UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spróchnieć

Chronologizacja

2 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	spróchnieję	spróchniejemy
2 os.	spróchniejesz	spróchniejecie
3 os.	spróchnieje	spróchnieją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spróchniałem +(e)m spróchniał	spróchniałam +(e)m spróchniała	spróchniałom +(e)m spróchniało	spróchnieliśmy +(e)śmy spróchnieli	spróchniałyśmy +(e)śmy spróchniały
2 os.	spróchniałeś +(e)ś spróchniał	spróchniałaś +(e)ś spróchniała	spróchniałoś +(e)ś spróchniało	spróchnieliście +(e)ście spróchnieli	spróchniałyście +(e)ście spróchniały
3 os.	spróchniał	spróchniała	spróchniało	spróchnieli	spróchniały

bezosobnik: spróchniano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		spróchniejmy
2 os.	spróchniej	spróchniejcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	spróchniałbym bym spróchniał	spróchniałabym bym spróchniała	spróchniałobym bym spróchniało	spróchnielibyśmy byśmy spróchnieli	spróchniałybyśmy byśmy spróchniały
2 os.	spróchniałbyś byś spróchniał	spróchniałabyś byś spróchniała	spróchniałobyś byś spróchniało	spróchnielibyście byście spróchnieli	spróchniałybyście byście spróchniały
3 os.	spróchniałby by spróchniał	spróchniałaby by spróchniała	spróchniałoby by spróchniało	spróchnieliby by spróchnieli	spróchniałyby by spróchniały

bezosobnik: spróchniano by

bezokolicznik: spróchnieć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: spróchniawszy

gerundium: spróchnienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	spróchnienie	spróchnienia
D.	spróchnienia	spróchnień
C.	spróchnieniu	spróchnieniom
B.	spróchnienie	spróchnienia
N.	spróchnieniem	spróchnieniami
Ms.	spróchnieniu	spróchnieniach
W.	spróchnienie	spróchnienia

odpowiednik aspektowy: próchnieć

Pochodzenie

Zob. próchno

1. o drzewie

Definicja

o drewnie: stać się miękkim i kruszącym się w wyniku procesów rozkładowych wywołanych przez drobnoustroje

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin budowa i funkcjonowanie roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin drzewa i krzewy

Połączenia

futryna, podłoga spróchniała; drewno, drzewo spróchniało; belki, deski spróchniały

Cytaty

	Ściany zdążyły zatracić pierwotny kształt. Wichry i piasek starły zdobienia i rzeźby, jakimi zwykle przyozdabiano bramy. Drewno spróchniało. źródło: NKJP: Anna Brzezińska: Letni deszcz. Sztylet, Esencja, 2009-11-08
	[...] przystąpiono do rozbiórki drewnianej, liczącej blisko 160 lat, konstrukcji wieży. Okazało się, że drewno spróchniało i wieża groziła zawaleniem. źródło: NKJP: Barbara Jurga: Remont dzwonnicy, Polska Głos Wielkopolski, 2004-01-24
	Ławki i stoliki spróchniały; nikt [...] nie chciał tu zaglądać. źródło: NKJP: Maciej Hołuj: Konieczny as serwisowy, Dziennik Polski, Dziennik Polski
	Do 1980 r. stała na Mogielicy drewniana wieża triangulacyjna i śmiałkowie mogli się na nią wdrapać po trzech wielkich drabinach. Belki jednak spróchniały i wieża runęła. źródło: NKJP: Stanie wieża na Mogielicy, Gazeta Krakowska, 2007-10-11
	Na tarasie Marta z malutką Kają szerokimi pędzlami rozsmarowują jakąś ciecz, co ma zabezpieczać deski przed kornikami i spróchnieniem. źródło: NKJP: Wiesława Maria Korczyńska: Wróć..., 2001

2. o zębie

Definicja

pot.

o zębach: ulec zmianom w wyniku choroby wywoływanej przez bakterie, powodującej powstawanie ciemnych plam na zębach i kruszenie się ich

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie rodzaje chorób

Połączenia

zęby spróchniały

Cytaty

Zęby spróchniały, dziąsła zaczęły krwawić.

źródło: Patrycja Żurek: Księżycowe dni, 2015 (books.google.pl)

3. o systemie

Definicja

przestać dobrze funkcjonować i ulec zniszczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zgnić
	hiperonimy:	zdegenerować się

Cytaty

Czy pisanie tej książki w ten sposób, w jaki piszę, prowadzi do czegoś? Już sobie powiedziałem, że nie służy ona bilansowi, wyliczeniu przewag, uściśniętych dłoni [...]. To być może zrobię [...], gdy dostatecznie zgrzybieję, podupadnę, spróchnieję, zidiocieję.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Podróż, 2005

Świat niepodważalnych dotąd wartości rozpada się, przyroda ginie, uniwersalizm aksjologiczny spróchniał, króluje zaś relatywizm i nihilizm [...].

źródło: NKJP: Cezary Tajer: Między sacrum a profanum, Zielone Brygady. Pismo Ekologów, 2000-01-01

- Oddałem tylko jeden strzał na oślep, bez celowania, na postrach, nie chciałem zabić. Nie moja kula go zabiła, nie czuję się odpowiedzialny za tę śmierć. Jestem już do niczego, spróchniałem ze starości, nie męczcie mnie! - oświadczył z wyrzutem.

źródło: NKJP: Olgierd Lubelski: Kombatanci, konfidenci i agenci, Detektyw, 1999

Data ostatniej modyfikacji: 08.04.2024