierzchnęłoby by pierzchło by pierzchnęło	pierzchliby pierzchnęliby by pierzchli by pierzchnęli	pierzchłyby pierzchnęłyby by pierzchły by pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto by

bezokolicznik: pierzchnąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: pierzchnąwszy

gerundium: pierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
D.	pierzchnięcia	pierzchnięć
C.	pierzchnięciu	pierzchnięciom
B.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
N.	pierzchnięciem	pierzchnięciami
Ms.	pierzchnięciu	pierzchnięciach
W.	pierzchnięcie	pierzchnięcia

odpowiednik aspektowy: pierzchać

3. o skórze

Definicja

stawać się nadmiernie suchym i popękanym pod wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Połączenia

skóra pierzchnie, usta, wargi pierzchną
pierzchnąć od słońca, od wiatru
pierzchnąć i pękać

Cytaty

	Do pralki typu [...] sypało się najzwyczajniejsze proszki, po których pierzchła skóra na dłoniach. źródło: NKJP: Ewa Nowacka: Małe kochanie, wielka miłość, 1997
	Lubię wino. Kiedyś usta mi pierzchły pod wpływem kropelki wytrawnego. źródło: NKJP: Dawid Kornaga, Gangrena, 2005
	Zimą łatwo pierzchną nam ręce. Dlatego powinniśmy chronić je odpowiednim kremem. źródło: NKJP: Niebezpieczne otarcia, Trybuna Śląska, 2004-01-27
	Skóra mi pierzchnie od słońca! źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Miecz przeznaczenia, 1992

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pierzchnę	pierzchniemy
2 os.	pierzchniesz	pierzchniecie
3 os.	pierzchnie	pierzchną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłem pierzchnąłem +(e)m pierzchł +(e)m pierzchnął	pierzchłam pierzchnęłam +(e)m pierzchła +(e)m pierzchnęła	pierzchłom pierzchnęłom +(e)m pierzchło +(e)m pierzchnęło	pierzchliśmy pierzchnęliśmy +(e)śmy pierzchli +(e)śmy pierzchnęli	pierzchłyśmy pierzchnęłyśmy +(e)śmy pierzchły +(e)śmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłeś pierzchnąłeś +(e)ś pierzchł +(e)ś pierzchnął	pierzchłaś pierzchnęłaś +(e)ś pierzchła +(e)ś pierzchnęła	pierzchłoś pierzchnęłoś +(e)ś pierzchło +(e)ś pierzchnęło	pierzchliście pierzchnęliście +(e)ście pierzchli +(e)ście pierzchnęli	pierzchłyście pierzchnęłyście +(e)ście pierzchły +(e)ście pierzchnęły
3 os.	pierzchł pierzchnął	pierzchła pierzchnęła	pierzchło pierzchnęło	pierzchli pierzchnęli	pierzchły pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę pierzchł będę pierzchnął będę pierzchnąć	będę pierzchła będę pierzchnęła będę pierzchnąć	będę pierzchło będę pierzchnęło będę pierzchnąć	będziemy pierzchli będziemy pierzchnęli będziemy pierzchnąć	będziemy pierzchły będziemy pierzchnęły będziemy pierzchnąć
2 os.	będziesz pierzchł będziesz pierzchnął będziesz pierzchnąć	będziesz pierzchła będziesz pierzchnęła będziesz pierzchnąć	będziesz pierzchło będziesz pierzchnęło będziesz pierzchnąć	będziecie pierzchli będziecie pierzchnęli będziecie pierzchnąć	będziecie pierzchły będziecie pierzchnęły będziecie pierzchnąć
3 os.	będzie pierzchł będzie pierzchnął będzie pierzchnąć	będzie pierzchła będzie pierzchnęła będzie pierzchnąć	będzie pierzchło będzie pierzchnęło będzie pierzchnąć	będą pierzchli będą pierzchnęli będą pierzchnąć	będą pierzchły będą pierzchnęły będą pierzchnąć

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pierzchnijmy
2 os.	pierzchnij	pierzchnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	pierzchłbym pierzchnąłbym bym pierzchł bym pierzchnął	pierzchłabym pierzchnęłabym bym pierzchła bym pierzchnęła	pierzchłobym pierzchnęłobym bym pierzchło bym pierzchnęło	pierzchlibyśmy pierzchnęlibyśmy byśmy pierzchli byśmy pierzchnęli	pierzchłybyśmy pierzchnęłybyśmy byśmy pierzchły byśmy pierzchnęły
2 os.	pierzchłbyś pierzchnąłbyś byś pierzchł byś pierzchnął	pierzchłabyś pierzchnęłabyś byś pierzchła byś pierzchnęła	pierzchłobyś pierzchnęłobyś byś pierzchło byś pierzchnęło	pierzchlibyście pierzchnęlibyście byście pierzchli byście pierzchnęli	pierzchłybyście pierzchnęłybyście byście pierzchły byście pierzchnęły
3 os.	pierzchłby pierzchnąłby by pierzchł by pierzchnął	pierzchłaby pierzchnęłaby by pierzchła by pierzchnęła	pierzchłoby pierzchnęłoby by pierzchło by pierzchnęło	pierzchliby pierzchnęliby by pierzchli by pierzchnęli	pierzchłyby pierzchnęłyby by pierzchły by pierzchnęły

bezosobnik: pierzchnięto by

bezokolicznik: pierzchnąć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

pierzchnąc

gerundium: pierzchnięcie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
D.	pierzchnięcia	pierzchnięć
C.	pierzchnięciu	pierzchnięciom
B.	pierzchnięcie	pierzchnięcia
N.	pierzchnięciem	pierzchnięciami
Ms.	pierzchnięciu	pierzchnięciach
W.	pierzchnięcie	pierzchnięcia

imiesłów przymiotnikowy czynny: pierzchnący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pierzchnący	pierzchnący	pierzchnący	pierzchnące	pierzchnąca
D.	pierzchnącego	pierzchnącego	pierzchnącego	pierzchnącego	pierzchnącej
C.	pierzchnącemu	pierzchnącemu	pierzchnącemu	pierzchnącemu	pierzchnącej
B.	pierzchnącego	pierzchnącego	pierzchnący	pierzchnące	pierzchnącą
N.	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącą
Ms.	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pierzchnący	pierzchnący	pierzchnące	pierzchnące
D.	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnących
C.	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym	pierzchnącym
B.	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnące
N.	pierzchnącymi	pierzchnącymi	pierzchnącymi	pierzchnącymi
Ms.	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnących	pierzchnących

odpowiednik aspektowy: spierzchnąć

Data ostatniej modyfikacji: 15.11.2023