UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

pierwiastkowy

Chronologizacja

1595, SPXVI
Inne znaczenie, pochodzące od dawnego znaczenia słowa „pierwiastek” ‘pierwszy sprawca lub uczestnik czegoś'

Odmiana

część mowy: przymiotnik


Stopień równy

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. pierwiastkowy
pierwiastkowy
pierwiastkowy
pierwiastkowe
pierwiastkowa
D. pierwiastkowego
pierwiastkowego
pierwiastkowego
pierwiastkowego
pierwiastkowej
C. pierwiastkowemu
pierwiastkowemu
pierwiastkowemu
pierwiastkowemu
pierwiastkowej
B. pierwiastkowego
pierwiastkowego
pierwiastkowy
pierwiastkowe
pierwiastkową
N. pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkową
Ms. pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowej
W. pierwiastkowy
pierwiastkowy
pierwiastkowy
pierwiastkowe
pierwiastkowa
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. pierwiastkowi
pierwiastkowi
pierwiastkowe
pierwiastkowe
D. pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowych
C. pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
pierwiastkowym
B. pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowe
N. pierwiastkowymi
pierwiastkowymi
pierwiastkowymi
pierwiastkowymi
Ms. pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowych
pierwiastkowych
W. pierwiastkowi
pierwiastkowi
pierwiastkowe
pierwiastkowe

Pochodzenie

Zob. pierwiastek

1. skład

Definicja

związany z pierwiastkiem - substancją

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia minerały i pierwiastki

Połączenia

  • azot, fluor, jod; skład pierwiastkowy; analiza pierwiastkowa

Cytaty

[...] wysoki potencjał fosylizacyjny mają niektóre związki organiczne wchodzące w skład ciał organizmów. Wprowadzone do osadu, ulegają one w warunkach redukcyjnych stosunkowo nieznacznym i powolnym przemianom, które polegają na częściowej hydrolizie i stopniowej degradacji aż do przekształcenia w pierwiastkowy węgiel.

źródło: NKJP: Jerzy Dzik: Dzieje życia na Ziemi. Wprowadzenie do paleobiologii, 1992

Trzy dzieła [...] zostały poddane badaniom metodą fluorescencji rentgenowskiej za pomocą przenośnego spektrometru XRF. To nieinwazyjny sposób badania składu pierwiastkowego farb użytych przez twórcę.

źródło: NKJP: Obrazy Matejki na badaniach, Dziennik Polski, 2008-08-07

W programie znalazły się m.in. prelekcje na temat wpływu konserwantów, barwników i polepszaczy smaku na nasze zdrowie oraz znaczenie analizy pierwiastkowej włosów w profilaktyce zdrowotnej.

źródło: NKJP: Bez konserwantów, Sztafeta, 2002

2. wektor

Definicja

związany z pierwiastkiem - w matematyce

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Połączenia

  • wektor pierwiastkowy; funkcja, liczba pierwiastkowa; równanie pierwiastkowe

Cytaty

Kiedy Unia zaczęła negocjacje na temat traktatu zastępującego konstytucję, Polska zgłosiła nową propozycję – system pierwiastkowy. Gdyby siłę głosu odzwierciedlał pierwiastek z liczby ludności danego kraju, Polska miałaby sześć głosów, Niemcy - dziewięć.

źródło: Wojciech Lorenz: Co się stało z polskim sukcesem, Rzeczpospolita, 2008-03-18 (rp.pl)

Istnieje wiele klas funkcji, które można przyjmować jako funkcje użyteczności. Najczęściej stosuje się kwadratową, logarytmiczną oraz potęgową, a zwłaszcza szczególny przypadek tej ostatniej, pierwiastkową.

źródło: NKJP: Krzysztof Jajuga, Teresa Jajuga: Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, 1996

Aby rozwiązać równanie pierwiastkowe, stosujemy metodę analizy starożytnych. Podnosimy obie strony równania do potęgi odpowiadającej stopniowi pierwiastka.

źródło: Internet: medianauka.pl

Zajmiemy się pierwiastkami, których liczbę pierwiastkową możemy zapisać za pomocą sumy zmiennej k podniesionej do kwadratu i 1.

źródło: Internet: snmpodkarpacie.pcen.pl

3. pierwotny

Definicja

książk. 
taki, który w określonej formie istniał bardzo dawno albo istnieje czy następuje od bardzo dawna

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Cytaty

[...] nie chodzi o tego pisarza jako o zabytek, lecz o to, iż jego udział w złożach kultury narodowej, wytworzonych pod ciśnieniem Krakowa, wydaje się równie dawny i równie pierwiastkowy, jak samo to miasto.

źródło: NKJP: Kazimierz Wyka: Rzecz wyobraźni, 1959

Jak w tym świecie większym, poszerzonym funkcjonuje owo pierwiastkowe uczucie przynależności do określonego skrawka ziemi, do określonej „wodnistości”, „lesistości”, klimatu?

źródło: NKJP: Teodor Krzysztof Toeplitz: Mój wybór. Rzeczy mniejsze, 1998

Pierwiastkowe pienia religijne zmieniał czas i potrzeba użycia zrozumialszej mowy.

źródło: NKJP: Roman Mazurkiewicz: Polskie średniowieczne pieśni maryjne, 2002

[...] sumienność naukowa nie pozwala nam ominąć czwartej trudności: chodzi o pierwiastkowe, prehistoryczne może wpływy samego języka rosyjskiego na język zeków [...].

źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag GUŁag, 1977

Odesłania

Zob. też:

pierwotny

4. wstępny

Definicja

praw. 
taki, który jest przeprowadzany jako działanie wstępne, stanowiące postawę dalszych czynności zmierzających od wykrycia sprawcy oraz okoliczności popełnienia jakiegoś wykroczenia lub przestępstwa

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  wstępny I

Połączenia

  • dochodzenie, postępowanie, śledztwo pierwiastkowe

Cytaty

Wezwani świadkowie mało wnieśli do sprawy [...], powtarzając to, co wiadome już było ze śledztwa pierwiastkowego.

źródło: NKJP: Trują w Grójcu!, Dziennik Polski, 2005-01-08

Jak wykazało pierwiastkowe dochodzenie, złodzieje umknęli z łupem w kierunku Piotrkowa.

źródło: NKJP: 4 grudnia 1932 r., Gazeta Radomszczańska, 2009-09-12

Data ostatniej modyfikacji: 13.02.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj