UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

protoplasta

Chronologizacja

1695, KorBa

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m1

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	protoplasta	protoplaści	ndepr
M.	protoplasta	protoplasty	depr
D.	protoplasty	protoplastów
C.	protoplaście	protoplastom
B.	protoplastę	protoplastów
N.	protoplastą	protoplastami
Ms.	protoplaście	protoplastach
W.	protoplasto	protoplaści	ndepr
W.	protoplasto	protoplasty	depr

Pochodzenie

ang. protoplast

1. rodu

Definicja

książk.

osoba, od której wywodzą się kolejne pokolenia w rodzinie lub grupie takiej jak plemię czy naród

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Rodzina członkowie rodziny

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Przynależność i podział terytorialny

Połączenia

protoplasta dynastii, rodu, rodziny; ludu, narodu, plemienia

Cytaty

	Pochodził z rodziny, która wydała wielu oficerów. Protoplasta tej rodziny, [...] pułkownik wojsk rosyjskich, w 1767 został generałem adiutantem w służbie Stanisława Augusta. źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967
	28 stycznia tego roku przyszedł na świat duński następca tronu [...]. Poród odbierał lekarz nadworny [...] z młodym asystentem, niedawno przybyłym z uniwersytetu w Lipsku. Ów asystent był właśnie protoplastą rodu [...]. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998
	[...] będzie protoplastą narodu, z którego narodzi się Mesjasz. źródło: NKJP: Stanisław Biel: Gdzie jest Bóg w zagubionym świecie?, 2009
	Keltos i Illyrios byli synami Galatei i Polifema i protoplastami plemion celtyckich. źródło: Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, 1981 (books.google.pl)
	Mój prapradziad, ten słynny później Murzyn Piotra Wielkiego, mój protoplasta był w Wilnie chrzczony. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987

Składnia

protoplasta

KOGO/CZEGO

2. idei

Definicja

książk.

osoba, która jako pierwsza wymyśliła lub stworzyła coś, co potem było stosowane lub rozwijane przez innych

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka określenia człowieka ze względu na jego działalność intelektualną

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka

Połączenia

protoplasta jakiejś idei, narciarstwa, rock and rolla

Cytaty

[...] nasi artyści od dawna i chętnie portretowali najwyższe z polskich gór. Za ich protoplastę uznać należy Jana Nepomucena Głowackiego, który w XIX w. nie tylko z zapałem malował Tatry, ale stworzył kanon najbardziej fotogenicznych miejsc [...].

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Tatry w Sopocie, Polityka, 2006-07-29

W latach 60. w Anglii pojawili się tzw. modsi. Nosili ciemne garnitury, białe koszule i ciemne okulary. W 1966 roku wyłonił się twardy odłam modsów [...] - bezpośredni protoplaści skinheadów.

źródło: NKJP: Jacek Pauli: Kult przemocy i siły, Dziennik Bałtycki, 1999-10-04

[...] uznamy Xenofonta za protoplastę idei, które po kilku wiekach odnajdziemy znów, niemal w identycznej postaci, w ekonomii rzymskiej.

źródło: NKJP: Gedymin Spychalski: Myśl społeczno-ekonomiczna starożytności i średniowiecza, 2000

Składnia

protoplasta

KOGO/CZEGO

3. komputera

Definicja

książk.

coś, od czego wywodzą się jakieś organizmy żywe powstałe w wyniku ewolucji lub obiekty czy zjawiska przekształcone w wyniku rozwoju techniki i innych dziedzin

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt

CZŁOWIEK I TECHNIKA

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka wytwory działań intelektualnych człowieka

Połączenia

protoplasta kury; komputera, samochodu

Cytaty

Protoplasta pierwszego domowego ptaka, skalny gołąb, gnieździł się na stromych ścianach od wybrzeży Morza Śródziemnego po Irak.

źródło: NKJP: Grzegorz Tabasz: Gołębia historia, Gazeta Krakowska, 2002-01-12

W 1834 roku angielski wynalazca [...] rozpoczął prace nad „maszyną analityczną”, nigdy nieukończoną, jednak do dziś uważaną za protoplastę komputerów.

źródło: NKJP: Beata Winkler: Z głową w chmurach, Enter, 2000

Protoplastą telewizyjnych stacji muzycznych było brytyjskie MTV, które nadaje swój 24-godzinny program od 15 lat. MTV odniosło ogromny sukces na całym świecie (60 mln widzów), znajdując licznych naśladowców.

źródło: NKJP: Paweł Rożyński, Magda Jarco: Telewizja, Gazeta Wyborcza, 1997-11-17

Składnia

protoplasta

CZEGO

Data ostatniej modyfikacji: 11.06.2024