UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

paździerz

Chronologizacja

1437, SStp
PT paździerze

Pochodzenie

psł. *pazderъ

Od XV w. jako rzeczownik zbiorowy paździerze o zn. 'ogół łodyg i łętów odpadłych w wyniku międlenia lnu albo konopi'.

1. wiór

Definicja

zdrewniała część łodyg lnu lub konopi, oddzielona od włókien w trakcie międlenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny uprawne

Połączenia

  • paździerze lniane, konopne

Cytaty

Zostały pokazane główne czynności obróbki lnu - mówi pani kustosz. - Najpierw tłukło się go kilofami, a później międliło na międlarkach. W ten sposób łamało się lniane łodygi, kruche zdrewniałe części ulegały spękaniu, a paździerze rozsypywały się na boki. Przy tej czynności wyodrębniało się już przeznaczone na nici włókno, które należało wyczesać.

źródło: NKJP: Jolanta Flach: Korowód, wieńce i moskole, Tygodnik Podhalański, 1999

Zwiedzający Muzeum Pienińskie natkną się [...] na urządzenia wykorzystywane przez górali do obróbki wełny, lnu i konopi, a wśród nich rafy do czyszczenia łodyg lnu z główek nasiennych, miądlice [...] do łamania i wykruszania paździerzy z włókien lnu i konopi [...].

źródło: NKJP: Przęślice i kołowrotki..., Dziennik Polski, 2000-07-18

Paździerze konopne wykorzystywane w budownictwie do produkcji materiałów budowlanych, takich jak kompozyt wapienno-konopny, pozyskiwane są z konopi włóknistych.

źródło: Internet: budynkizkonopi.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. paździerz
paździerze
D. paździerza
paździerzy
C. paździerzowi
paździerzom
B. paździerz
paździerze
N. paździerzem
paździerzami
Ms. paździerzu
paździerzach
W. paździerzu
paździerze

Inne uwagi

Zwykle lm

2. materiał

Definicja

materiał otrzymywany ze sklejonych paździerzy - zdrewniałych części łodyg lnu lub konopi, wykorzystywany w budownictwie i meblarstwie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł materiały używane w przemyśle

Połączenia

  • blat, meble z paździerza

Cytaty

10 lat temu Ryszard wpadł na pomysł, żeby wynająć swoje mieszkanie i wyprowadzić się na kupioną przez rodziców działkę. Wtedy była to nieogrzewana altanka z paździerza, ale ponieważ mieszkał jeszcze sam, było mu trochę wszystko jedno.

źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Fotografie Grzegorz Press, Polityka, 2004

W kamienicach powymieniali, gdzie się dało, stolarkę. Rzeźbione drzwi podmienione prostymi, eleganckimi, z paździerza.

źródło: NKJP: Inga Iwasiów: Bambino, 2008

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. paździerz
paździerze
D. paździerza
paździerzów
paździerzy
C. paździerzowi
paździerzom
B. paździerz
paździerze
N. paździerzem
paździerzami
Ms. paździerzu
paździerzach
W. paździerzu
paździerze

Inne uwagi

Zwykle lp

3. tandeta

Definicja

pot. 
coś, co w opinii mówiącego pozbawione jest większej wartości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:  badziewie, chłam, szajs, tandeta

Połączenia

  • straszny, totalny paździerz

Cytaty

Polityk [...] oświadcza wprost, że polska polityka to paździerz i badziewie, a obecna koalicja poniesie klęskę.

źródło: NKJP: Zacne grono atakuje, Polityka, 2007-02-03

Tyle gorzkich słów pada zawsze w tym okresie pod adresem Halloween, a może czas w końcu porozmawiać o tym, jakim paździerzem uczyniliśmy Wszystkich Świętych?

źródło: Internet: bezprawnik.pl

[...] totalnego paździerza [...] nie ma sensu kupować, bo to ryzyko szybszej awarii, no i być może będziesz chciał w przyszłości wykorzystać ten dysk w nowym komputerze.

źródło: Internet: morele.net

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. paździerz
paździerze
D. paździerza
paździerzów
paździerzy
C. paździerzowi
paździerzom
B. paździerz
paździerze
N. paździerzem
paździerzami
Ms. paździerzu
paździerzach
W. paździerzu
paździerze

Inne uwagi

Zwykle lp

4. osoba

Definicja

pogard.  młodz. 
mężczyzna uznawany za nieatrakcyjnego fizycznie lub towarzysko

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka określenia człowieka ze względu na jego usposobienie

Cytaty

Do paździerza na chatę możemy wjechać [...]. A paździerz [...] do nas nie wyskoczy. [...] Paździerz nie kuma, że go wszyscy naokoło zlewają [...].

źródło: NKJP: Igor T. Miecik: Mówimy jak jest, Polityka, 2004-07-17

O czym ty bredzisz? Już tu taki jeden paździerz głosił swoje prawdy objawione [...].

źródło: Internet: etransport.pl/forum

Nie bądź taki samokrytyczny, nie jesteś paździerzem.

źródło: Internet: gsmmaniak.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. paździerz
paździerze
ndepr
paździerze
depr
D. paździerza
paździerzy
C. paździerzowi
paździerzom
B. paździerza
paździerzy
N. paździerzem
paździerzami
Ms. paździerzu
paździerzach
W. paździerzu
paździerze
ndepr
paździerze
depr
Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj