UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wstrząs

Chronologizacja

2 połowa XVIII w., SL

Pochodzenie

Od: wstrząsać; zob. trząść

1. sejsmiczny

Definicja

silne i gwałtowne drgnięcie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Ziemia budowa Ziemi

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wstrząsy sejsmiczne; górnicze
  • wstrząs górotworu
  • epicentrum; seria wstrząsów
  • wstrząsy nawiedzają coś
  • odczuć wstrząs; amortyzować wstrząsy

Cytaty

Umbrię wciąż nawiedzają wstrząsy sejsmiczne po wrześniowym trzęsieniu ziemi, które spowodowało śmierć 11 osób, a dziesiątki tysięcy ludzi pozbawiło dachu nad głową.

źródło: NKJP: Marcin Nowak: Włochy. Są już pieniądze na odbudowę bazyliki w Asyżu, Gazeta Wyborcza, 1997-11-18

Jak poinformował rzecznik KGHM Jerzy Pietraszek, do wstrząsu górotworu doszło pod koniec pierwszej zmiany, bezpośrednio przed rozpoczęciem planowego strzelania.

źródło: NKJP: Grzegorz Żurawiński: Wyjątkowo silny wstrząs w kopalni „Lubin” Zginął górnik, Gazeta Wrocławska, 2000

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wstrząs
wstrząsy
D. wstrząsu
wstrząsów
C. wstrząsowi
wstrząsom
B. wstrząs
wstrząsy
N. wstrząsem
wstrząsami
Ms. wstrząsie
wstrząsach
W. wstrząsie
wstrząsy

2. emocjonalny

Definicja

bardzo silna emocja

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Połączenia

  • wstrząs emocjonalny
  • doświadczyć, doznać wstrząsu
  • przeżyć wstrząs

Cytaty

Ostatni list w niczym nie różnił się od poprzednich: podawał tylko tyle informacji, ile było konieczne, [...] ale gdy Maurycy doszedł do ostatniego zdania, doznał wstrząsu. Bo Jahulec ni mniej, ni więcej, tylko zakończył pogodnym w tonie list krótkim i celnym: „A poza tym umieram”.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

[...] przeżyłem wstrząs, gdy zmarł mój 26-letni kolega. Palił nałogowo. Chorował na raka płuc.

źródło: NKJP: Grażyna Kuźnik: Łebki z cygaretem, Gazeta Poznańska, 2002-07-05

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wstrząs
wstrząsy
D. wstrząsu
wstrząsów
C. wstrząsowi
wstrząsom
B. wstrząs
wstrząsy
N. wstrząsem
wstrząsami
Ms. wstrząsie
wstrząsach
W. wstrząsie
wstrząsy

3. ekonomiczny

Definicja

zaburzenie dotychczasowego stanu rzeczy

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • wstrząs ekonomiczny, gospodarczy
  • wstrząs w jakiejś branży
  • wywołać wstrząs

Cytaty

Jak to często się zdarza, piątek był dniem bez większych wstrząsów w branży ubezpieczeniowej.

źródło: NKJP: Artur Makowiecki: Na topie wyższa jakość obsługi, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2008-06-17

[...] pokolenie rządzące dziś światem nie miało do czynienia ze wstrząsem ekonomicznym, który pozbawia świat wielkiej części bogactwa, zmienia układ sił, strąca z piedestału najpotężniejszych ludzi i wielkie instytucje rynkowe, przenosi bogactwo, wpływy i centra decyzyjne.

źródło: NKJP: Jacek Żakowski: Nauka przetrwania, Polityka, 2009-01-24

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wstrząs
wstrząsy
D. wstrząsu
wstrząsów
C. wstrząsowi
wstrząsom
B. wstrząs
wstrząsy
N. wstrząsem
wstrząsami
Ms. wstrząsie
wstrząsach
W. wstrząsie
wstrząsy

4. u pacjenta

Definicja

zaburzenia czynności organizmu występujące w reakcji na ciężkie urazy lub jako następstwo operacji

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Połączenia

  • wstrząs krwotoczny, septyczny
  • pod wpływem wstrząsu
  • przeżyć wstrząs

Cytaty

Wstrząs septyczny jest następstwem infekcji bakteriami Gram-ujemnymi i często kończy się śmiercią. Istotną rolę odgrywa we wstrząsie czynnik martwiczy guzów pobudzający komórki, zwłaszcza granulocyty, do wytwarzania RFT.

źródło: NKJP: Grzegorz Bartosz: Druga twarz tlenu, 1995

– Ma pan rację, u pacjentki stwierdzono ranę głowy z naruszeniem kości czaszki, a także wstrząs pourazowy i ogólne wycieńczenie.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Góra Trzech Szkieletów, 2003

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wstrząs
wstrząsy
D. wstrząsu
wstrząsów
C. wstrząsowi
wstrząsom
B. wstrząs
wstrząsy
N. wstrząsem
wstrząsami
Ms. wstrząsie
wstrząsach
W. wstrząsie
wstrząsy

Frazeologizmy

wstrząs anafilaktyczny
wstrząśnienie mózgu
wstrząs mózgu
Data ostatniej modyfikacji: 28.11.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj