UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

reagować

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	reaguję	reagujemy
2 os.	reagujesz	reagujecie
3 os.	reaguje	reagują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	reagowałem +(e)m reagował	reagowałam +(e)m reagowała	reagowałom +(e)m reagowało	reagowaliśmy +(e)śmy reagowali	reagowałyśmy +(e)śmy reagowały
2 os.	reagowałeś +(e)ś reagował	reagowałaś +(e)ś reagowała	reagowałoś +(e)ś reagowało	reagowaliście +(e)ście reagowali	reagowałyście +(e)ście reagowały
3 os.	reagował	reagowała	reagowało	reagowali	reagowały

bezosobnik: reagowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę reagował będę reagować	będę reagowała będę reagować	będę reagowało będę reagować	będziemy reagowali będziemy reagować	będziemy reagowały będziemy reagować
2 os.	będziesz reagował będziesz reagować	będziesz reagowała będziesz reagować	będziesz reagowało będziesz reagować	będziecie reagowali będziecie reagować	będziecie reagowały będziecie reagować
3 os.	będzie reagował będzie reagować	będzie reagowała będzie reagować	będzie reagowało będzie reagować	będą reagowali będą reagować	będą reagowały będą reagować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		reagujmy
2 os.	reaguj	reagujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	reagowałbym bym reagował	reagowałabym bym reagowała	reagowałobym bym reagowało	reagowalibyśmy byśmy reagowali	reagowałybyśmy byśmy reagowały
2 os.	reagowałbyś byś reagował	reagowałabyś byś reagowała	reagowałobyś byś reagowało	reagowalibyście byście reagowali	reagowałybyście byście reagowały
3 os.	reagowałby by reagował	reagowałaby by reagowała	reagowałoby by reagowało	reagowaliby by reagowali	reagowałyby by reagowały

bezosobnik: reagowano by

bezokolicznik: reagować

imiesłów przysłówkowy współczesny:

reagując

gerundium: reagowanie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reagowanie	reagowania
D.	reagowania	reagowań
C.	reagowaniu	reagowaniom
B.	reagowanie	reagowania
N.	reagowaniem	reagowaniami
Ms.	reagowaniu	reagowaniach
W.	reagowanie	reagowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: reagujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	reagujący	reagujący	reagujący	reagujące	reagująca
D.	reagującego	reagującego	reagującego	reagującego	reagującej
C.	reagującemu	reagującemu	reagującemu	reagującemu	reagującej
B.	reagującego	reagującego	reagujący	reagujące	reagującą
N.	reagującym	reagującym	reagującym	reagującym	reagującą
Ms.	reagującym	reagującym	reagującym	reagującym	reagującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	reagujący	reagujący	reagujące	reagujące
D.	reagujących	reagujących	reagujących	reagujących
C.	reagującym	reagującym	reagującym	reagującym
B.	reagujących	reagujących	reagujących	reagujące
N.	reagującymi	reagującymi	reagującymi	reagującymi
Ms.	reagujących	reagujących	reagujących	reagujących

odpowiednik aspektowy: zareagować

Pochodzenie

internac.

fr. réagir 'odpowiadać działaniem na działanie'

niem. reagieren

z łac. agere 'pędzić, popędzać, gnać'

Początkowe re- (posiadające w łac. znaczenie 'w tył; znów; naprzeciw') częste w złożeniach oznaczających ponowną czynność lub działanie.

1. ludzie

Definicja

zachowywać się w określony sposób w związku z czymś, co się wcześniej wydarzyło

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

opinia publiczna, prasa, rynek, widownia reaguje
reagować gniewem, irytacją, lękiem, oburzeniem, oklaskami, płaczem, spokojem, śmiechem, wzruszeniem, złością
reagować na apele, na docinki, na czyjś dotyk, na krytykę, na krzyk, na niepowodzenia, na czyjś płacz, na pieszczoty, na polecenia, na potrzeby, na problemy, na prośby, na prowokacje, na pytania, na czyjeś słowa, na sygnały, na uwagi, na widok czegoś, na wydarzenia, na zachowania, na zaczepki, na złośliwości, na zmiany, na żarty
reagować z gniewem, ze spokojem, ze strachem, z wściekłością, ze wzruszeniem, ze złością
reagować agresywnie, gwałtownie, histerycznie, łagodnie, nerwowo, przychylnie, spokojnie, spontanicznie, w porę, żywiołowo, żywo
system reagowania kryzysowego; służby szybkiego reagowania

Cytaty

	Jeślibyś chciał reagować na każdą bzdurę w prasie, na nic innego by ci nie wystarczyło czasu. źródło: KWSJP: Roman Antoszewski: Kariera na trzy karpie morskie, 2000
	Nie mamy ochoty na to, co do niedawna sprawiało nam przyjemność. Reagujemy złością na propozycje wspólnego spędzenia czasu ze znajomymi. źródło: KWSJP: Lidia Mieścicka-Mellibruda: Być matką dorosłych dzieci: towarzyszyć czy wspierać, 2000
	Bułgaria [...] jest teraz największym w świecie bazarem broni dla wszelkiego rodzaju organizacji buntowniczych i terrorystycznych. Zachód reaguje na to nadzwyczaj łagodnie. źródło: KWSJP: (tk): Bułgarski bazar zbrojeń, Głos Wielkopolski, 1998, nr 12
	Pies ten wybiegł z niecnymi zamiarami ze swojego podwórka i ujadając puścił się w naszym kierunku, nie reagując na nawoływania swojego właściciela. źródło: KWSJP: Dariusz Jezierski: Z dala od Cyrhli, Butorowego Wierchu, Tygodnik Podhalański, 1999, nr 10
	Duma i nieprzystępność Bolesława, przez kronikarzy nazywana dziwactwem, nie znała kompromisów. Na głos doradców reagował z furią. źródło: KWSJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996

Składnia

Rz_osobowy	+	reagować	+	(CZYM) + na CO
Rz_osobowy	+	reagować	+	(JAK) + na CO

2. organizm

Definicja

zmienić działanie lub budowę w wyniku bodźca zewnętrznego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

Połączenia

komórka, narząd, mięsień, mózg, nerw, oko, organizm, serce, skóra, źrenica; chory, pacjent; roślina reaguje
reagować kurczeniem, oparzeniem
reagować na antybiotyk, na barwę, na bodźce, na ból, na dawkę czegoś, na dźwięk, na insulinę, na jad, na leczenie, na leki, na promienie, na szczepionkę, na światło, na temperaturę
reagować alergicznie, dobrze, źle

Cytaty

	Wyhodowane fragmenty nie tylko spontanicznie się kurczyły i rozkurczały, lecz także podobnie jak prawdziwe serce reagowały na rozmaite bodźce chemiczne. źródło: KWSJP: Małgorzata T. Załoga: Mięso z mięsa, kość z kości, Ozon, 2005, nr 20
	Rosyjscy lekarze najlepiej wiedzą, jak ludzki organizm reaguje na długotrwały brak grawitacji i jak bronić kosmonautów przed utratą mięśni i degradacją kości. źródło: KWSJP: Marcin Bójko: Kosmiczna ruletka, Ozon, 2005, nr 1
	Blada, nieprzyzwyczajona do słońca, a do tego kiepsko chroniona skóra reaguje na uderzeniową dawkę promieni ultrafioletowych oparzeniami. źródło: KWSJP: Małgorzata T. Załoga: Czarna strona słońca, Ozon, 2005, nr 7
	Prąd wysyłany z urządzenia omija centralny układ nerwowy i impuls wychodzi bezpośrednio z aparatu do mięśnia, który reaguje skurczem. źródło: KWSJP: Jolanta Kobylińska; Marta Rudowicz: Sekrety pięknego ciała, Cosmopolitan, 2000, nr 11
	Przerzuty w układzie kostnym reagują na leczenie w kilkunastu procentach. źródło: KWSJP: Marek Pawlikowski: Leczenie hormonami i pochodnymi hormonów, 1988

Składnia

Rz_nieżywotny

reagować

na CO + (CZYM)

3. substancja

Definicja

wchodzić w reakcję chemiczną z jakąś substancją

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

anion, elektron, jon, metan, rodnik, tlenek azotu, wapń reaguje
reagować z anionem, z białkiem, z cząsteczkami, z hemoglobiną, z jonem, z kwasem, z nadtlenkiem, z podtlenkiem, z tlenem, z wolnymi rodnikami
reagować gwałtownie, silnie, szybko

Cytaty

Metan bardzo gwałtownie reaguje z tlenem.

źródło: KWSJP: Jacek Izworski: Gwiezdne szczenię, 1986

Tlenek azotu reaguje z białkami, zwłaszcza zawierającymi centra żelazowo-siarkowe.

źródło: KWSJP: Grzegorz Bartosz: Druga twarz tlenu, 1995

Powstające produkty pirolityczne, oprócz tych, które reagują z tlenem, unoszą się łącznie z gorącym gazem, wysuszając kolejne warstwy odpadów.

źródło: KWSJP: Czesława Rosik-Dulewska: Podstawy gospodarki odpadami, 1999

Składnia

Rz_nieżywotny

reagować

z CZYM + (JAK)

4. urządzenie

Definicja

działać w określony sposób w wyniku warunków zewnętrznych lub przesłanego polecenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Połączenia

czujnik, kamera, komputer, maszyna, sonda, system, urządzenie reaguje
reagować na ciepło, na dotyk, na drgania, na dźwięk, na głos, na pole elektryczne, na ruch, na światło, na włączenie, na zmiany temperatury

Cytaty

	Urządzenie jest bardzo czułe i reaguje na zmiany temperatury. źródło: KWSJP: Andrzej Moldenhawer: Pomocnik kąpielowy, Młody Technik, 1966, nr 2
	System reagujący na głos kierowcy jest dziełem inżynierów firmy [...]. źródło: KWSJP: (tk): Auto posłuszne słowom, Głos Wielkopolski, 1998, nr 226
	Komputer nie reaguje na naciskanie przycisku włącznika. źródło: KWSJP: Oskar Dobkowski, Dariusz Hałas, Bartłomiej Mrożewski, Andrzej Pająk, Ryszard Sobkowski: Spokojnie, to tylko awaria!, Enter, 2004, nr 2
	Czujniki reagują na ruchy palców. źródło: KWSJP: Marek Kowalski: W poszukiwaniu drogi, Enter, 2004, nr 3
	Ludzi pod gruzami domów poszukuje się za pomocą helikopterów wyposażonych w specjalne kamery reagujące na ciepło ludzkiego ciała. źródło: KWSJP: Zofia Kraszewska: Zabójcze tornado, Super Express, 1998

Składnia

Rz_nieżywotny

reagować

na CO

Data ostatniej modyfikacji: 19.09.2010