UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wicher

Chronologizacja

SStp, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *vichъrъ 'silny, gwałtowny wiatr kręcący się w koło, wirujący, wicher, wichura'

Od: psł. czasownika *vichati 'wykonywać szybkie koliste ruchy; kręcić czymś' z przyrostkiem *-ъrъ

1. wiatr

Definicja

bardzo gwałtowny wiatr

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wichrzysko, wichura, wieja
	hiperonimy:	wiatr

Połączenia

gwałtowny, huraganowy, porywisty, silny, straszny; gorący, lodowaty, zimny; jesienny wicher
wicher i deszcz; wichry i burze, wichry i ulewy
podmuchy wichru
wicher dmie, dmucha, hula, pędzi, wieje, zerwał się; wyje
smagany wichrem
gnany, porwany przez wicher
gnać, iść, mknąć, pędzić, przelecieć, wpaść jak wicher

Cytaty

	[...] wicher taki rozszalał się po Dolinie, że gięło i łamało konary grube jak ramię mężczyzny. źródło: NKJP: Jacek Dukaj: W kraju niewiernych, 2005
	Środkowy Wschód Stanów Zjednoczonych i wybrzeże atlantyckie nawiedziły wczoraj huraganowe wichry, które uszkodziły wiele linii przesyłowych. źródło: NKJP: Krótko, Dziennik Polski, 2003-11-15
	Wpadliśmy w burzę jakąś, bo nagle okno zalepił śnieg, a wycie wichru słyszało się nawet w przedziale. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Transsyberyjska, 58, Gazeta Wyborcza, 1992-08-29/1992-08-30
	W zielonkawym kożuchu leżały pnie przewróconych wichrem drzew i gniły, wydzielając ostrą woń. źródło: NKJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1987
	Przelecieli jak wicher przez jakąś stacyjkę, a Tian, wytężając oczy do łez, zdołał odczytać nawet nazwę miejscowości: Korsa. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wicher	wichry
D.	wichru	wichrów
C.	wichrowi	wichrom
B.	wicher	wichry
N.	wichrem	wichrami
Ms.	wichrze	wichrach
W.	wichrze	wichry

2. gwałtowne wydarzenie

Definicja

gwałtowne wydarzenie w dziejach świata lub w czyimś życiu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

synonimy:

burza, huragan, nawałnica, sztorm, wichura, wstrząs, zawierucha

Połączenia

wichry dziejowe, polityczne
wicher dziejów, historii; przemian, rewolucji, zmian

Cytaty

Kto może zagwarantować, że dziejowy wicher związany z budowaniem zjednoczonej Europy nie będzie pchał do restytucji prawa własności sprzed drugiej wojny światowej?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 12.10.2000

Nowoczesność, demokracja i wolny rynek, które wichry przemian przywiały w kaukaskie wąwozy, spowodowały jednak, że starszyzny rodowe [...] musiały ustąpić [...].

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

Amerykanie jako niewierni samą swoją obecnością bezczeszczą świętą ziemię proroka Mahometa, z drugiej jednak strony stabilizują zmurszałe monarchie, chroniąc je przed wichrem historii.

źródło: NKJP: Wojna u wrót Babilonu, Dziennik Polski, 2003-03-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wicher	wichry
D.	wichru	wichrów
C.	wichrowi	wichrom
B.	wicher	wichry
N.	wichrem	wichrami
Ms.	wichrze	wichrach
W.	wichrze	wichry

Składnia

	+	wicher	+	CZEGO
	+	wicher	+	JAKI

Data ostatniej modyfikacji: 13.01.2011